Afganistango gerra (1979-1989): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
14. lerroa:
| gudulari1 = [[Fitxategi:Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Sobiet Batasuna]] <br> [[Fitxategi:Flag of Afghanistan (1980-1987).svg|23px]] [[Afganistango Errepublika Demokratikoa]]
| gudulari2 = [[Fitxategi: Flag of Jihad.svg|23px]] [[Mujahidin]]ak: <br>
*[[Hezb-
*[[
*[[Harakat-e
*[[Jamiat-e
*[[Maktab al-
*[[Ittihad]] <br>
'''Laguntzaileak'''<br>[[Fitxategi: Flag of Pakistan.svg|vora|23px]] [[Pakistan]] <br> [[Fitxategi: Flag of the United States.svg|vora|23px]] [[AEB]] <br> [[Fitxategi: Flag of Saudi Arabia.svg|23px]] [[Saudi Arabia]] <br> [[Fitxategi: Flag of Iran.svg|vora|23px]] [[Iran]] <br> [[Fitxategi: Flag of the People's Republic of China.svg|23px]] [[Txinako Herri Errepublika|Txina]]
| komandante1 =[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Leonid Brezhnev]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Juri Andropov]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Konstantin Txernenko]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Mikhail Gorbatxov]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Dmitri Ustinov]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Sergei Sokolov]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Valentin Varennikov]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Igor Rodionov]]<br>[[Fitxategi: Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Boris Gromov]]<br>[[Fitxategi: Flag of Afghanistan (1980-1987).svg|23px]] [[Babrak Karmal]]<br>[[fitxategi: Flag of Afghanistan (1980-1987).svg|23px]] [[Muhammad Najibullah]]<br>[[fitxategi: Flag of Afghanistan (1980-1987).svg|23px]] [[Abdul Rashid Dostum]]<br>[[fitxategi: Flag of Afghanistan (1980-1987).svg|23px]] [[Shahnawaz Tanai]]<br>[[fitxategi: Flag of Afghanistan (1980-1987).svg|23px]] [[Mohammed Rafie]]
54 ⟶ 53 lerroa:
Afganiar erresistentzian talde asko zeuden, etnia, erlijio eta joera politiko desberdinetakoak. Eskema orokorra horrelakoa izango litzateke:
* [[Xiita]]k: alderdi xiita garrantzitsuenak
* [[Sunita]] tradizionalistak: [[monarkia]] berrezarri eta [[1973]]ko estatu kolpearen aurreko egoerara itzuli nahi zuten. Batzuetan elkarren aurkako ideiak bazituzten ere, denak afganiar nazionalistak ziren. Talde gehienak [[paxtun]]ak ziren.
* [[Sunita]] [[Islamiar fundamentalismo|fundamentalistak]]: estatu islamikoa eratu nahi zuten. Pastunak eta tajikoak bereizirik zeuden: [[Burhanuddin Rabbani]]k sortutako [[Jamiat-e Islami]] alderdi [[tajik]] entzutetsuena zen eta [[Gulbuddin Hekmatyar]]-en [[Hezb-e Islami]] paxtuna. [[Ittihad]] taldeak, berriz, [[Saudi Arabia]]ren laguntza zuen<ref name=hrw></ref> .
* Azkenik, baziren beste talde batzuk ere, hala nola ''Sholaye Javid'' (Gar amaigabea) higikundekoak, [[maoista]]k eta Txinaren aldekoak.
[[1984]]an [[Abdullah Yusuf Azzam]] eta [[Osama bin Laden]]ek [[Maktab al-Khidamat]] taldea sortu zuten, dirua eta mujahidin atzerritarrak biltzeko helburuz. Sobietarren aurkako gerran eragin txikia izan zuen baino geroago [[Al-Kaida]]ren aitzindaria izan zen.
== Gerraren bilakaera ==
Lehenbiziko urteetan sobietarrek hiriak eta komunikazio ardatz garrantzitsuenak kontrolatzen zituzten baino herrialdearen %80 mujahidinen eskuetan zegoen. Aldian behin sobietar armadak erasoaldiak egiten zituen erresistentziaren mendean zeuden lurraldeetan. [[Panjshir bailara]] estrategikoa, esate baterako, bederatzi aldiz erasotua izan zen 1980 eta 1985 artean, baino ezin izan zuten menderatu.
== Erreferentziak ==
| |||