Pareto banaketa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robot: Cosmetic changes
tNo edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Pareto distributionPDF.png|325px|thumb|right|Pareto banakuntzan tamainari buruzko aldagaietarako erabiltzen da: tamaina txikiek (''x'' txikiek) [[probabilitate]] edo [[maiztasun (estatistika)|maiztasun]] handia dute, tamaina gero eta handiagoa (''x'' handiagoa), berriz, [[probabilitate]]a gero eta txikiagoa da, irudiko [[trinkotasun funtzio]]etan ikus daitekeen bezala. Irudian, x edo tamaina txikiena 1 da. ]]
 
[[Estatistika]]n eta [[probabilitate teoria]]n, '''Pareto banakuntza''' gehienetan tamaina bat adierazten duten aldagaien eredu gisa erabiltzen den [[probabilitate banakuntza]] jarrai bat da. [[Vilfredo Pareto]] ekonomialaria izan zen [[XIX. mende]]an babanakuntzabanakuntza hau proposatu, garatu eta aztertu zuen lehena, aberastasunaren banaketari buruz egin zituen ikerketetan. Banakuntza "askok gutxi eta gutxik asko" erregelari jarraitu edo eskubiraeskuinera nabarmen alboratuta dauden aldagaiei aplikatzen zaie: besteak beste, hirien tamaina (herri txiki asko eta hiri handi gutxi), lurrikaren magnitudea (magnitude txikiko lurrikara asko eta lurrikara indartsu gutxi), abizenen maiztasuna (gutxi agertzen diren abizen asko eta asko agertzen diren abizen gutxi) eta pertsona eta familien errenta-mailan (errenta txikiko familia asko, errenta handiko pertsona gutxi, Paretok berak bere garaian aztertu zuenez). Matematikoki, Pareto banakuntzak tamaina baten eta tamaina horri dagokion probabilitatearen arteko erlazioa [[logaritmo|logaritmikoa]] dela ezartzen du: tamainaren logaritmoa eta tamaina horren probabilitatearen logaritmoa linealki loturik daude, zehatzago. Erlazio logaritmiko honetatik, Pareto banakuntza matematikoki definitu eta bere propietate guztiak eratortzen dira.
 
== Pareto banakuntzaren definizio matematikoa eta propietateak ==
20. lerroa:
 
 
Banakuntza bi parametroren mendean dago: <math>x_\mathrm{min}</math>, babakuntzaribanakuntzari jarraitzen dion tamaina minimoa dena; eta <math>\alpha</math>, probabilitatearen bilakaera adierazten duena: zenbat eta handiagoa izan, orduan eta azkarrago jeitsikojaitsiko da probabilitatea tamaina txikietatik (x txikia) tamaina handietara (x handia).
 
Itxaropena eta bariantza hauek ditu: