04:51, 24 maiatza 2011ko berrikusketa aldatu Luckas-bot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 146.902 edits t r2.7.1) (robota Erantsia: ms:Kekhanan Krimea ← Aurreko ezberdintasuna		22:43, 30 maiatza 2011ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robot: Cosmetic changes Hurrengo ezberdintasuna →
3. lerroa: == Lehen gobernariak == Krimeako khanerria euren ohitura nomadak alde batera utzi eta [[Krimea]]n finkatzea erabaki zuten Urrezko Hordako klan batzuk sortu zuten. Arerio bat gonbidatu zuten [[Gengis Khanen ondorengoak\|Chingizid]] (Hordaren jauna) tronura, [[Haci Giray]], [[Lituania]]ko erbestetik itzuli zena. Estatu berria, honela, [[1441]]ean sortu zen, [[Krimeako penintsula]] (hegoaldeko kostaldea, hau [[Otomandar Inperioa]]ren mende bait zegoen, eta [[Ukraina]]ren [[Itsaso Beltza\|Itsaso ~~Beltz~~Beltzeko]]~~eko~~ kostaldea [[Khersoneko oblasta\|Kherson]], [[Mikolaiveko oblasta\|Mikolaiv]], [[Zaporizhiako oblasta\|Zaporizhia]] eta [[Donetskeko oblasta\|~~Donetsk~~Donetskeko]]~~eko~~ Oblastetan izan ezik. Haci Giray hil ondoren gertatu zen barne banaketak otomandarren partehartzea eragin zuen, [[Meñli I.a Giray]] jarri zuena tronuan, Haciren semeetako bat. [[1475]]ean, [[Gedik Ahmet]]ek gidatutako armada otomandarrak [[Genovako errepublika]]k [[Balaklava\|~~Cembalo~~Cembalon]]n, [[Sudak\|~~Soldaia~~Soldaian]]n eta Kaffan zituen enklabeak hartu zituen. Khanerria protektoratu otomandar bihurtu zen. Sultanak hegoaldeko kostaldea bereganatu zuen arren, Krimeako khanek barnealdeko estepen kontrola mantentzen zuten. Tartariarren basailutza nahiko onbera izan zen, aliatu tratua jasoz, eta ez mendekoa. Istanbulek khanei subirautza errekonozitu zien gainontzeko lurraldean eta eskualdean euren politika propioa egitea baimendu zien. Turkiarrek, gainera, ez zuten khanen izena txanponetatik kentzea, ostiraletako otoitza (islamiar munduan otoitz hauek subirauaren izenean egiten ziren) edo zergarik ordaintzea exijitu. Tartariar tropen zerbitzua otomandar armadan ekonomikoki saritua zen eta ez zen obligazio feudal bat. 11. lerroa: Tartariar zalduneria [[Otomandar Inperioa]]ren baliabiderik hoberenetako bat bihurtu zen [[Pertsia]] eta [[Hungaria]]ko kanpainetan, irabazi handiekin zaldunentzat. Hain garrantzitsua izan zen, ezen otomandar armada huts egiten hasi zenean Krimeako ekonomiak kalte handiak jasan zituela. [[1502]]an Meñli Girayk Urrezko Hordako azkeneko khana garaitu zuen, [[Moskuko Dukerri Handia\|~~Moskovia~~Moskoviako]]ko soldaduek lagunduta hauen aurkako guduetan iparraldean, azken honek Krimeari buruz egiten zituen aldarrikapenei amaiera emanez eta bere independentzia ziurtatuz. [[XVI. mendea]]n zehar Krimeako khanek euren burua hauen oinordekotzat hartu zuten, [[Kaspiar Itsasoa]] eta [[Volga]] ibaiaren arteko lurraldearen subirautza aldarrikatuz, [[Kazango khanerria\|Kazan]] eta [[Astrakango khanerria\|~~Astrakan~~Astrakango]]go khanerriek okupatutako lurraldea. Politika honek [[Moskuko Dukerri Handia]]ren aurka borrokatzera eraman zuen Errusiaren kontrolagatik. [[1571]]n [[Devlet I.a Giray]]k [[Mosku]] erre zuen, Moskuk Volgaren lurraldea kontrolatzea eragotzi ez zuena, hurrengo urtean [[Molodiko gudua]]n garaipena lortu ondoren. 22. lerroa: Horregatik, Girayk [[bey]]en partehartzearekin gobernatu zuen, klan nobleetako buruzagiak zirenak, Şirindarrak, Barındarrak, Arğındarrak, kumanoak eta beranduago baita Mansuroğlandar eta Sicavutak ere. [[Kategoria:Errusiako historia]] [[Kategoria:Ukrainako historia]] [[Kategoria:Turkiako historia]] [[an:Khanato de Crimeya]]

Krimeako Khanerria: berrikuspenen arteko aldeak