15:54, 22 maiatza 2010ko berrikusketa aldatu Josugoni (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 49.761 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		21:07, 22 maiatza 2010ko berrikusketa aldatu desegin Assar (eztabaida \| ekarpenak) 25.308 edits tNo edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Military laser experiment.jpg\|275px\|thumb\|right\|[[Laser]] baten izpi koherentean igorritako fotoiak.]] [[Fisika]]n, '''fotoia''' ([[greziera]]tik φως, ''fos'', "[[argi]]") [[oinarrizko partikula]] bat da, [[elkarrekintza elektromagnetiko]]aren [[kuantu]]a da eta [[argi]]aren ~~eta~~zein [[erradiazio elektromagnetiko]]aren gainerako forma guztien funtsezko "unitatea" da. [[Indar elektromagnetiko]]aren [[partikula eramaile]]a ere bada. Indar honen efektuak erraz beha daitezke bai eskala mikroskopikoan zein eskala makroskopikoan; izan ere, fotoiak ez duenez [[masa]]rik, [[funtsezko elkarrekintza]]k distantzia luzera gerta daitezke. Oinarrizko partikula guztietan bezala, fotoietan [[mekanika kuantiko]]ak agintzen du eta [[uhin]]enak zein [[partikula\|partikulenak]] diren ezaugarriak agertzen dituzte. Esaterako, fotoi batek [[errefrakzio]]a jasan dezake [[leiar]] bat zeharkatzen duenean, baina partikula modura ere jokatzen du eta emaitza zehatza ematen du bere momentu kuantitatiboa neurtzen denean. Fotoiaren kontzeptu modernoa [[Albert Einstein]] zientzialariak garatu zuen argiaren uhin-eredu klasikoarekin bat ez zetozen behaketa esperimentalak azaltzeko. Fotoiaren ereduak azaldu nahi zuen, batez ere, argiaren energia maiztasunaren mendekoa zela eta materiak eta erradiazio elektromagnetikoak oreka termikoan egoteko zuten gaitasuna azaldu zuen. Behaketa anomaloak azaltzeko ere erabili zen, esaterako gorputz beltzen erradiazioaren propietateak. Beste fisikari batzuek, batez ere [[Max Planck]]-ek, ''eredu erdiklasikoak'' erabiliz saiatu ziren azaltzen azken hau, argia Maxwell-en ekuazioen bidez azalduz eta argia igorri eta xurgatzen duten objektu materialak kuantizatuak direla esanez. Eredu erdiklasiko hauek mekanika kuantikoaren garapenean lagundu zuten arren, geroago egindako esperimentuek Einsteinen hipotesia, argia bera kuantizatua dagoela alegia, baliozkotu zuten. Argiaren kuantuak, beraz, fotoiak dira.

Fotoi: berrikuspenen arteko aldeak