Parisko Errege Jauregia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:PalaysRoyalConseil Frontd'Etat Paris WA.JPGjpg|thumbnail|eskuinera|350px|Parisko Errege Jauregia edo ''Palais RoyalaRoyal'']]
'''Parisko Errege Jauregia''' ([[frantses]]ez ''Palais -Royal''), [[Paris]]en dagoen [[lorategi]]dun jauregi bat da, [[Louvreko Museoa]]ren iparraldean dagoen, [[lorategi]]dunParisko jauregi1. batbarrutia|1. dabarrutian]].
[[Fitxategi:PalaysRoyal Garten.JPG|thumbnail|eskuinera|350px|Lorategien ikuspegia]]
[[Fitxategi:PalaysRoyal Hof1.JPG|thumbnail|eskuinera|350px|]]
[[Fitxategi:Palais Royal Paris Mai 2006 001.jpg|thumbnail|eskuinera|350px|Errege Jauregiko Galeria]]
'''Parisko Errege Jauregia''' ([[frantses]]ez Palais Royal), [[Paris]]en, [[Louvreko Museoa]]ren iparraldean dagoen [[lorategi]]dun jauregi bat da.
 
Izenak kontrakoa dioen arren, [[jauregi]] hau sekula ez zen erregeen bizilekua izan. [[Richelieu Kardinalakardinala]]k [[Jacques Lemercier]] arkitektoari eginiko enkargu baten ondorioz eraiki zen. Eraikuntza lanak [[1624]]an hasi ziren, Rambouilleteko Hotela izan zena zegoen toki berean. Eraikina, garai hartan, Kardinalaren Eraikina bezala ezagutzen zen. Richelieuk, azkenik, jauregia, frantziar koroari eman zion. [[Luis XIII.a Frantziakoa]] hil ondoren, erregina ama zen [[Ana Austriakoa]]ren, [[Julio Mazarino]] [[kardinal]]aren eta [[Luis XIV.a Frantziakoa]] gaztearen bizileku bihurtu zen. Garai honetan hasi zen jauregia, "Errege Jauregi" izenarekin ezagutzen. BeranduagoGeroago, Palais Royala, Orleanseko dukeen egoitza paristarra bihurtu zen.
 
==Historia==
Luis XIV.a oraindik adin txikikoa zenean, [[Felipe II.a Orleansekoa]] erregeordeak, gortea, jauregi honetatik zuzendu zuen. Bere biloba, Luis Felipe Jose Orleansekoa, Felipe Berdintasun bezala ezagunagoa, Parisen ospetsu egin zen, publikoarentzako jauregiko lorategiak ireki baitzituen, Viktor Louis arkitekto neoklasikoari enkargatu zion lorategian aurkitzen ziren egiturak berreraikitzeko lana, baita lorategia bera kolomadien bidez ixteko lana ere. Gainera, denda txiki batzuk ere eraiki ziren (horietako batetan, [[Charlotte Corday]]k, [[Jean-Paul Marat]] hiltzeko erabili zuen aiztoa erosi zuen).
[[Fitxategi:PalaysRoyal Garten.JPG|thumbnail|eskuinera|350px250px|Lorategien ikuspegia]]
[[Fitxategi:PalaysRoyal Hof1.JPG|thumbnailthumb|eskuinera|350px250px|]]
[[Fitxategi:Palais Royal Paris Mai 2006 001.jpg|thumbnail250px|eskuinera|350pxthumb|Errege Jauregiko Galeria]]
 
Luis XIV.a oraindik adin txikikoa zenean, [[FelipeFilipe II.a Orleansekoa]] erregeordeak, gortea, jauregi honetatik zuzendu zuen. Bere biloba, Luis Felipe Jose Orleansekoa, FelipeFilipe Berdintasun bezala ezagunagoa, Parisen ospetsu egin zen, publikoarentzako jauregiko lorategiak ireki baitzituen, ViktorVictor Louis arkitekto neoklasikoari enkargatu zion lorategian aurkitzen ziren egiturak berreraikitzeko lana, baita lorategia bera kolomadien bidez ixteko lana ere. Gainera, denda txiki batzuk ere eraiki ziren (horietako batetanbatean, [[Charlotte Corday]]k, [[Jean-Paul Marat]] hiltzeko erabili zuen aiztoa erosi zuen).
Galeria bakoitzaren amaieran, antzoki bat zegoen. Horietatik handiena, [[Comédie Française]]aren egoitza izan zen. Palais Royalean eraiki zen lehen antzokia ere, Richelieu Kardinalak Lamercier arkitektoari eginiko enkargu baten ondorioz izan zen, [[1641]]ean. Luis XIV.aren erregealdian, antzokiak, [[Moliére]]en lanen antzezpenak hartu zituen. Beranduago, Operaren antzoki bihurtu zen [[Jean-Baptiste Lully]]ren zuzendaritzapean. [[1780]]tik [[1837]] arte, Palais Royala, berriz, Parisko azpijoko sozial eta politikoen gune bihurtu zen; bertan zegoen garaiko kafetegirik ezagunenetako bat.
 
Galeria bakoitzaren amaieran, antzoki bat zegoen. Horietatik handiena, ''[[Comédie Française]]aren'' ezagunaren egoitza izan zen. Palais Royalean eraiki zen lehen antzokia ere, Richelieu Kardinalakkardinalak Lamercier arkitektoari eginiko enkargu baten ondorioz izan zen, [[1641]]ean. Luis XIV.aren erregealdian, antzokiak, [[MoliéreMolière]]en idazlearen lanen antzezpenak hartu zituen. BeranduagoGeroago, Operaren[[opera]] antzoki bihurtu zen [[Jean-Baptiste Lully]]ren zuzendaritzapean. [[1780]]tik [[1837]] arte, Palais Royala, berriz, Parisko azpijoko sozial eta politikoen gune bihurtu zen; bertan zegoen garaiko kafetegirikkafeetxerik ezagunenetako bat.
[[1789]]ko uztailak 12an, [[Camille Desmoulins]] gaztea, kafetegiko mahaietako baten gainera igo, eta, jendetzari, monarkiaren amaiera iritsi zela iragarri zion. Bi egun beranduago, [[Bastillaren Hartzea]] gertatu zen.
 
[[1789]]ko uztailakuztailaren 12an, [[Camille Desmoulins]] gaztea, kafetegiko mahaietako baten gainera igo, eta, jendetzari, monarkiaren amaiera iritsi zela iragarri zion. Bi egun beranduago, [[Bastillaren Hartzea]] gertatu zen.
Borboi familia berrezarri ondoren, [[Alexandro Dumas]] gazteak, Berrezarpenean jauregiaren kontrola berriz hartu zuen Orleanseko Duke boteretsuaren bulegoetan lanpostu bat lortu zuen. [[1848]]ko Iraultzan, jauregia, kontrolatu gabeko batzuk eraso eta arpilatu zuten. [[Frantziako Bigarren Inperioa]]n, Palais Royala, Bonaparte familiaren adarretako baten bizilekua izan zen, [[Napoleon III.a]]ren lehengusua zen [[Napoleon Joseph Charles Paul Bonaparte]]k ordezkatua.
 
Borboi familia berrezarri ondoren, [[AlexandroAlexandre Dumas]] gazteak, Berrezarpenean jauregiaren kontrola berriz hartu zuen Orleanseko Duke boteretsuaren bulegoetan lanpostu bat lortu zuen. [[1848]]ko Iraultzan, jauregia, kontrolatu gabeko batzuk eraso eta arpilatu zuten. [[Frantziako Bigarren Inperioa]]n, Palais Royala, Bonaparte familiaren adarretako baten bizilekua izan zen, [[Napoleon III.a]]ren lehengusua zen [[Napoleon Joseph Charles Paul Bonaparte]]k ordezkatua.
 
===Egun===
 
Gaur egun ([[2009]]) [[Frantziako Estatu Kontseilua]]ren, Kontseilu Konstituzionalaren eta Kultura Ministerioaren egoitza da. Lorategien atzealdean, Frantziako Liburutegi Nazionalaren eraikin zaharrak daude, baita liburutegiaren biltegi bat ere, 6 milioi liburu, dokumentu, mapa eta inprimaki baino gehiagoko bilduma batekin: bildumarik gehienak, eraikin modernoago batetara eraman dira.
19 ⟶ 23 lerroa:
== Kanpo loturak ==
{{commons|Palais Royal}}
* [http://www.paris.fr/portail/Parcs/Portal.lut?page_id=4974&document_type_id=5&document_id=8135&portlet_id=10670 Errege Jauregiko lorategia]
 
{{Coord|48|51|48|N|2|20|13|E|region:FR-J_type:landmark|display=title}}
 
[[Kategoria:Frantziako jauregiak]]