Murad IV.a: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Bot: Cambiada la la plantilla: Elhuyar
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
3. lerroa:
'''Murad IV.a''' (1612-1640) [[Otomandar Inperioa|Otomandar Inperioko]] sultana izan zen 1623tik 1640ra arte. Ezaguna izan zen bai estatuaren agintea berreskuratu izanagatik, eta baita erabilitako metodo latzengatik ere.
 
Osaba zuen [[Mustafa I.a|Mustafa I.aren]]ren ondorengoa izan zen, eta denbora luzez aritu zen gertueneko familiartekoen kontrolpean. Sultan izan zen lehen urteetan, bere ama Kösem balidoak semearen bidez gobernatu zuen. Inperioa [[anarkia|anarkian]]n eroria zen, persiarrek berehalakoan inbaditu zuten, [[Anatolia|Anatoliaren]]ren iparraldean hainbat [[altxamendu]] izan ziren, eta 1631n, [[jenizaro]]ek jauregia hartu eta, jauregiko beste pertsona batzuen artean, [[Bisir Handia]] asasinatu zuten.
 
Murad gazteak bere boterea berrestea eta bere agintea ezartzea erabaki zuen. Izendatu berria zen Bisir Handiari lepoa mozteko agindua eman zuen, 500 agintari militar itotzeko agindu zuen, eta 20.000 erreboltari hil zituen Anatolian. Otomandarren tradizioari —senideak hiltzekoari— jarraiki, Beyazid anaia asasinatzeko agindu zuen, 1635ean; urte batzuk geroago, bi senide exekutarazi zituen.
9. lerroa:
[[Fitxategi:Vera Effigies Turcorvm Imperatoris Ibrahim Filii, Et Sultanæ, Eiusdem Matris (1707).jpg|thumb|left|Kösem sultana (1589-1651), Murad IV.aren ama]]
 
Aurreko sultanen gobernuen garaian areagotu zen ustelkeria desagerrarazten saiatu zen. Hau era askotara egin zen: gastu xahutzaileak mugatuta. Alkohola, tabakoa eta kafea debekatu zituen [[Istanbul|Istanbulen]]en eta Inperio osoan. Debekua hausten zuen oro exekutatzeko agindu zuen. Bera, ordea, alkoholiko izan zen bizitza osoan.
 
[[Harem]]go ohaideek sultanaren mesedeak lortzeko —eta horrela balido izanda boterea lortzeko— izaten zituzten borrokak kontuan hartuta, Muraden ama saiatu zen bere semearengan amodio homosexuala sustatzen. Muradek emakumeenganako haragikeriazko sentimenduak bezainbeste erakutsi zituen gorrotozko sentimenduak.
22. lerroa:
 
{{Otomandar sultanak}}
{{Elhuyar-HPS 2012 | data=2012/12/14}}
 
[[Kategoria:Otomandar sultanak]]
71 ⟶ 72 lerroa:
[[vi:Murad IV]]
[[zh:穆拉德四世]]
 
{{Elhuyar-HPS 2012 | data=2012/12/14}}