Antso VI.a Nafarroakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t Robot: Cambios triviales
6. lerroa:
Erresuma ahula jarauntsi zuen aitatik, [[Gaztelako Erresuma|Gaztela]] eta [[Leongo Erresuma|Leongo]] erregea zen [[Leongo Alfontso VII.a|Alfontso VII.a]] enperadoreak eta [[Bartzelona]]ko konde eta [[Aragoi]]ko printze erregeordea zen [[Ramon Berenguer IV.a Bartzelonakoa|Ramon Berenguer IV.ak]] jazarria. Hauek [[1140]]an [[Iruñeko Erresuma]] banatzea adostu zuten [[Carriongo ituna]]n. Gainera, [[Aita Santuen Lurraldea|Erromak]] ez zuen erregetzat hartzen, [[Alfontso I.a]]ren testamentuaren arabera erresuma [[Tenpluko ordena|Tenpluko]], [[Maltako ordena|Maltako]] eta [[Jerusalengo Hilobi Sakratuaren ordena|Hilobi Sakratuaren ordenen]] artean banatu behar zelako. Hori zela eta, Erromarentzat [[Gartzia V.a Nafarroakoa|Gartzia V.a]] eta Antso VI.a ''Dux Pampilonensium'' edo ''Dux Navarrorum'' (Irundarren dukea edo Nafarren dukea, hurrenez hurren) baino ez ziren, hau da, orduan herriak hautatutako gobernariek zuten titulua.
 
Antsok [[Ramon Berenguer IV.a]]rengana hurbiltzea saiatu zuenez, [[Leongo Alfontso VII.a|Alfontso VII.aak]]k erantzun eta [[Bartzelona]]ko kondearekin [[Tudejengo ituna]] sinatu zuen ([[1151]]ko [[urtarrilaren 27]]) [[Nafarroa]] banatzeko. Hiru egun geroago, Antso bere menpekotza berritu zuen [[Leongo Alfontso VII.a|Alfontso enperadorearekin]] eta [[Blanka Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]] arreba [[Antso III.a Gaztelakoa|Antso]], Alfontso VII.aren lehensemearekin ezkondu zuen. Hala ere, [[1157]]ko [[maiatz]]ean, Gaztelakoa eta Aragoikoak [[Lleidako ituna]] sinatu zuten [[Nafarroa]] banatzeko. [[1157]]ko [[abuztuaren 21]]ean enperadorea hil zen, Antsoren mesederako. Antsok bere menpekotza berritu zuen [[Antso III.a Gaztelakoa]]rekin urte hartako [[azaroaren 11]]n.
 
Baina, Antso III.a ez zuen luzaroan iraun [[1158]]ko [[abuztuaren 31]]an hil baitzen, tronua hiru urteko [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.aren]] eskuetan utzita. Errege umearen tutoretza lortzeko borrokak [[Gaztelako Erresuma]] ezegonkortu eta ahuldu zuen eta Antso VI.a menpekotzatik ateratzea lortu zuen.
22. lerroa:
[[1169]]ko [[azaroaren 11]]an, [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]] hamalau urte bete zuen eta adin nagusi bihurtu zen. Tronuan finkatuta, berriro egonkortasunak nagusi zuen [[Gaztelako Erresuma]]n.
 
[[1170]]eko [[ekain]]ean, [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] eta [[Aragoi]]ko erregeek, [[Henrike II.a Ingalaterrakoa]]ren bitartekaritzari esker, [[Sahagun]]en elkarrekiko laguntza adostu zuten etsai guztien kontra eta [[Tudejengo ituna]] berretsi zuten. Aliantza finkatzeko bi ezkontza adostu zuten: [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]]k [[Leonor Plantagenetekoa]] Ingalaterrako erregearen alaba ezkonduko zuen, eta [[Alfontso II.a Aragoikoa]]k [[Antsa Gaztela eta Poloniakoa|Antsa]], Gaztelako erregearen izeko (horrela [[1157]]ko [[Lleidako ituna|Lleidako ituneaitunean]]n adostua bete zen).
 
[[Gaztelako Erresuma|Gaztela]] eta [[Aragoi]] arteko hurreratzeak [[Nafarroako Erresuma]] setiatu zuen. Gainera [[Ingalaterra]]ko erregeak, [[Akitania]]ko dukea ere bazen, iparraldetik ere inguratzen zuen [[Nafarroa]]. Antso blokeatua izateak erresuma ezegonkortu zuen eta handiki batzuek erregea uztea erabaki zuten, inguruko erregeengan hurbiltzen.
 
[[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]]k laster berreskuratu zituen [[1162]]an galdutako lurrak. Gaztelarren kanpainak [[1173]]an egin ziren. Lehendabizikoa [[udaberria]]n egin zen: erregea [[urtarrilaren 27]]an [[Almazan]]en bazegoen ere, [[uztailaren 31]]an armada [[Nafarroa]]ko bidean zegoen [[Enciso]]tik<ref>Vicente Ángel Álvarez Palenzuela eta besteak ''"Historia general de España y América"'' (IV. liburukia), ([[1984]])</ref>. Bigarrena, bestea baino handiena zena, [[udazken]]ean burutu zen: [[irail]]ean hasi eta [[urriaren 23]]an [[Iruñea]]n zegoen. [[Abenduaren 10]]an armada berriro [[Burgos]]en zegoen.
 
[[1174]]ko [[udaberria]]n kanpaina berri bat antolatu zuten, [[Gaztelako Erresuma|Gaztela]] eta [[Aragoi]]ko armada bateratua egina. [[Uztail]]ean, [[Alfontso II.a Aragoikoa]]k [[Milagro]]ko gaztelua hartu zuen. [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]]k, berriz, [[Urrotz]]etik gertu zegoen Legingo gaztelua hartu zuen. Antso VI.a azken gaztelu honetan zegoen baina ihes egitea lortu zuen. [[Abuztuaren 15]]ean armada gaztelarra [[Burgos]]en zegoen.
40. lerroa:
[[1190]]eko [[irailaren 7]]an Antso eta [[Alfontso II.a Aragoikoa]] (jadanik [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]]rengandik urrundua) [[Borja]]n adiskidetasun eta elkarrekiko laguntza ituna sinatu zuten, [[Gaztelako Erresuma]]ko erasoz gero.
 
[[1191]]ko [[uztail]]ean berriro elkartu ziren [[Tarazona]]n, elkarren adiskidetasuna bermatzeko. Hala ere, [[Gaztelako Erresuma]]ren aurkako konpromiso behin betikoak ez hartzeko, Antsok ez zuen ''[[Huescako Liga]]'' izeneko aliantzan parte hartu ([[Alfontso II.a Aragoikoa]], [[Alfontso IX.a Leongoa]] eta [[Antso I.a Portugalgoa]] [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.aaren]]ren aurka egina).
 
Antso VI.a [[1194]]ko [[ekainaren 27]]an hil zen eta [[Iruñeko Katedrala|Iruñeko katedralean]] lurperatu zuten.
 
== Eraikuntzak ==
*[[1151]]an<ref>{{es}} Usin, C. eta Tajuelo, M. [http://www.turismoruralyaventura.com/RutaRural.asp?cod=2168 ''Miranda del Ebro y el Condado de Treviño''] [[2000]]</ref> (batzuen ustez [[1161]]ean) [[Trebiñu]] eraiki zuen, izen bereko konderriaren hiriburua, [[1190]]ean [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.aaren]]ren eskuetan geratu zena.
*[[1164]]an [[Guardia]] eraiki eta [[hiribildu]] forua eman zion.
*[[1172]]an Guardiako forua eman zion [[San Vicente de la Sonsierra]]ri.
54. lerroa:
{| class="wikitable" border = "1" width="100%"
|-
| width="25%" align="center"| '''Aitona'''<br />[[IrudiFitxategi:Blason Navarre.png|35px]] [[Ramiro Antso Nafarroakoa|Ramiro]]<br /> Monzoneko jauna
|width="25%" align="center"| '''Amona'''<br />[[Kristina Rodriguez de Vivar|Kristina <br />Vivarrekoa]]
| width="25%" align="center"| '''Aitona'''<br /> [[IrudiFitxategi:Armoiries Saint-Empire bicéphale.svg|35px]] [[Giselbert L'Aiglekoa|Giselbert,]]<br /> L'Aigleko jauna
| width="25%" align="center"| '''Amona'''<br /> [[IrudiFitxategi:Blason ville fr Chambellay (Maine-et-Loire).svg|35px]] [[Juliana Perchekoa|Juliana<br /> Perchekoa]]
|-
| colspan="2" align="center"| '''Aita''' <br />[[IrudiFitxategi:Blason Navarre.png|35px]] [[Nafarroako Gartzia V.a|Gartzia V.a]]<br /> Nafarroako errege
| colspan="2" align="center"| '''Ama'''<br /> [[IrudiFitxategi:Armoiries Saint-Empire bicéphale.svg|35px]] [[Margarita l'Aiglekoa|Margarita <br />L'Aiglekoa]]
|-
| colspan="4" align="center"| [[IrudiFitxategi:Blason Navarre.png|35px]] Antso VI.a<br />Nafarroako errege
|}
 
90. lerroa:
'''[[Nafarroako Gartzia V.a|Gartzia V.a]]'''
</td>
<td width="40%" align="center">[[IrudiFitxategi:Blason_Navarre.png|50px]]<br />'''Antso VI.a'''<br />[[Nafarroako erregeen zerrenda|Nafarroako errege]]<br />(1150-1194)
</td>
<td width="30%" align="center">'''Ondorengoa:'''<br />
114. lerroa:
[[ja:サンチョ6世 (ナバラ王)]]
[[nl:Sancho VI van Navarra]]
[[pt:Sancho VI de Navarra]]
[[pl:Sancho VI Mądry]]
[[pt:Sancho VI de Navarra]]
[[sv:Sancho VI av Navarra]]