Ereño: berrikuspenen arteko aldeak

| irudiaren testua = Urdaibaiko irudia, atzekaldeanatzealdean Ereño udalerrian dagoen Ereñozar mendia ikus daitekelarikdaiteke.

Ereño [[Busturialde]]ko eskualdearen ekialdean kokatzen da. [[Gernika]]tik [[Lekeitio]]ra doan BI-2238 errepideak herriaren erdigunea zeharkatzen du. Gernikatik 10 kilometrora eta Lekeitiotik 14 kilometrora dago. Herriak, [[Ibarrangelu]]rekin eta [[Ea]]rekin egiten du muga iparraldean, [[Gautegiz-Arteaga]]rekin mendebaldean, [[Ispaster]]rekin ekialdean, eta [[Kortezubi]]rekin eta [[Nabarniz]]ekin hegoaldean.

Ereño, [[Ereñozar]] mendiaren magalean dago, itsasoaren mailatik 150 metrora. Mendiei dagokienez, bi gain dira aipagarri [[Busturrigain]] mendia (558 m.) ipar-ekialdean kokatua eta [[Ereñozar]]reko San Migel (447 m.) ekialdean kokatua. Udalerri nahiko menditsua dela esan daiteke.

Bi izan dira Ereñoko elizatekoelizatearen historiaren ardatza, [[Santimamiñe]]ko kobazuloa batetik eta harrobiak, bestetik. Ereño "Marmolaren hiriburu" ere deitu izan dute, udalerriko harrobietatik ateratzen zen marmol gorriagatik. Marmol hau, mundu osoko eraikin erlijiosoerlijiosoetan eta jauregietan erabilia izan da. Tomas Goikolea historiagilearenhistorialariaren arabera, [[Ereño]]ko, lehen herrixka, [[IX. mende]]an sortu zen eta herriko biztanleak [[Santimamiñe]]ko kobazulonkobazuloan bizi izandako lehen gizakien ondorengoanondorengoak izan litezke.

Nekazal Nekazari-herria izanik, artoa eta patatak lantzen zituzten bertako biztanleek batetik, eta abeltzaintzan ere aritzen ziren, bestetik. Dena den, harrobiaren ustiaketari esker, nekazaritzaz gain beste iharduerajarduera ekonomiko batean ere aritzeko aukera izan zuen herriak, inguruko nekazal nekazari-udalerrietan gertatu ez bezala.

[[1950ko1950eko hamarkada]]tik aurrera harrobien gainbehera etorri zen eta horrekin batera biztanleriaren beherakada. Herritar askok [[Gernika]]ra eta [[Bilbo]]ra jo zuten.

San MigelgoMigel eliza, Ereñoko eraikin garrantzitsuena da. Herriko harrobietatik ateratako marmolez egina, mendeak igaro ahala handituz joan zen, eredu gotikoa oinarri hartuta. Oraindik ere, aztarna gotikoak aurki daitezkedaude eraikinean, horma, leiho eta kono itxurako arku batean.

Izen bereko mendiaren tontorrean kokatzen da eta Ereñoko frontoiaren atzetik eskuinaldean dagoedagoen bidexka batetik heltzen da mendiaren gainera eta baselizara. [[X. mende]]tik [[1660]]. urterarteurtera arte parrokia izan zen. Baselizaren barrua,barruan harrizko sarkofago zahar bat dago.

Mendiaren gainetik eskualdeko eta [[Urdaibai]]ko ikuspegi zoragarriaz goza daiteke, inguruko herriak eta [[Kantauri itsasoa]] ikusgai direlarikdirela.

Potoko leizea Elexaldeko auzoan kokatzen da, hara heltzeko [[Busturrigain]] mendirako bide bat hartu, eta, aurrerago, beste bide bat, ezkerrera, hartu behar hartuzda. [[1935]]. urtean aurkitua, gaztainondogaztainondoz eta artez betetako baso txiki baten ondoan dago kobazuloa. Haitzuloak areto handi bat dauka eta bertan eskultura bat eskegita dago. Eskulturak "Ixiltasun Borobila" du izena eta Edu Gordok egina da.

Ereñoko alkatea Juan José Arribalzaga Elordieta, [[Eusko Alderdi Jeltzalea]]kkoa, [[2007]]ko udal hauteskundetanhauteskundeetan alderdirik bozkatuena izan ostean.

Herrira ailegatzeko BI-2238 errepidea hartu behar da. Garraio publikoari dagokionez, [[Bizkaibus]]eneko A3526 lineak [[Ereño]], [[Nabarniz]] eta [[Gernika]] elkartzenlotzen ditu.