👨‍👨‍👦‍👦
Biztanleak
7.863
🔎
Azalera
373,55 km²
🌄
Altuera
200 metro
📷
Argazkiak
ikusi
Baztan Nafarroako mapan.

Baztan Nafarroako iparraldean dagoen eskualde bat da, Frantziako mugatik gertu, mendebaldeko Pirinioetan. Inguru menditsua da, haran berdez, erreka biziz eta baso handiz josia. Udalerriak 7.800 biztanle inguru zituen 2023an.

Baztan izeneko erreka igarotzen da bertan. Mendirik altuena Saioa da, 1.419 metrorekin.

Udalerriak 376,8 kilometro koadro ditu eta Nafarroa Garaia eta Euskal Herr osoko udalerririk zabalena da. Ibarrak honako herri hauek ditu hegotik iparrera: Almandoz, Berroeta, Aniz, Ziga, Oronoz-Mugairi, Arraioz, Irurita, Gartzain, Lekaroz, Elizondo, Elbete, Arizkun, Azpilkueta, Erratzu eta Amaiur. Herri horiek lau kuartel historikotan banatzen dira:

  • Basaburua: Almandoz, Aniz, Berroeta, Ziga.
  • Baztangoiza: Amaiur, Arizkun, Azpilkueta, Erratzu.
  • Elizondo: Elbete, Elizondo, Lekaroz.
  • Erberea: Arraioz, Gartzain, Irurita, Oronoz-Mugairi.

Klima eta paisaia

aldatu

Baztango klima atlantikoa da. Neguak ez dira bereziki hotzak eta udarak ez dira oso beroak. Euri asko egiten duenez, zelai berdeak eta pagadi zein harizti zabalak daude. Ingurugiroa hain bizia denez, biodibertsitate handia dago. Eskualdean bakarrik ikusi daitezken loreak eta animaliak ere badaude.

Historia eta ondarea

aldatu

Baztango historia aspaldi hasi zen, historiaurrean. Eskualdean dauden trikuharriak eta harrespilak horren erakusgarri dira. Erdi Aroan, Baztan muga-herri garrantzitsua eta hainbat kulturarentzako topalekua izan zen. Historia oparo horren adibide hoberenetako bat eskualdeko arkitektura da: baserri tradizionalak, jauregiak eta duela hainbat mende eraikitako elizak daude.

Baztango herri deigarrienetako bat Elizondo da, eskualdeko hiriburua. Elizondo bertako etxeengatik da ezaguna, teilatu gorriak eta egurrezko balkoiak dituzten harrizko etxeengatik. Gainera, herriko kale harriztatuek eta giro lasaiak ere ospe ona du. Elizondoko eraikin historiko guztietatik, Arizkunenea jauregia da ospetsuena: eraikin barroko eder bat, gaur egun kultur-etxea dena.

Ekonomia

aldatu

Baztango ekonomia nekazaritzan eta abeltzaintzan oinarritu da beti. Eskualdeko baserrietan kalitate handiko nekazaritza eta abeltzaintza produktuak ekoizten dituzte, eta gero herrietan bertan edo merkatu handiagoetan saltzen dira. Artisautza ere nahiko garrantzitsua da bertako ekonomian: lihoa, egurra eta burdina erabiltzen dira gehienbat.

Azken urteetan, geroz eta turismo gehiago egiten da Baztanen. Bisitariak paisaia ederren, ondare kulturalaren eta ekoturismoaren zein naturaren bila joaten dira. Eskualdean era askotako landetxeak daude, etxe tradizionalak eta hotel erosoak esaterako.

Kultura

aldatu

Euskal tradizioa guztiz errotuta dago Baztango kulturan. Eskualde osoan hitz egiten da euskaraz eta bertako identitatearen ikurra da. Baztango festak eta ospakizunak bizi-biziak dira eta beti girotzen dira musikaz, dantzaz eta ekitaldi tradizionalez. Festa garrantzitsuenetako bat Baztandarren Biltzarra da. Bertan, komunitate osoa elkartzen da eskualdeko ondarea ospatzeko asmoz, eta desfileak egin, dantzatu eta janari tipikoa prestatzen da.

Baztango gastronomia ere bertako kultura oparoaren erakusle da. Sukaldaritza tradizionala bertako produktuetan oinarritzen da, eta ardi-gazta, arkumea zein barazki freskoak plater askotan erabiltzen dira. Eskualdean gozamen handiko platerak jan daitezke: arkumea txilindron erara, Tolosako babarrunak eta hainbat azkenburuko, adibidez, mamia (bertan, "gaztanbera" deitua) eta pantxineta.

Irudi batzuk

aldatu