Wikipedia

Sobietar zinema: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Nh3 (eztabaida | ekarpenak)
569 edits
agian filmen titulua euskeraz jarri beharko genuke ta ez gastelereraz. Irudiak commonstik hartzen ditugu.
No edit summary
1. lerroa:
[[Irudi:Bronenosets.jpg|thumb|320px|''[[Potemkin korazatua]]'', [[Sergei Eisenstein]] ([[1925]])]]
1917. urtean, Boltxebikeen Iraultza izan zenean, tzarren aurkako neurri zinematografikoak hasi ziren, baita Gerra Zibila zela eta, 1919an. Leninek, zinemaren bidez, tesi iraultzaileen arabera moldatu nahi du herria. Sovkina sortu zen zinema monopolizatzeko tresna gisa, eta V. Gardinek zuzendutako Estatuko Zinematografi Eskola. Iraultzak zineman aldaketa dakar eta Iparramerikako eta Eskandinaviakoaren eratorria etorriko da. ▼
'''Zinema Sobietarra''' [[SESB]]en egindako [[zinema]] da. Ez da nahastu behar Zinema Errusiarrarekin, nahiz ete bi generoetan [[errusiera]] izan hizkuntza nagusia. Lanik esanguratsuenak Armeniar SES, Errsuiar SESF, Georgiar SES eta Ukrainar SESetan egin zen eta, maila txikiago batean, Bielorrusiar SES, Lituaniar SES eta Moldaviar SESetan.
 
== Sorrera ==
 
▲1917. urtean, [[Errusiar Iraultza|Boltxebikeen Iraultza]] izan zenean, tzarren[[tzar]]ren aurkako neurri zinematografikoak hasi ziren, baita Gerra Zibila zela eta, 1919an. Leninek[[Lenin]]ek, zinemaren bidez, tesi iraultzaileen arabera moldatu nahi du herria. Sovkina sortu zen zinema monopolizatzeko tresna gisa, eta V. Gardinek zuzendutako Estatuko ZinematografiZinematografia Eskola. Iraultzak zineman aldaketa dakar eta Iparramerikako[[Ipar Amerika]]ko eta Eskandinaviakoaren[[Eskandinavia]]koaren eratorria etorriko da.
 
==Kronologia==
Sobiet Batasuneko zinemak kronologia hau jarraitu du:
 
• '''*1921 – 1925''': Zinema Sobietarraren formakuntza eta teoria zinematografikoak landu ziren garaia. Iraultzaren menpe egiten zen zinema forma bitxien bitartez. 1925eko ‘El''[[Potemkin acorazado Potemkin’korazatua]]'' (Bronenosec''Bronenosets PotemkinPotyomkin'', Serguei M.[[Sergei Eisenstein]]) filma izan zen zinema ideologiko iraultzailearen eredu.
 
• '''*1925 – 1931/34''': Soinuaren generalizazioa, nahiz eta atzeratua izan. Film zuzendari nagusiak: Eisenstein, Pudovkin eta Dovjenko.
 
• '''30.*30ko hamarkada''': Heroi positiboaren inguruko Errealismo Sozialista. Ondorioz, zinema intimistagoa egiten da; korronte hau indarrean mantentzen da 60. hamarkada arte.
 
• '''II.*Bigarren Mundu Gerra (1939 – 1945)''': Propaganda abertzalea egiteko filmak, zenbaitetan dokumental formakoak.
 
• '''*Estalinismoa (1942 – 1952)''': Zentsura zen nagusi, onartzen diren bakarrak: militarren eginkizunak, erregimen sozialistako gizonen biografiak (pertsonalitateari gurtza) eta literaturako izen handiko lanen egokitzapenak. Atzera pausua dago eta ekoizpena gutxitu egiten da.
 
• '''1953 – gaur egun''': Stalinen heriotzaren ondoren dator, askatasun aurrerakoi garaia da: zinemagile sobietar handien memoria berreskuratzen da. Ekintzarako askatasun handiagoa bizi dute gazteek, baina SEBSeko ideologi-politiko eremuen barruan. Lehenagoko tematika gailentzen da: zinema humanista edota literaturako egokitzapenak –‘Guda eta Bakea’ (Vojna i Mir, Serguei Bondarchuk, 1966/67, Tolstoiren lana jarraituta). ▼
 
▲• '''*1953 – gaur egun'''1991: Stalinen[[Stalin]]en heriotzaren ondoren dator, askatasun aurrerakoi garaia da: zinemagile sobietar handien memoria berreskuratzen da. Ekintzarako askatasun handiagoa bizi dute gazteek, baina SEBSeko ideologi-politiko eremuen barruan. Lehenagoko tematikagaiak gailentzen dadira: zinema humanista edota literaturako egokitzapenak –‘Guda– ''Guda eta Bakea’Bakea'' (Vojna i Mir, SergueiSergei Bondarchuk, 1966/67, Tolstoiren[[Tolstoi]]ren lana jarraituta).
 
==Aktore Eszentrikoaren Fabrika==
Antzerkigintzaren eragina nabarmena da. 1921ean Petrogradon[[Petrogrado]]n sortzen da antzerki-laborategia, geroago zineman aplikatuko dena: F.E.K.S (Fabrika Eksentriceskovo Aktjora). KulechovenKuletxoven metodo akrobatikoak eta Meyerholden biomekanikoak lantzen ziren bertan, eta artearen komedia, karikatura eta keinu-zinema praktikatzen zen.
 
Zirkuaren eragina ere bazuen eta interpretazio naturalista eta narrazio errealista baztertzen ziren eszentrizitate berritzaile, irudimenez betetakoa eta intentzionalaren alde. Proiektu hau ‘caligarista’ espresionistei hurbiltzen zitzaien. Zinema sobietarreko sortzaile handienak eszentrismoaren esperientziatik pasako dira, nahiz eta ondoren bideratze radikaletikerradikaletik askatuko diren, Vertovek egin zuen moduan.
 
==Muturrekoak eta moderatuak==
Zinemagile berritzaileak landuko ditugu: muturrekoak (Vertov eta KulechovKuletxov) eta moderatuak (Eisenstein eta Pudovkin).
 
===Dziga Vertov eta Kino-glaz teoria===
Denis ArkadievitchekArkadievitxek Kaufman (1895 – 1954). Operatzaile eta dokumentalista zen, eta Kinó-glaz teoria sortu zuen, teknologia zinematografikoaren bitartez objektibitate absolutua lortzeko asmoz. Bi garaitan garatzen da Vertoven lana:
- *Prestakuntzarik gabe kapturatzen du bizitza kameraren bidez (giza-begiak baino hobeto ikusten du kameraren begiak)
- *Muntaiaren bidez planoak berrantolatu, bizitzatik hartutako pusketak batzeko helburuarekin, eta ‘nik dakusat’ bat sortzeko.
1924an jartzen du abian metodo utopiko hori film luze baten bidez: ‘Kino''Kino-glaz’glaz'' (Kinó-glaz); zinema, batez ere, medio dokumental gisa ulertzen duela defendatzen du. Teoria honek ez du onartzen:
- *Drama: idatzitako gidoia, zinemako fikzioa, aktore profesionala, saiakerak, dekorazioak, etab. Lumièren garbitasun dokumentaletik urruntzen gaituen ezer.
 
Vertovek saiatutako objektibotasunak eragin handia izango du 60. hamarkadako zinemazaleengan (''Cinema Verité'', Jean Rouch, bereziki); eragina izan zuen Jean Vigorengan edota beste dokumentalistengan (Herbehereetako Joris Ivens eta John Grierson britainiarra).
 
===Lev KulechovKuletxov===
Lev Vladimirovich Kulechov (Лев Владимирович Кулешов; 1899ko urtarrilak 13 Tambov - 1970ko martxoak 29 Moscú) Teorikoa eta Moskuko Zinema Eskolako pedagogoa izan zen, bertan ‘laborategi esperimentala’ sortu zuen: materialik ez zegoenez, pelikularik gabeko filmak egiten ziren, argazki finkoekin. Esperientzia horretatik eratorri zen muntaia, pelikula pusketetatik sortzen zuen errealitate espazio-tenporal berria. Adibidez: ‘Las aventuras extraordinarias de Mr. West en el país de los bolcheviques’ (Ncobycajnye prikljucenija Mistera Vesta v strane Bolsevikov, 1924).
 
Esperimentu baten bitartez erakutsi zuen hainbat irudi tartekatuta efektu desberdina sortu daitekeela ordenaren arabera. KulechovekKuletxovek muntaiaren gainean ulertzen duen kontzeptua teknikoa da, eta ez arbitrarioa, Vertoven antzera: sekuentziak plano motzetan bereizita egon behar dute; plano horiek silaba gramatikalen baliokide izan behar dute berehalako irakurketa egin ahal izateko. Bere teoria guztiak liburu batean idatzita utzi zituen: ‘El''Arte arte cinematográfico’zinematografikoa'' (1927).
 
===SergueiSergei M. Eisenstein===
Serguéi Mijáilovich Eisenstéin (errusieraz Сергей Михайлович Эйзенштейн; Riga, 1898ko urtarrilak 23 - 1948ko otsailak 11). Eisensteinen ekarpena hauxe izan zen: drama zinematografikoaren estetika eta ideologiaren gaineko kontzepzio berria, drama kolektiboen gaineko argumentuen inguruan.
- ‘El Acorazado Potemkin’ (Bronenosetz Potemkin, 1925): Zarista garaian itsasontzi batean motin bat antolatzen da erakusteko batuketak indarraren esanahia duela. Aktore profesionalak ez ziren erabili eta itxura dokumentala eman zion filmari (Vertovek bezala). Tomak tartekatu zituen: mekanikoki ilaran aurrera doazen soldaduen planoak / errepresioaren biktimen lehen plano gogorrak, nahasketa hori sinfonia musikal gisakoak da.
59 ⟶ 63 lerroa:
 
Errealismo Sozialistaren arabera errealitatea eraldatu behar da gizartearen indar progresistak jarraituta. Orduan, zinema epikoa eta masei zuzendutakoa bigarren mailan geratuko da. ‘Heroi sozialisten’ biografiak handituko dira, baina beranduago eredu hori Historiarekin lotutako errealismora hurbilduko da. Errealismo horrek aberria goraipatzea bilatzen zuen. Garai honetan kokatzen dira Eisensteinen hainbat film:
- ‘Alexander*''Aleksander Nevski’Nevski'' (AlexandrAleksandr Nevskij, 1938): [[Hirugarren Reich]]-aren hedapenari buruzko ohar gisa.
- ‘Iván*''Iban el Terrible’Beldurgarria'' (Ivan Groznyi, 1942-46): Erdi Aroko Errusia gogoratzeko.
 
 
[[Kategoria:Zinema]]
 
 
[[de:Russische Filmgeschichte]]
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Sobietar_zinema"(e)tik eskuratuta