Girondar: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
[[Fitxategi:GirondistsForce.jpg|thumb|225px|Girondarrak La Force espetxean.]]
[[Frantziako Iraultza]]n, '''girondarrak''' edo '''girondinoak''' talde [[federalismo|federalista]] eta moderatua izan zen, [[jakobino]] zentralisten aurka agertu zirenak.
Girondar gehienak Gironda departamenduko hautagaiak ziren, eta hortik zetorkien izena. Hasieran brissotindar zeritzan, [[Jacques-Pierre Brissot]]en jarraitzaile baitziren. Erdi mailako klaseko intelektual eta legegizon gazteak ziren gehienak, burgesiari lotuak, eta jarraitzaile ugari izan zuten salerosleen, merkatarien, industria gizonen eta finantzarien artean.
Girondarrek gerra eta bortxakeria erabiltzea bidezkotzat jotzen zuten Iraultza, Frantzian zein Europan, garaile atera zedin. Hala, 1792. urteko apirilean Austriarekin gerran hastea lortu zuten. Hilabete bat lehenago taldeko bi kidek [[Luis XVI.a Frantziakoa|Luis XVI.a]] erregearen gobernuko finantza ministro eta barne ministro karguak erdietsi zituzten. Girondarrek ez zuten monarkia aginpidetik eraisteko (1792ko abuztuaren 10) laguntzarik eman, eta haiek baino talde erradikalagoak ([[Parisko Komuna]]k, Parisko langileria eta [[Robespierre]] buruzagi zuten jakobinoak) jarri ziren Iraultzaren buru; orduan hasi zen girondarren gainbehera, Frantziako armadak 1793an izan zuen hondamendiaren eta Parisko langileen hobekuntza eskakizunei girondarrek uko egitearen ondorioz herriaren babesa galtzeraino areagotu zena. Bien bitartean, 1792ko irailean, [[Konbentzio Nazionala]] zabaldu zen; girondarrak eta “menditarrak” (Parisko biztanleek hautetsiak gehienak) aurrez aurre jarri ziren; zenbait girondar Luis XVI.a hiltzearen (1793ko urtarrilaren 21a) kontrako azaldu ziren eta erregezale izatea leporatu zieten. Herria girondarren kontra matxinatu zen 1793ko udaberrian; ekinaren 2an 29 diputatu girondar atxilotu, eta horietako 21 gillotinan hil zituzten urriaren 31n. Girondar askok alde egin zuten Konbentzioaren aurkako matxinada antolatzeko, baina huts egin zuten saioak ez zuelako herriaren babesik jaso. “Menditarrak” aginpidea galdu ondoren (1794) Konbentziora itzuli ziren girondar batzuk.
== Erreferentziak ==
{{Lur|data=2014-4-29}}
{{erreferentzia_zerrenda}}
{{commonskat}}
{{historia zirriborroa|FRA}}
[[Kategoria:Frantziako Iraultza]]
| |||