Katharine Murray Lyell
Katharine Murray Lyell, ezkongabetan Horner abizena (Ingalaterra, 1817 – Londres, Ingalaterra, 1915eko otsailaren 6a)[1][2] britainiar botanikaria, landare biltzailea, taxonomista, biografoa eta argitaratzailea izan zen. Iratzeen mundu-banaketari buruzko liburu aitzindari baten egilea izan zen, eta garaiko zientzialari ospetsuenetako batzuen korrespondentzia-liburuen argitaratzailea.
| Katharine Murray Lyell | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Ingalaterra, 1817 |
| Herrialdea |  Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua |
| Heriotza | Londres, 1915 (97/98 urte) |
| Familia | |
| Aita | Leonard Horner |
| Ama | Anne Susan Lloyd |
| Ezkontidea(k) | Henry Lyell (en)  (1848ko urtarrilaren 25a - |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Jarduerak | |
| Jarduerak | botanikaria, technical writer (en) , taxonomist (en) , pteridologoa, editorea eta landare biltzailea |
Biografia aldatu
Katharineren gurasoak Leonard Horner merkatari eskoziar eta geologoa eta Anne Susanna Horner (ezkongabetan Lloyd)[3] izan ziren. Sei ahizpa ziren. Aitak ondo hezi zituen bere alabak, eta harekin eramaten zituen zientzia aurreratzeko elkarte britainiarraren bileretara.[4]
Katharine Hornerren ahizpa nagusia, Mary Horner Lyell, geologoa eta konkiologoa zen, eta Charles Lyell geologoarekin ezkondu zen. Katharine geroago Charles koinatuaren anaia gazteenarekin, Henry Lyellekin, ezkondu zen. Bere seme zaharrena, Leonard, parlamentaria izan zen. Dorothea Pertz iloba ere botanikaria izan zen. [5]
Ibilbidea aldatu
Botanikari aldatu
Botanikari gisa, Katharine iratzeetan espezializatu zen; eta 1870ean, mundu osoko iratzeen banaketa geografikoari buruzko bolumen bat argitaratu zuen. Bere hitzaurrean, zor bat aitortu zion William Jackson Hooker-i iratze-bilduma amaigabearengatik, Sinopsis Filicum (1868an argitaratu zen hil ondoren), baina Lyellen liburua izan zen lehena iratzeen geografiaren ingurua antolatzen, ohiko kategoria taxonomikoen ordez. Indiara joan zen Henry senarrarekin, eta han hainbat eskualdetan jaso zituen landareak, Ganges delta barne, eta garai hartako goi-mailako herritar viktoriarrak ezagutu zituen, hala nola Alfred Russel Wallace eta Charles Darwin zientzialariak eta Harriette Colenso misiolaria (zeinek iratzeak biltzen zituen Katherinerentzat). Bere iratze-bilduma Kew Errege Lorategi Botanikoak eta Readingeko Unibertsitateko Herbarioak (RNG) partekatzen dute; beste landareak, berriz, museo britainiarrera eraman ziren.
Biografo aldatu
Lyellek bere garaiko hiru zientzialariren gutunak eta memoriak idatzi zituen. Charles Lyell koinatu geologoa 1875ean hil zenean, haren lanaren biltzaile eta argitaratzaile bihurtu zen, bi liburukitan laburbilduta. Hamarkada bat geroago, aitaren heriotzaren ondoren, bere idatziekin bi ale argitaratu zituen. Charles Bunbury koinatu paleobotaniko bikainaren bizitza eta lana ere argitaratu zituen. Aro tarte hori ikertzen duten jakintsu guztiek aipatzen dituzte.
Lana aldatu
Argitalpen hautatuak aldatu
- Katharine Lyell. A Geographical Handbook of All the Known Ferns: With Tables to Show Their Distribution. London: John Murray, 1870.
- Katharine Lyell, ed. The Life, Letters and Journals of Sir Charles Lyell. London: John Murray, 1881.
- Katharine Lyell, ed. Memoir of Leonard Horner, F.R.S., F.G.S.: Consisting of Letters to his Family and from Some of his Friends. London: Women's Printing Society, 1890.
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Katherine Murray Lyell» geni_family_tree 2017-02-11 (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Lyell, Katharine Murray (née Horner) (1817–1915)» www.bloomsburyphilosophylibrary.com (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Katharine Murray (Horner) Lyell (abt.1817-1915) | WikiTree FREE Family Tree» www.wikitree.com 1817-06-05 (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ «Lyell, Katharine Murray Horner, 1817-1915 - Archival Collections Catalogue» archivalcollections.library.mcgill.ca (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) Culham, Alastair. (2015-09-21). «Mrs Katherine Murray Lyell at RNG» Culham Research Group (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
Kanpo estekak aldatu
| Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Botánicos |
| Wikispezieetan bada informazioa gehiago, gai hau dela eta: Katharine Murray Lyell |
- Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, {{{hizkuntza}}} Wikipediako «Katharine Murray Lyell» artikulutik itzuli da. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.
Datuak: Q21519682
Espezieak: Katharine Murray Lyell
