Ur baliabideak

Ur baliabideak gizakiarentzat erabilgarriak izan daitezkeen uraren baliabide naturalak dira. Uraren erabileren artean daude nekazaritza, industria, etxeko jarduerak, aisia eta ingurumen jarduerak. Izaki bizidun guztiek behar dute ura hazteko eta ugaltzeko.

Lurrean dagoen uraren % 97 da ur gazia; eta % 3 besterik ez, ur geza. Ur geza horren bi heren baino gehixeago izoztuta daude, glaziarretan eta izotz polarretan.^[1] Izoztu gabeko gainerako ur geza lurpeko uretan dago batez ere, eta zati txiki bat besterik ez dago lurrazalaren gainean edo airean.^[2]

Ur geza baliabide berriztagarria da. Hala ere, lurpeko uraren erreserbak etengabe txikiagotzen ari dira. Ahitze hori bereziki nabarmena da Asian, Hego Amerikan eta Ipar Amerikan, baina oraindik ez dago argi ea gizakien erabilera hori zenbateraino berdintzen duen berritze naturalak, eta ea ekosistemak arriskuan dauden.^[3]

Euskal Herrian aldatu

Euskal Herrian, uraren kudeaketa tokiko administrazio publikoaren esku dago; zuzenean zein enpresa publiko edo pribatu bidez. Eskumenak Foru Aldundienak, eskualdeenak edo herriko etxeenak izan daitezke.

Ur-hornikuntza eta saneamendua aldatu

Herriko etxe bakoitzari badagokio ere haren udalerriko urak kudeatzea, normalean ardura hau hainbat udal biltzen dituzten elkarteen edo udal elkarte hauekin hitzarmena duten enpresen esku uzten da. Sarri, ur-hornikuntza eta saneamenduaz arduratzen diren enpresak hondakinen kudeaketaz eta tratamenduaz ere arduratzen dira.

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan hainbat udalen artean bultzaturiko enpresa publikoek kudeatzen dute ura. Enpresa publiko horiei ur-partzuergo deritze eta bazkide diren udalerrietan egiten dute lan. Nafarroa Garaian, Foru Aldundiak bultzatutako ur-partzuergoaren esku dago uraren hornikuntza eta saneamendua. Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan zuzenki Euskal Hirigune Elkargoko herriko etxeen edo haiekin hitzarmen bat duten entrepresa pribatuen gain da ur-hornikuntza.

Probintzia bakoitzeko entrepresa publiko eta pribatuak:

Araban: Arabako Errioxako Urkidetza, Zigoitiko Ur Partzuergoa
Bizkaian: Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoa, Busturialdeko Ur Partzuergoa
Gipuzkoan: Gipuzkoako Ur Kontsortzioa - Gipuzkoako Urak
Lapurdin: (herriko etxe bakoitzaren arabera) AGUR, LAGUN, SAUR eta SUEZ
Nafarroa Beherean: (herriko etxe bakoitzaren arabera) AGUR, LAGUN, SAUR eta SUEZ
Nafarroa Garaian: Nafarroako Hondakinen Partzuergoa (NILSA)
Zuberoan: (herriko etxe bakoitzaren arabera) AGUR, LAGUN, SAUR eta SUEZ

Ur baliabideen kudeaketa aldatu

Erreferentziak aldatu

↑ (Ingelesez) Earth's water distribution. United States Geological Survey.
↑ (Ingelesez) «Scientific Facts on Water: State of the Resource» GreenFacts Website.
↑ (Ingelesez) Gleeson, Tom. Water balance of global aquifers revealed by groundwater footprint. 488, 197–200 or. doi:10.1038/nature11295. PMID 22874965..

Ikus, gainera aldatu

Uraren Euskal Agentzia

Kanpo estekak aldatu

(Ingelesez) Munduko ur baliabide berriztagarriak, herrialdeka
(Ingelesez) Nazioarteko hidrologia eta ur baliabideen ataria

Datuak: Q1049799
Multimedia: Water resources / Q1049799

[USGS_dist-1] (Ingelesez) Earth's water distribution. United States Geological Survey.

[2] (Ingelesez) «Scientific Facts on Water: State of the Resource» GreenFacts Website.

[3] (Ingelesez) Gleeson, Tom. Water balance of global aquifers revealed by groundwater footprint. 488, 197–200 or. doi:10.1038/nature11295. PMID 22874965..

[1]

[2]

[3]