Zelta hizkuntzak

Zelta hizkuntzak
	Jatorrizko Hallstatt lurraldea, K.a. 500. urtean Zelten gehieneko hedapena, K.a. 270ean Iberiako eskualde lusitanoa, zalantzazko "zeltikotasuna" Gaur egungo sei nazio zelten mugak, Erdi Aroan zelta hizkuntzaren bati eutsi ziotenak Zelta hizkuntza bat hitz egiten diren lurraldeak
Datu orokorrak
Hizkuntza familia
	giza hizkuntza; Hizkuntza euroasiarrak; Indoeuropar hizkuntzak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	hizkuntza fusionatzailea
Hizkuntza kodeak
ISO 639-2	cel
Glottolog	celt1248

Zelta hizkuntzak protozeltatik eratorritako hizkuntzak dira. Indoeuropar hizkuntzen familiakoak dira. K.a. lehen milurtekoan, Europako eremu zabal batean mintzatzen ziren, Bizkaiko Golkotik Ipar Itsasoraino, eta Rhin ibaitik Itsaso Beltzeraino. Egun, zelta hizkuntzak batik bat Britaniar Uharteetara zein Frantziako Bretainiara mugatuta daude, nahiz eta Kanadako ekialdean, Patagonian, eta AEBetako edo Australiako talde barreiatuetan ere hitz egiten den.

Protozelta lau azpifamiliatan sailkatzen da:

Galiako zelta eta ahaide hurbilak, lepontikoa, norikoa eta galaziera. Adar osoa desagerturik dago, nahiz eta antzinean egungo Belgikatik Turkiara doan lurraldean mintzatzen ziren.
Zeltiberiera, Iberiar penintsulako hizkuntza zaharra, batez ere ekialdeko aldean. Galdu egin da.
Gaelera edo goidelikoa (Q zelta-adarra), irlandera, Eskoziako gaelera, eta gaeliko maniarra.
Britoiera edo britonikoa (P zelta-adarra), galesa, bretainiera, kornubiera, kunbriera, balizko iverniera edo antzinako irlandera, eta ziurrenik piktoera ere bai.

Zeltaren zatiketa hau K.a. 1000 inguruan gertatu zen. Aurreko zeltak Urna-zelai kultura eta Hallstatt kultura eta La Tène kulturarekin lotzen dira.

Eduki-taula

Egungo sei nazio zeltak.

Hizkuntza	Jatorrizko izena	Taldea	Ama hizkuntza dutenak	Hiztun kopuru osoa	Eremua	Araugilea
Galesa	Cymraeg	Britoiera	750.000	750.000	Gales	Bwrdd yr Iaith Gymraeg
Irlandera	Gaeilge	Gaelera	50.000	600.000	Irlandako Errepublika	Foras na Gaeilge
Bretainiera	Brezhoneg	Britoiera	200.000^[1]	200,000	Bretainia	Ofis ar Brezhoneg
Eskoziako gaelera	Gàidhlig	Gaelera	70.000	70.000	Eskozia	Bòrd na Gàidhlig
Kornubiera	Kernewek	Britoiera	500^[2]	2.000^[3]	Kornualles	Keskowethyans an Taves Kernewek
Manxera	Gaelg	Gaelera	—	1.700	Man uhartea	Coonceil ny Gaelgey

↑ 2001eko frantziar erroldaren arabera 270.00 bretoiera hiztun zeuden, urtero 10.000 hiztun galtzen dituelarik. Webgunea: bai bretoierari/oui au breton webgunearen arabera 2008an 200.000 hiztun luedeke.
↑ Kornualles eskualdeko 500 haur inguru hiztun elebidun gisa heziak izan dira (2003ko erregistroen arabera).
↑ http://www.teachingenglish.org.uk/uk-languages/south-wests 2.000 hiztun inguru. BBC, 2010eko otsailaren 10a. BBC/British Council website