Eguzki-sistemaren sorrera eta garapena: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orrialde berria: '''Eguzki sistemaren sorrera eta garapenari''' buruzko teoriak konplikatuak eta anitzak dira, hainbat arlo zientifikoak barne hartuz, esaterako astronomia, fisika eta [[geol... |
No edit summary |
||
2. lerroa:
[[Image:ra4-protoplanetary-disk.jpg|thumb|400px|Margolariaren izar baten sorreraren irudikapena]]
== Eguzki sistemaren sorrera ==
=== Eguzki nebula ===
[[Image:M42proplyds.jpg|thumb|250 px|Hubble [[espaziountziaren]] [[Orion nebula]]ko protoplaneta disko baten irudia, argi-urte bateko zabalera duen "izar haztegi" bat, gure eguzkia sortu zenaren antzekoa]]
Egungo hipotesiaren arabera, eguzkiaren sorrera [[1734]]ean [[Emanuel Swedenborg]]ek lehenengo aldiz proposatu zuen [[hipotesi nebular]]raren bitartez azaldu daiteke.<ref> Swedenborg, Emanuel. 1734, (Principia) Latin: Opera Philosophica et Mineralia (English: Philosophical and Mineralogical Works), (Principia, Volume 1) </ref> [[1755]]ean [[Emanuel Kant]], Swedenborgen teoria ezagutzen zuena, teoria honen garapenean aritu zen. [[Pierre-Simon Laplace]]k ere, [[1796]] antzeko teoria bat proposatu zuen bakarlanean <ref> {{cite web |year=1909| title= The Past History of the Earth as Inferred from the Mode of Formation of the Solar System|work= American Philosophical Society|url=http://links.jstor.org/sici?sici=0003-049X%28190901%2F04%2948%3A191%3C119%3ATPHOTE%3E2.0.CO%3B2-U&size=LARGE|accessdate=2006-07-23}} </ref>. Teoria honek dio orain dela 4.6 bilioi urte odei molekular baten grabitazio kolapso batetik sortu zela. Hasierako odei molekular hau hainbat argi-urteko zabalera zuen eta hainbat izarren sorleku bezala hartzen da. <ref name= "Arizona"> {{cite web|title=Lecture 13: The Nebular Theory of the origin of the Solar System|url=http://atropos.as.arizona.edu/aiz/teaching/nats102/mario/solar_system.html|work=Unioversity of Arizona|accessdate=2006-12-27}}}</ref>. Izar sortzearen prozesua lasaitzat hartua izan da orain dela gutxirarte, baina antzinako hainbat [[meteorito]]en barruan aurkitutako elementuen azterketak argitu dutenez [[eguzki]]aren sorrera hainbat [[supernoba]] hurbil zeudelarik gertatu zen.
| |||