Protagoras: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
wikitzen, eraberritzen |
||
1. lerroa:
'''Protagoras Abderakoa''', [[grekera]]z {{Polytonic|Πρωταγόρας}}, ([[Abdera]], c. [[K. a. 485
==Bizitza==
Gutxi ezagutzen da Protagorasen bizitzari buruz. [[Platon]]en ''[[Protagoras (Platon)|Protagoras]]'' elkarrizketa eta ''[[Teeteto]]'' izeneko lana, [[Diogenes Laerzio]]ren ''[[Filosofoen bizitzak]]'' bilduma eta [[Sexto Enpiriko]]k idatzitakoa dira iturri bakarrak, baina [[Platon]]en idazkiek kasu honetan fikzioa ere jasotzen dutela uste da eta Diogenes Laerzio eta Sexto Enpirikoren informazioak mende batzuk geroago jasoak izan ziren. Grezian barrena maisu ibili omen zen. Onodren, [[Atenas]]en [[Perikles]] eta hiriko beste ahaltsu zenbaitekin aritu zen aholkulari gisa. Periklesek sortu berria zen [[Thurii]] hiriko konstituzioa osatzeko eskatu zion [[K. a. 444]]. urtean. Bere bizitzari buruz aipatu diren beste pasadizo asko (bere erlijiogabetasunagatik jasan behar izan zuen epaiketa, bere idazkien erreketa eta Atenastik ihesaldia) alegiazkoak direla uste da.<ref>[http://www.iep.utm.edu/protagor/ Protagoras], ''Internet Encyclopedia of Philosophy''. 2009-10-29.</ref>
==Pentsaera==
Gizakia ez da gauza egia esateko, gizakia ez da gauza errealitatea ezagutzeko. Nahiz eta asko ahal egindu ezinezkoa du errealitatea ezagutzea. Horren adibideak aurreko filosofoak ditugu, asko saiatu arren ez ziren gauza izan ''physisa''ren '''arjea''' bilatzeko, iritsi desberdinak zituztelako.▼
Platonen ''Protagoras'' elkarrizketan Protagorasen ustezko esaldi entzutetsua jasotzen da:
Ez badago egia aurkitzerik orduan iritzi guztiek balio berbera dute ("''Zenbait buru, hainbat aburu''"). Bakoitzak bere iritziak ditu eta ez dago iritzi bat baino egiazkoagorik, danak baliokideak baitira.▼
▲Baieztapen honetan [[erlatibismo]]a hauteman izan da. Ez badago egia aurkitzerik orduan iritzi guztiek balio berbera dute ("''Zenbait buru, hainbat aburu''"). Bakoitzak bere iritziak ditu eta ez dago iritzi bat baino egiazkoagorik,
▲beraz, ez dago bereizterik egia eta okerraren artean: "''Gizakia gauza guztien neurria da, direnak diren neurrian eta ez direnak ez diren neurrian'' ('''[[antropozentrismoa]]''')".
▲Bere pentsaera [[eszeptizismo]]aren inguruan ere kokatu da. Gizakia ez da gauza egia esateko,
[[Agnostiko]]a ere omen zen. Platonek jasotako bere ustezko hitzetan:
{{Esaera2|''Jainkoei buruz, badiren edo ez ez dut jakinbiderik, ez eta nolakoak diren, gaiaren iluntasuna eta bizitzaren laburtasuna direla-eta neurrian.''}}
[[Kategoria:Sokratesen aitzineko filosofoak]]
| |||