Vättern

Vättern
Vättern (su)
Vättern; Vättern (su)
Datu orokorrak
Garaiera	88,5 m
Mota	aintzira
Luzera	120 km
Zabalera	30 km
Azalera	1.893 km²
Sakonera	128 m
Bolumena	77.600.000.000 m³
Geografia
Koordenatuak	58°24′N 14°36′E / 58.4°N 14.6°E
Estatu burujabe	Suedia
Suediaren banaketa administratiboa	Örebroko konderria
Suediako udalerria	Askersund udalerria
Hidrografia
Betebidea	ikusi Q10498193 ; Tabergsån (en) ; Huskvarna River (en) ; Mjölnaån (en) ;
Hustubidea	Motala ström
Erresidentzia denbora	55,9 a
Arroaren azalera	6.000 km²

Vättern^[1] Suediako bigarren aintzirarik handiena da, Vänern eta gero.

Etimologia aldatu

Suedierazko vatten hitzaren aldaera dela uste da, "ura" esan nahi du. Beste hipotesi batzuk ere badaude, vätter izeneko basoko izpirituetatik etor litekela diona esate baterako.

Geografia aldatu

Aintzirak 1.912 km² azalera eta 4.503 km² arroa ditu. Lekurik sakonena, Visingsö uhartetik hegoaldera kokatuta, 128 metrotara dago, baina, batez besteko sakonera 40 m da.

Götaland eskualde historikoan kokaturik, bere urak Motala ström ibaitik Itsaso Baltikora doaz. Vätterneko uharterik handiena, Visingsö, Grännaren ondoan dago. Eskualdeko beste hiri nagusiak Vadstena, Jönköping, Hjo, Askersund, Åmmeberg eta Karlsborg dira. Aintziraren mugak Västergötland, Närke, Östergötland eta Småland konderrietan daude.

Jatorri geologikoa aldatu

Aintzira azken glazioazioan sortu zen, duela 10.000 urte inguru, graben haran batean. Izotza urtu zenean Suedia hegoaldea ur azpian gelditu zen Kattegat eta Botniako golkoaren artean itsasartea eratuz. Isostasia mugimenduak oraindik ez dira gelditu eta Vättern hegoalderantz mugitzen ari da 1 mm/urte abiaduran.