Kaxmir: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
22. lerroa:
| oharrak =
}}
'''Kaxmir'''<ref name= Euskaltzaindia171.araua>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0171.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-06-29|izenburua= 171. araua: Asiako toponimia|sartze-data = 2013-02-11}}</ref> ([[kaxmirera]]z '''कॅशीर''', <big>''' کٔشِیر '''</big>, [[hindi]]z''' कश्मीर ''', [[urdu]]z <big>'''کشمیر'''</big>)
Ekialdeko partea [[Txina]]ko administrazioaren mende dago. 222.800 km2 eta 6.000.000 biztanle. Biztanle gehienak [[musulman]]ak dira. Hiri nagusiak: [[Srinagar]] [[India]]n eta [[Skardu]] Pakistanen. Indiar azpikontinente ipar-mendebaldeko eskualdea da. Historian zehar, Kaxmir izena [[Himalaia]] eta [[Pir Panjal]] mendikateen arteko harana izendatzeko erabili da.
==Orografia==
[[Fitxategi:Kashmir map big.jpg|thumb|250px|left|[[Berde]]z Pakistanen aginpean ([[Azad Kaxmir]]), [[marroi]]ez Indiaren aginpean ([[Jammu eta Kaxmir]] eta [[Ladakh]]), [[Aksai Chin]] Txinaren aginpean]]
[[Mendi]] kate garaiez dago osatua, ipar-mendebaletik hego-ekialderako norabidean (gailur handiena [[Nanga Parbat]], 8.114 m); horien artean ibar sakonak daude, antzina printzerri burujabeak zirenak.
==Klima==
Alpeetakoa da ipar-ekialdean eta tropikoz behekoa hego-ekialdean.
==Ekonomia==
[[Ibar]]rak oso emankorrak dira, eta [[fruitu]]ak, [[arto]]a, [[arroz]]a eta [[tabako]]a lantzen dira. Ardi aziendak ere badu garrantzirik. [[Industria]] ez da asko garatu; zeta eta lana lantzen duten familiako lantegiak dira gehienak. Mea baliabideak ugariak badira ere, [[ikatz]] eta [[bauxita]] hobi batzuk baino ez dira ustiatzen.
==Historia==
{{sakontzeko|Kaxmirko gatazka}}
[[Musulman]]ak ez ziren Kaxmirrera heldu, mendien muga zela eta. Dinastia [[hindu]]en mende egon zen, [[1338]]an azken erreginak, [[Kota Devi]]k, bere burua hil eta erreinua sultan herri musulman bihurtu zen arte. [[1739]]an Afganistango erreinuaren mende geratu zen, eta [[1819]]an [[Ranjit Singh sikh]]en [[maraja]]k hartu zuen aginpidea.
[[1846]]an [[Britainia Handia]]ren mende geratu zen; [[Gulab Singh]], [[Ranjit Singh]]en funtzionario zena, izendatu zuten [[maharaja]] berria. Hark, [[Tibet]]en mendeko zen [[Ladaj]] herrialdea beretuz, lurraldea zabaldu zuen. [[1948]]an, britainiarrak alde egin ondoren, [[Pakistan]]ek eta [[India]]ko Batasunak berentzat eskatu zuten Kaxmir, eta horrek bi lurraldeen arteko gerra piztu zuen
[[Nazio Batuen Erakundea]]k bitartekari lanak egin ondoren, behin behineko bi partetan banatu zuten Kaxmir, erreferendum baten zain. NBE-etako erabakien kontra ordea Indiak bere osteek hartutako lurraldea beretu zuen ([[1957]]); erantzun gisa [[Txinako Herri Errepublika]]k [[Aksai Chin]] ordokia hartu zuen eta muga itun bat izenpetu zuen Pakistanekin ([[1963]]).
[[1965]]ean [[India]]ren eta [[Pakistan]]en arteko bigarren gerra piztu zen, baina mugak ez ziren aldatu. [[1971]]n berriz ere istiluak hasi ziren, eta bake hitzarmenaren araberako muga zaharraren ordez beste bat jarri zuten, su-etenaren ondoriozkoa, urte bereko abenduan.
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2014/08/15}}
{{erreferentzia_zerrenda}}
| |||