Aralar: berrikuspenen arteko aldeak

Aralarko Mendilerroko eskualdeko serie [[estratigrafia|estratigrafikoa]] [[Jurasiko]]aren eta [[Behe Kretazeoa]]ren materialek osatzen dute nagusiki. Aralarko azalera ia guztia itsas jatorriko [[arroka sedimentario]]ek osatzen dute, eta gutxiengoa dira jatorri kontinentalekoak.<ref name=Millan>{{Aldizkako erref|abizena=Millan|izena=Isabel|izenburua=El contexto geológico de la cueva de mendukilo: la sierra de aralar|argitaletxea=Sociedad Española de Espeleología y Ciencias del Karst|data=2009|hizkuntza = eu|liburukia=7 - Geologia|url=http://sedeck.org/revista/7-geologia.pdf|sartze-data=2011-4-1|argitaletxea=Sociedad Española de Espeleología y Ciencias del Karst}}</ref> Hala ere historia geologikoa lehenago hasten da. Orain dela 240 milioi urte [[Iberiar Penintsulapenintsula]] [[Asturias]]etik [[Nafarroa Garai]]ra [[Iberiar plaka]] eta [[Europa]] banatzen zituen fraktura handi bat zegoen. [[Permiar]]rean faila hori zabaltzen hasi zen eta [[lurrazal kontinental]]aren mehetzea eman zen, kontinenteen marginak eratuz. Iberiar penintsula Europarekiko erlojuaren norabidearen aurka biratzen zen eta horregatik [[Bizkaiko Golkoa]] ireki zen, sedimentazio gune garrantzitsua eratuz, [[Eusko-Kantauriar Arroa]] izena ematen zaiona (EKA). EKA Permiarrean hasi zen eta [[Eozeno]]-[[Oligozeno]] garaietan itxi, Iberia eta Eurasiaren arteko talkak [[Alpetar orogenia]] sortu zuenean. Arroa itxi eta mendiak sortu ziren, higadurarekin bailarak eratu eta gaur egungo Aralar mendilerroa sortu arte.<ref name="Horgue">{{Aldizkako erref|abizena=López-Horgue|izena=Mikel|izenburua=Geología de Aralar|argitaletxea=Aralar Natura|url=http://www.aralar-natura.org/lanak/geologia.pdf|sartze-data=2011-4-6|argitaletxea=Aralar Natura}}</ref>