11:24, 19 urtarrila 2010ko berrikusketa aldatu Zainzuri (eztabaida \| ekarpenak) 95 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		06:54, 2 otsaila 2010ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robot: Cosmetic changes Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Organic Heinz Tomato Ketchup.jpg\|right\|thumb\|Munduko ketchup banatzailerik handiena,[[H. J. Heinz Company]].]] '''Ketchupa''' tomatea oinarri duen saltsa edo ongailua da. [[Tomate]] kontzentratua, [[ozpin]]a, [[azukre]]a eta [[gatz]]a izan ohi dira ketchuparen osagai nagusiak, halere, [[berakatz]]a, [[arto]] siropea, [[tipula]], edota bestelako ortuari eta belarrak ere erabili ohi dira saltsa egiteko. Ketchupa oso erabilia da [[patata frijitu]], ''[[hot dog]]'', [[hanburgesa]] edota [[ogitarteko\|~~sandwich~~sandwicha]]a bezalako jakietan, eta beste hainbat saltsaren oinarria ere bada. == Historia == Dirudienez, ''ketsiap'' izeneko saltsa min [[txinatar]]rean du bere jatorria. Saltsak [[arraina]] lagundu ohi zuen baina ez zegoen tomaterik osagaien artean. Ingelesek, ondoren, [[Malasia]]ra eraman zuten saltsa, XVIII. mendean. Gaur egungo ketchupa Henry J. Heinz estatubatuarrak sortu zuen, 1876an, lehendabizikoz, saltsari tomatea gehitu zionean. Saltsaren asmatzailea ez zen bera izan, baina berak izan zuen osagaiei tomate saltsa gehitzeko ideia. Heinzek 1876an merkaturatu zuen ketcupa. 9. lerroa: Bere bazkide L. Clarence Noblerekin ''Heinz & Noble'' enpresa sortu eta kristalezko ontzietan merkaturatu zuen ketchupa. 1990an, ketchupa plastikozko ontzietan merkaturatzeari ekin zion Heinzek. Mundu osoan zehar egin zen ezaguna. == Ezaugarri fisikoak == [[Fluido ez-newtondar]]ren zerrendan ageri da ketchupa, irabiatutako krema, [[odol]]a, argazkigintzako zilar-emultsioa, azkazaletako esmaltea edota koloidearen ondoan. Astinduz gero [[biskositatea]] aldatzeko propietatea dute fluido hauek. Fenomeno honek azaltzen du zenbaitetan ketchup poteari astinaldi batzuk eman beharra. Izan ere, astinaldiak biskositatea kentzen dio fluidoari, eta horrek ontziaren zulotik erraz ateratzea dakar. == Onarpen kulturala == Oso ezaguna egin da ketchupa. [[AEB]]etan, esaterako, adierazle ekonomiko bezala uler daiteke. Estatubatuar bakoitzak urteko hiru ontzi kontsumitzen dituela esan ohi da (ia litro bat). Bestalde, [[Hare Krishnas]] erlijioetan ketchupa ez dago onartua, ozpina duelako eta horrek jakiak hartzitzen dituelako. == Osasuna == Ketchupa ez da txarra berez, baina neurrian erabili beharrekoa da. Ezaugarri eta osagaiengatik kasu eman behar dute ultzerak, gastritisa edota sabeleko arazoak dituzten pertsonek. Diabetesa dutenek kontrolatu egin behar dute erabilera, azukrea baitauka ketchupak. Tentsio altua dutenek, berriz, jakin beharko lukete ohiko gatz kopurua %2koa dela. 23. lerroa: [[Kategoria:Elikagaiak]] [[ar:كتشب]] [[zh-min-nan:Khe-chiap-pu]]▼ [[be-x-old:Кетчуп]] [[bg:Кетчуп]] 35 ⟶ 33 lerroa: [[el:Κέτσαπ]] [[en:Ketchup]] [[eo:Keĉapo]]▼ [[es:Kétchup]] ▲[[eo:Keĉapo]] [[fa:کچاپ]] [[fi:Ketsuppi]]▼ [[fr:Ketchup]] [[kohe:케첩קטשופ]] [[hu:Ketchup]] [[id:Saus tomat]] [[is:Tómatsósa]] [[it:Ketchup]] [[heja:~~קטשופ~~ケチャップ]] [[huko:~~Ketchup~~케첩]] [[ms:Sos tomato]] [[nl:Tomatenketchup]] ~~[[ja:ケチャップ]]~~ [[no:Ketchup]] [[pl:Keczup]] 56 ⟶ 55 lerroa: [[sk:Kečup]] [[sl:Kečap]] ▲[[fi:Ketsuppi]] [[sv:Ketchup]] [[th:ซอสมะเขือเทศ]] 62 ⟶ 60 lerroa: [[vi:Ketchup]] [[zh:番茄醬]] ▲[[zh-min-nan:Khe-chiap-pu]]

Ketchup: berrikuspenen arteko aldeak