Wikipedia:Genero oreka
Wikipedian ez dago genero-orekarik. Mundu osoan kopuru antzekoetan jaiotzen dira gizon eta emakumeak (107 gizon jaiotzen direnero 100 emakume jaiotzen dira[1]) eta heriotza-tasa altuagoak direla eta 101 gizon daude 100 emakumeko[2]. Hala ere, patriarkatuak emakumeei historian zehar izan dien paperak eta Entziklopedia zein liburuetan gizonek jokatutako paperari eman zaion garrantziak eragina izan du Wikipedian dauden emakume eta gizon ratioen artean. Orrialde honetan egoeraren inguruko hainbat datu eskaintzen ditugu, soluzioa emateko lehen pauso gisa.
Wikilariak aldatu
2010ean Nazio Batuen Erakundeak ikerketa bat abiatu zuen Wikipediako irakurle eta editoreen artean. Hainbat gairen artean, generoari buruzko galdera egiten zuen. Wikipediako irakurleen %68,99 gizonezkoak zirela adierazi zuten, eta %30,52 emakumezkoak. Wikipediako editoreen artean, ordea, %86,73 gizonezkoak ziren eta %12.64 emakumeak. Gizonezkoen artean inkesta bete zutenen herena editoreak ziren, eta bi heren irakurle. Emakumezkoen artean seiren bat ziren editoreak.[3]
Gaur egun ez dakigu zenbat wikilari diren emakumezko ez gure irakurleen artean zein den genero oreka.
Wikipediako edukia aldatu
Lehen esan bezala historian zehar gizon eta emakumeen arteko papera ezberdina izan da. Entziklopedia eta liburuetan gizonen lanei arreta handiagoa eman zaie. Hori dela eta, orokorrean, ohikoagoak dira gizonak emakumeak baino kontakizun guztietan. Euskarazko Wikipedia ez dago fenomeno horretatik at. Taula honetan ikus daiteke bilakaera (sinplifikatzearren, generoak gehitu ditugu. Beheko "ikusi emaitzak zuzenean" botoian dituzu zehaztasun gehiago):
| Data | Gizonezkoak | Emakumezkoak |
|---|---|---|
| 2017-03 | 86,37 | 13,63 |
| 2020-03 | 82,26 | 17,74 |
| 2021-03 | 79,97 | 20,03 |
| 2023-03 | 73,82 | 26,17 |
| 2024-01 | 72,34 | 27,66 |
Gainontzeko hizkuntzekin alderatu dezakezu Humaniki proiektuan.
- Wikidata bilaketa
- ikusi emaitzak zuzenean
- Euskarazko Wikipediako emakume guztiak
Biografiak denboran aldatu
Emakumezkoen biografia gehienak XX. mendean jaiotako eta hildakoenak dira, nabarmenki egiten baitu gorantz garai honetan. Grafiko honetan ikus daiteke euskarazko Wikipediako emakume biografia guztien jaiotza data, 1400. urtetik aurrera.
Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.
Biografiak espazioan aldatu
Espazioan ere desoreka handia dago herrialde garatu eta garapenaren bidean dauden artean. Emakumezko biografia gehienak Europa eta Ameriketako Estatu Batuetan zentratzen dira, eta badira munduko hainbat herrialde non emakume bat berari buruz ere artikulurik egin ez dugun.
-
Munduko mapa -
Euskal Herriko xehetasuna
Biografiak lanbidearen arabera aldatu
Lanbidearen arabera biografiak sailkatzen baditugu informazio interesgarria izango dugu. Gizonezkoen artean ohikoagoak dira militar eta politikariak, eta aktoreak edo modeloak emakumeen artean. Hemen azpian dauden hiru grafikotan argi ikusten da dagoen aldea:
-
Biografia guztiak (Zuzenean ikusi) -
Emakumezkoen lanbideak (Zuzenean ikusi) -
Gizonezkoen lanbideak (Zuzenean ikusi)
Zer egin daiteke? aldatu
Atseginez hartuko ditugu egoera hauei buelta emateko proiektu eta ideia guztiak.
Landu diren herriak aldatu
Hainbat herritan bilerak antolatu dira Wikipediako genero-oreka apur bat hobetzeko.
Ariketa bat Wikidata kontsultatzeko. aldatu
Donostialdeko zenbat gizon/emakume daude Euskal Wikipedian?
Beheko irudia lortu hemen: https://w.wiki/35dE
Donostialdeko datuak ikusita...galdera bat: Lasarteko datuak? Donostiakoak? Hobeak dira datu horiek! Nabarmena da herri horietan propio landu direla genero-oreka, apur bat hobetzeko.[4]
Animatu, bildu herrikideekin eta denen artean sortu emakume herrikideen artikuluak.
Ariketa: Nola lortu Bilboaldekoak? Durangaldekoak? Ea inork asmatzen duen.
Gaurko egunez jaio ziren emakumeak aldatu
- Wikidata bilaketa honetan gaurko egunez jaio ziren 20 emakume agertzen dira. Horien biografiak osatzen lagun dezakezu.
- Emakume zientzialariak jaiotegunaren arabera
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Ingelesez) Sex ratio. CIA.
- ↑ (Ingelesez) CIA World Factbook. CIA.
- ↑ Glott, Ruediger; Schmidt, Philipp; Ghosh, Rishab. (2010). Wikipedia Survey - Overview of Results". UNU-MERIT.
- ↑ «https://twitter.com/kepasarasola/status/1370287282222170114» Twitter (Noiz kontsultatua: 2021-03-18).