Juana la Macarrona
Juana la Macarrona, jaiotzaz Juana Vargas de las Heras (Jerez de la Frontera, Cádiz, 1870ko maiatzaren 5a—Sevilla, 1947ko apirilaren 13a) cadiztar flamenko-dantzari ijitoa izan zen, Tío Juan Macarrónen eta Tío Vicente Macarrón-en ondorengoa.[1][2][3][4]
| Juana la Macarrona | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Juana Vargas de las Hera |
| Jaiotza | Jerez de la Frontera, 1870eko maiatzaren 5a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | 1947ko apirilaren 17a (76 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | dantzaria |
| Izengoitia(k) | Juana la Macarrona |
Biografia aldatu
Gurasoak Ramona de las Heras flamenko-kantaria eta Juan de Vargas gitarra-jolea ziren.[5]
Dantzari ibilbidea aldatu
Zortzi urte eskas zituela, Sevillako La Escalerilla kafetegian lan egiteko kontratatu zuten; hantxe aurkitu zuen, Fernando Ortegak (el Cone) eta kontratu bat lortu zion Café de las Siete Revueltas malagarrean. Bi urte eman zituen han Bartzelonara lanera joan aurretik. Sevillara 16 urterekin itzuli zen, eta Silverio kafetegian kontratatu zuten, eta gero Burrero-n, Fernanda Antúnez eta La Mejoranarekin batera. Arrakasta horiei esker Madrilen, Rius Lizeoan eta Atotxako kaleko Romero Kafean kontratatu zuten.[6] Sevillako Burrero-ra itzuli zen, baina orduan ezaguna zen Espainia osoan, baita kanpoan ere, besteak beste Frantzian eta Alemanian. [2]Parisen egin zuen debuta, Parisko Erakusketa Unibertsaleko Antzoki Handian (1889). Han, Juan de la Plata bere biografoaren arabera, Persiako Sha izan zuen ikusleen artean, eta La Macarronaren dantzarekin liluratuta, hauxe esan zuen:
"Suge dotore honek Teheraneko nire almée guztiak ahazteko gai da".[2]
1922an, "Ases del arte flamenco" ikuskizunean parte hartu zuen Ideal Rosales madrildarrean, "la Antequerana", Faíco, "El Estampío", "El Mochuelo" eta Ramón Montoyarekin. 1933an, "La Argentinitak" deitu zion Madrilen aurkeztutako "Las Calle de Cádiz" ikuskizunean parte hartzeko. Espainiako Gerra Zibilaren ondoren, Concha Piquer-ek berreskuratu zuena.[7]Fernando el de Trianak hauxe esan zuen berari buruz:
"Hori da orain dela urte asko flamenko-dantzan nagusi izan zena, Jainkoak behar adina eman baitzion hala izan zedin: ijito-aurpegia, eskultura-irudia, gorputzaren malgutasuna, grazia mugimenduetan eta inguruketetan, imitatu ezin direnak. Manilako mantoiarekin eta isatsa bezalakao mantarekin dantzan ateratzen denean eta gira-bira batzuen ondoren geldialdi irmoa egiten duenean, bere bataren isatsa atzean geratzen da lerro zuzen matematikoan; Eta falseta horren urratsetan bira azkar bat eman behar duenean, geldialdi irmoarekin, hankak mantalaren isatsean gelditzen dira leunki, idulki finaren gainean jarritako eskultura eder baten antzera.Mundu osoan ezagun egin zen, eta flamenkoaren erregina handienetakotzat hartu zen, eta bereziki ezaguna besoen mugimendu delikatuagatik."
1926an, hirurogei urte zituela, honelaxe gogoratzen zuen bere bizitza kafetegietan:
"...Izan ere, brontzezkoak izan diren hanka hauek alanbrezkoak dira. Astebete parranda egiten, dantzan, kantatzen eta edaten ematen zuen Makarrona hura historiara pasatu zen. Tamalgarria, seme!".
Sariak eta aintzatespenak aldatu
- 1946an, hil baino urtebete lehenago, ongintzako omenaldia egin zioten Sevillako San Fernando antzokian.
- Bere oroimeneko omenaldien artean, Fernando Higueras arkitekto ospetsuaren "La Macarrona" etxea aipatu behar da, XIX. mendearen amaierako dantzari honen besoen grazia gogorarazten duten hegalkin ikusgarriengatik ezaguna.
- Rocio Juradoren errepertorioko "Alegrías de la Macarrona" ere omenaldi gisa har daiteke.[8]
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Juana Vargas de las Heras | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2023-01-31).
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) «Juana Vargas 'La Macarrona', el arte del baile» Instituto Andaluz del Flamenco 2020-06-19 (Noiz kontsultatua: 2023-01-31).
- ↑ «Biografia de La Macarrona [Juana Vargas»] www.biografiasyvidas.com (Noiz kontsultatua: 2023-01-31).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Diez mujeres esenciales del flamenco» abc 2018-12-29 (Noiz kontsultatua: 2023-01-31).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Juana Vargas 'La Macarrona'» Diario Sur 2021-04-15 (Noiz kontsultatua: 2023-01-31).
- ↑ (Gaztelaniaz) Cruzado, Ángeles. (2013-03-29). Juana la Macarrona, estrella de los cafés cantantes (I) | Flamencas por derecho. (Noiz kontsultatua: 2023-01-31).
- ↑ Ficha de "La Macarrona" en elartedevivirelflamenco.com
- ↑ Letra de las "Alegrías de la Macarrona" en la fanweb de Rocío.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q3187865
