Bixkarrea
Bixkarrea[1][a] edo Bixkar[b] (behe-nafarreraz: Bixkaarria)[c] Luzaide udalerriko auzo bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioak eskualdean.
| Bixkarrea | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 Auzoko zeharkalea, hegoaldetik | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Pirinioak |
| Udalerria | Luzaide |
| Administrazioa | |
| Mota | auzo |
| Izen ofiziala | Bixkar |
| Posta kodea | 31660 |
| Herritarra | luzaidar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 43°05′43″N 1°18′03″W / 43.09521223°N 1.30072831°W |
| Garaiera | 391 metro |
| Distantzia | 63,5 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
Bertako biztanleak luzaidarrak dira.
Izena aldatu
Bixkarrea edo Bixkar edota Bixkaarria toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Biscarrequac (1887)
- Viscar (1892)
- Biscarrecoa (1892)
- Viscarrecoa (1892)
- Vizcarrecopenzea (1914)
- Viscarreco alorra (1914)
- Bixkarrea (1996)
Geografia aldatu
Bixkarrea Luzaideko ibarran dago.
Ingurune naturala eta klima aldatu
Luzaide Pirinioen iparraldeko isurialdean dago. Egoera horrek, orografia gorabeheratsu baten erdian, Ibañetaren oinean eta altuera handiko mendiz inguraturik, Iruñarekin komunikatzea zailtzen du, errepide bihurgunetsu eta korapilatsu batean barrena egiten baitira. Klima epela eta hotza da. Luzaiden prezipitazio nabarmenak daude, Nafarroako gainerako zonalde piriniar ozeanikoan bezala. Hilabeterik lehorrenean ere euri asko egiten du. Hemengo klima Cfb gisa sailkatzen da Köppen-Geiger sistemaren bidez. Urteko batez besteko tenperatura 10,7°C da. Urtebetean, prezipitazioa 1 577 milimetrokoa da.
Luzaiden dagoen itsasoaren mailatik 320 metrora Nafarroako Gobernuak 1974an jarritako estazio meteorologikoa dago.[3]
 Datu klimatikoak (Luzaide, 1974-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 24.0 | 26.0 | 29.0 | 32.0 | 35.0 | 39.0 | 39.0 | 40.0 | 36.0 | 33.0 | 25.0 | 24.0 | 40.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 11.1 | 12.0 | 14.5 | 16.1 | 19.8 | 22.7 | 24.7 | 25.0 | 23.0 | 19.3 | 14.2 | 11.7 | 17.8 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 7.2 | 7.8 | 9.9 | 11.3 | 14.8 | 17.6 | 19.6 | 19.8 | 17.6 | 14.7 | 10.2 | 8.0 | 13.2 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 3.4 | 3.6 | 5.2 | 6.5 | 9.8 | 12.6 | 14.6 | 14.7 | 12.1 | 10.0 | 6.2 | 4.3 | 8.6 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -13.0 | -9.0 | -8.0 | -2.0 | 1.0 | 4.0 | 7.0 | 5.0 | 3.0 | -2.0 | -7.0 | -8.0 | -13.0 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 159.8 | 146.5 | 145.5 | 171.0 | 123.9 | 85.6 | 72.5 | 93.9 | 103.2 | 136.7 | 188.6 | 160.2 | 1577.4 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 78.6 | 83.5 | 93.1 | 65.4 | 63.7 | 68.0 | 62.0 | 56.5 | 87.9 | 98.7 | 92.3 | 75.0 | 98.7 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 14.6 | 13.9 | 14.7 | 17.7 | 17.5 | 15.3 | 13.6 | 14.4 | 12.8 | 15.2 | 15.4 | 15.3 | 180.2 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 1.4 | 2.1 | 1.0 | 0.5 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.3 | 0.9 | 6.2 |
| Iturria: Frantziako klimatologia zerbitzua[4] | |||||||||||||
Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.
Ikusi edo aldatu datu gordinak.
Historia aldatu
Kultura aldatu
Euskara aldatu
Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Luzaide sailkatu zituen, behe-nafarrera euskalkian, Baigorri, Arberoa eta Ortzaize ibarretan hitz egiten zena.[5]
Koldo Zuazok, 2010ean, Luzaidek nafar-lapurtera euskalkian sailkatu zituen.[6]
Oharrak aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Bixkarrea - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ .
- ↑ Bankako estazioko balio klimatologikoak. Frantziako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- ↑ Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
- ↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q109588159
