Wikipedia

Txikipedia:Bizkaia

👨‍👨‍👦‍👦
Biztanleak
1.154.334 		🔎
Azalera
2.217 km² 		🏙️
Hiriburua
Bilbo 		📷
Argazkiak
ikusi 		🗺️

Mapa
ikusi

Bizkaiaren kokapena Euskal Herriko mapan.

Bizkaia Euskal Herriko ipar-mendebaldeko probintzia da. 2.384 km² eta 1.149.628 biztanle ditu (2018ko datuetan). Bizkaiko biztaleak bizkaitarrak dira. Lurraldeak 110 udalerri ditu eta Bilbo da hiriburua.

Geografia aldatu

Zazpi eskualdetan banatuta dago: Enkarterri, Bilboaldea, Mungialdea, Busturialdea, Arratia-Nerbioi, Durangaldea eta Lea-Artibai.

Kostaldea koskatsua eta irregularra da. Itsasadar eta lurmutur ugari dago. Itsasadar nagusiak Nerbioi eta Urdaibai dira. Matxitxako lurmuturra Euskal Herrian iparralderen dagoena da. Ogoño lurmuturrak 200 metro ditu. Uharteak ere baditu Bizkaiak. Adibidez, Izaro (Bermeon) edo Garraitz (Lekeition).

 
Urdaibai itsasadarra

Bizkaia menditsua da; kostaldeko mendiak eta barnealdekoak desberdinak dira. Kostaldekoak ez dira oso altuak. Barnealdekoak altuagoak dira. Mendi altuena Gorbeia da.

Ibaiak motzak eta isurialde atlantikokoak dira. Klima epela eta hezea da. Euria urte osoan egiten du, batez ere neguan.

Historia aldatu

Historiaurrea aldatu

 
Santimamiñe kobako marrazkiak

Bizkaian historiaurreko aztarnategi garrantzitsuak daude. Ezagunena Santimamiñeko koba da. Bertan aurkitzen dira duela 13.000 urteko animalien marrazkiak.

Antzinaroa aldatu

Forua herrian erromatarren aztarnak topatu dira.

Erdi Aroa aldatu

X eta XII. mendeen artean Bizkaia Iruñeko eta Nafarroako erresumen barruan egon zen.

1200. urtean Gaztelako erresumak konkistatu zuen.

Aro Modernoa aldatu

Bilbok garrantzia handia hartu zuen, Gaztelako erresumako portu garrantzitsua zelako. Merkataritzak indar handia zuen.

Aro Garaikidea aldatu

XIX. mende amaieran industrializazio garrantzitsua gertatu zen Bizkaian: burdin meategien ustiaketa indartu zen, eta burdina eraldatzeko industria asko ezarri ziren.

Mende horretan bi gerra karlistak geratu ziren.

 
Bilboko Done Jakue plaza

Demografia aldatu

2009an 1.152.658 biztanle zituen Bizkaiak.

2016an biztanle gehien zituen hiria Bilbo zen. 342.481 biztanle zituen. Bigarrena Barakaldo zen: 98.403 biztanle zituen. Hirugarrena Getxo, 77.759 biztanlerekin.

Kultura aldatu

Durangoko azoka aldatu

Urtero ospatzen da Euskal Disko eta Liburu Azoka, abenduan, Durangoko Landakon. 1965ean ospatu zen lehen aldiz.

Musika aldatu

Bizkaian musikari eta musika talde ezagun asko daude eta egon dira: Oskorri taldea, Kepa Junkera, Mikel Urdangarin, Eskorbuto, Zarama, Exkixu, Gatibu, Ken 7, Zea Mays, Doctor Deseo...

 
Guggenheim museoa

Museoak aldatu

Bilbon museo garrantzitsuak daude: Guggenheim Museoa eta Arte Ederren Museoa, adibidez.

Eraikin garrantzitsuak aldatu

  • Bizkaiko zubia. 1893ko uztailaren 28an zabaldu zuten. Gizateriaren ondare izendatuta dago.

Bizkaitar ospetsuak aldatu

Argazki galeria aldatu



"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Txikipedia:Bizkaia&oldid=9596972"(e)tik eskuratuta