Umeki

Ultrasoinuen bidez irudikatutako umekia.

Umekia edo fetua esaten zaio amaren sabelean jaio arte garatzen den haurrari. Gizakiengan, umeki deitzen da bi hilabete inguru dituenetik hasita; hori baino lehen, enbrioia deitzen zaio. Hurrengo zazpi hilabeteetan, gutxi gorabehera, jaio arte, fetuak azkar hazten jarraituko du. Organo nagusiek garatzen jarraitzen dute jaiotzeko prest egon arte.

Zientzialariak ez dira ados jartzen esatean fetua edo enbrioia noiztik aurrera den pertsona bat. Batzuek uste dute amaren obulua aitaren espermatozoideekin elkartzen denean hasten dela. Beste batzuek geroago kokatzen dute puntu hori.

Nola garatzen da fetua gizakiarengan?

Haurdunaldiaren hirugarren hilabetean, fetua likido amniotikotik edaten hasten da. Giltzurrunak lanean hasten dira. Umekiak likido amniotikoan egiten du pixa.

Bosgarren hilabetean, kartilago biguna hezur gogor bihurtzen da. Fetuak batzuetan hatza zurrupatzen du. Amaren bihotz-taupadak eta ahotsa ere entzuten ditu. Amak ere senti dezake haurra mugitzen ari dela. Une horretan, 300 gramo inguru pisatzen du, hiru txokolate tabletak bezainbeste. Buruaren goialdetik oinetaraino 25 zentimetro inguru neurtzen du, gutxi gorabehera platano batek bezainbeste.

Seigarren hilabetearen amaieran, fetuak 700 gramo inguru pisatzen ditu eta 30 zentimetro inguru neurtzen ditu. Sei hilabeteko umekiak batzuetan jaio egiten dira, baina hiltzeko arrisku handia dute. Medikuntza modernoari esker, haur horiek sarritan salba daitezke. "Erditze goiztiarrak" edo "haur goiztiarrak" dira. Hala ere, haur horiek nekez garatzen dira, burmuina eta organoak oraindik ez daudelako ondo eratuta.

Zazpigarren hilabetearen amaieran, fetuak kilo bat pisatzen du eta ia 40 zentimetro neurtzen. Hezurrak gero eta gogorragoak dira, baina garezurraren atal indibidualak oraindik ez dira bateratu. Horri esker, jaiotzean bata bestearen gainean lerratzen dira, espazio pixka bat aurreztuz. Birikak jaiotzarako prestatzen dira, orduan arnasa hartu beharko dutelako.