Erregai

Erregaia energia sortzeko erabiltzen dugun materiala da. Material hori erretzen denean, energia askatzen du. Adibidez, egurra beroa sortzeko erretzen dugun erregai bat da. Energia hori beroa, argia edo mugimendua sortzeko erabil daiteke.

Zergatik behar ditugu?

Erregaiak beharrezkoak dira, bertatik askatzen den energiari esker egunero egiten ditugun jarduera asko egin daitezkeelako. Jarduera horietako batzuk dira, adibidez, bonbilla bat piztea, etxea berotzea edo elikagaiak prestatzea. Era berean, makinek, hala nola autoek edo hegazkinek erregaia behar dute funtzionatzeko. Erregairik gabe egunero egiten ditugun jardueretako asko egitea ezinezkoa edo oso zaila izango litzateke.

Erregaiak gizakion jarduera ia guztietan erabiltzen dira, garraiotik hasi eta elektrizitatea sortzeraino. Hauen funtzionamendua ulertzea gero eta garrantzitsuagoa da energia iraunkorrak bilatzen dituen mundu honetan.

Nola funtzionatzen dute erregaiek?

Erregaien funtzionamendua energia kimikoaren askapenean oinarritzen da. Adibidez, egurra erretzen dugunean, airearen oxigenoak egurrarekin erreakzionatzen du eta beroa askatzen da. Petrolioarekin edo ikatzarekin gauza bera gertatzen da, baina eskala handiagoetan.

Autoen kasuan, gasolina motorraren barruan erretzen da, gurpilak mugitzen dituen energia askatuz. Instalazio elektrikoetan, ikatza eta bestelako erregai fosilak ura berotzeko erretzen dira, eta sortzen den lurrunak elektrizitatea sortzen duten turbinak mugitzen ditu.

Erregai motak

Erregai mota ugari daude. Euren jatorriaren arabera sailkatzen dira:

Erregai fosilak

Etxe askotan gas naturala erabiltzen da sukaldean eta etxea berotzeko

Erregai fosilak dira eta duela milioika urte bizi izan ziren landareen eta animalien hondarretatik datoz. Izaki bizidun horiek hil, deskonposatu eta lur azpian harrapatuta geratu ziren. Denborarekin, presioak eta beroak hondakin horiek gaur egun erabiltzen ditugun erregai bihurtu zituzten.

Besteak beste, honakoak dira:

Ikatza: solidoa eta beltza da, landare hondarrez osatua.
Petrolioa: lurpetik ateratzen den likidoa da eta gasolina eta beste produktuak ekoizteko balio du.
Gas naturala: petrolioaren edo ikatzaren ondoan dagoen gasa da, eta berokuntzarako, kozinatzeko eta elektrizitatea ekoizteko erabiltzen da.

Erregai fosilak oso indartsuak dira, garraiatzeko errazak eta pertsona askoren energia-beharrak asetzen dituzte. Baina, bestalde, ingurumen-arazo larriak eragiten dituzte: errekuntzak karbono-dioxido kantitate handiak askatzen ditu, eta honek nabarmen laguntzen dio berotze globalari. Gainera, ekosistema askotako ingurumenean kalteak eragiten dituzte, baita pertsonen eta animalien osasunean ere. Gainera, erregai fosilak mugatuak dira, ez dira berriztagarriak eta egunen batean agortuko dira. Horregatik, garrantzitsua da erregai garbiagoak eta berriztagarriagoak bilatzea eta erabiltzea.

Erregai berriztagarriak

Material naturaletatik azkar ekoiztu daitezkeen horiek dira, hala nola landare, nekazaritzako hondakin edo hondakin organikoetatik. Adibidez:

Biomasa: egurrez, nekazaritzako hondakinez edo gorotzez osatua.
Bioerregaiak: azukre- edo arto-kanaberaren laboreetatik sortuak.
Biogas: materia organikoaren deskonposizioak sortua.

Erregai fosilak ez bezala, hauek tarte oso txikietan sor daitezke. Horregatik, jasangarriagoak eta ingurumenerako egokiagoak dira, eta etorkizun handiko alternatiba dira erregai fosilentzat.

Erregai nuklearrak

Beste erregaiak bezala erretzen ez badira ere, uranioaren antzeko elementuen atomoak deskonposatzean energia askatzen dute.

Ordezko erregaiak

Ordezko erregaiak bilatzen ari dira ingurumenari kalte gutxiago egiteko eta honela energia-iturri garbiagoa izateko. Adibidez:

Hidrogenoa: etorkizuneko erregaia izan daitekeela uste da, isuri kutsagarririk sortzen ez duelako.
Iturri berriztagarrien elektrizitatea: eguzki-panelek edo sorgailu eolikoek ekoitzia.
Erregai-zelulak: energia kimikoa zuzenean elektrizitate bihurtzen duten teknologiak dira.

Erregaien etorkizuna

Azken urteotan, mundua erregai fosilen alternatiba bila ari da, ingurumenean duten eraginagatik eta mugatuak direlako. Horregatik, energia berriztagarriak ospea hartzen ari dira: adibidez, eguzki-energia, energia eolikoa eta hidraulikoa, ez baitute kutsatzen eta iraunkorragoak baitira.

Gainera, auto elektrikoak edo hidrogenoan oinarritutako energia sistemak oso azkar garatzen ari dira beti erabiltzen ditugun erregai horien erabilera gutxitzeko asmoarekin.

Zuk zeuk ere energia modu arduratsuagoan erabiltzen lagun dezakezu:

Energia-iturri alternatiboei buruz ikasten.
Zure etxeko energia aurrezten lagunduz.
Teknologia berriei buruzko informazioa jasoz.
Gure planeta zaintzearen garrantzia ulertuz.