Frantziar Inperio Koloniala: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Erantsia: bg, ro, sv, vi Ezabatua: he Aldatua: zh
9. lerroa:
==Bigarren Inperio Koloniala==
 
Frantzian ideologia kolonialista ez zen egon Ingalaterran[[Ingalaterra]]n bezain zabalduta populazioaren artean, hau ez baitzegoen hain garatuta. Hala eta guztiz ere Inperio kolonial nahiko zabala osatu zuen. Inperio hau Britainiarra baino askoz txikiagoa izan zen, baina hala eta guztiz ere garrantziazkoagarrantzizkoa izan zen.
 
[[1870]]. urtearen aldera Frantziak milioi [[kilometro karratu]] bat bakarrik zuen azaleraz Europako lurraldea eta koloniak gehituta. Kolonia hauek Afrikan eta Ozeanian zeuden kokatuta, baina bere politika koloniala ez zegoen oso garatua.
 
Baina egoera hau [[1873]].urtetik aurrera aldatu egin zen. [[Napoleon III.a]] urte horretan hartu zuen politika inperialistaren giaritzapenagidaritza Frantziari [[Gerra Francofranko-prusiarra|Gerra Franko-Prusiarrean]] galdutako handitasuna bueltatzeko nahian. Horrez gainera beste faktore batzuk izan zuten eragina Frantziako zabalkuntza kolonialean; geografi-elkarteak nahi zibilizatzaileak zituzten, hizkuntza frantzesa[[frantses]]a (denbora luzean kulturadun [[hizkuntza]] bakartzat hartua) zabaltzeko nahia eta arrazioarrazoi ekonomikoak besteak beste.
 
Prozesu kolonizatzailea Afrikatik[[Afrika]]tik hasi zuen [[Britainia HandiakHandia]]k lagunduta. Tunez[[Tunisia]] eta Ipar Afrikako beste lur batzuk konkistatu zituen eta ondoren Sahara-beheko Afrikarekin jarraitu zuen interes Britainiarren kontra joan arte. Orduan Afrikako konkista alde batera usten du denbora labur batean eta Kontxintxina[[Kotxintxina]] deritzonaren konkista hasten du. Gaur egungo [[Vietnam]] eta Laoseko[[Laos]]eko lurrak eskuratu zituen eta modu paraleloan Afrikako konkista jarraitu zuen [[Madagaskar]] irlauhartea eta Marokoko[[Maroko]]ko protektoratua lortuz. Asiako lurraldeetatik lehengai ugari lortzen ditu, arroza, ikatza estainua[[eztainu]]a edo zinc-[[zink]]a esate baterako. Prozesu kolonizatzaile hau amaituta Frantziak 10.5 milioi kilometrukilometro karratu eukikoedukiko zituen.
 
Azkenik aipagarria da Frantziak bere lurraldeak administratzeko erabili zituen metodoak, beste herrialde askok hauek adibidetzat hartu baitzituzten. Hauetako garrantzitsuena, Frantziako eredu kolonialatzatkolonialtzat hartzen dena, sistema zentralizatua izan zen. Honek koloniak metropoliaren antzera antolatzea zekarren eta ondorioz metroolikometropoliko gobernuak kontrolatzen zituen modu zuzenean. Ez zen existitzen gobernu indigenarik, eta ondorioz lurraldeak ez zuen bere interesak defendatzeko inolako modurik. Horrez gainera Metropoliak[[Frantzia|Metropoli]]ak bere kulturaren inposaketa bat ere bultzatzen zuen. Beste alde batetik protektoratua zegoen. Honek gobernu eta antolaketa indigena errespetatzen zituen, baina hauei kanpo politika arloan guztiz mugatzen zieten. Honen ondorioz protektoratuek metropoliagatik kontrlatuakontrolatua geratzen zen, baina honek nolabaiteko askatasuna ematen zion bere erakunde tradizionalekin jarraitzeko.
 
==Ikus, gainera==