Tupustarria galtzada-harri tamaina duen eta Nafarroako zenbait kaletan aurki dezakegun memoria historikoko oroigarri bat da. Gaztelaniaz, "adoquín tropezón" bezala ezagutzen da.
Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen klik eginez gero. Tupustarrien gaineko zortzi datu.
Europako Stolpersteine (Stolperstein, singularrean) proiektuan du oinarri ekimenak. Stolperstein, ibiltariak bidean estropezu egin dezakeen harria izendatzen duen alemaniar hitza. Alemanian , Austrian , Herbehereetan , Frantzian , Italian eta Europako beste herrialde batzuetan nazismoaren biktimak bizi izan ziren tokiak adierazten ari diren bezala, Iruñeko eta Nafarroako beste herri batzuetako espaloiak 3.452 letoizko plakaz beteta egon daitezke, herrialde horietan ikusten diren bezalakoak, Frankismoaren biktimak bizi izan ziren etxebizitzak seinalatzen[ 1] .
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak (AFFNA36) koordinatutako eta 2015 an abian jarritako ekimena da eta norbanako zein eragile ezberdinen borondatezko ekarpenekin finantzatua dago[ 1] .
10x10x10 zentimetro neurtzen duten[ 2] letoizko plakak dira eta “Hemen bizi zen” (edo hemen irakasten zuen, hemen lan egin zuen, etab.) adierazten dute oroigarri hauek, gerra zibilaren biktimaren izena, jaioturtea, desagertze data, nafar horien azken helmuga eta erailketa datarekin batera. Plaka espaloian edo kalean jarriko litzateke, biktimaren azken bizilekuko atearen aurrean.
Kaleetan ikusterakoan, bere urre-koloreko distiraren eraginez, edo lurrazaletik pixka bat irteten delako, konturatu gabe burua makurtu eta galtzada-harrian grabatutakoa irakurtzera eramaten du, sinbolikoki biktimen aurrean makurtuz[ 1] [ 3] .
2018ko martxoaren 23an Iruñeko alde zaharreko kale ezberdinetan hamaika tupustarri jarri ziren eta handik egun gutxira, Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak, San Nikolas kaleko 2, 4 eta 9 zenbakietan jarritakoek jasandako boikoita salatu zuen[ 4]
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Merced kalea, 5
Ángel Martínez Larrayoz
Iruñea
Merced kalea, 5
Corpus Dorronsoro Arteta
Iruñea
Merced kalea, 5
Félix Martínez Castillo
Iruñea
Merced kalea, 5
Ignacio San Pedro (Sampedro) Chocolonea
Iruñea
Merced kalea, 5
Jesús Dorronsoro Arteta
Iruñea
Merced kalea, 5
Jesús Dorronsoro Tercero
Iruñea
Merced kalea, 5
Jesús Irigaray Santos
Iruñea
Merced kalea, 5
Pedro Belloso García
Iruñea
Merced kalea, 7
Román Ibero Hualde
Iruñea
Merced kalea, 10
José Robledo Gonzalez
Iruñea
Merced kalea, 18
Dámaso Arbizu Saralegui
Iruñea
Merced kalea, 21
Constantino Eguia Olaechea
Iruñea
Merced kalea, 25
Francisco Escudero Berdoncés
Iruñea
Merced kalea, 28
Manuel Ayesa
Iruñea
Merced kalea, 29
Antonio Méndez Vela
Iruñea
Merced kalea, 29
Basilio López Cárcar
Iruñea
Merced kalea, 29
Pedro Alfaro Hernández
Herria
Kalea
Izena
Larraga
Maravillas Lamberto kalea, 3
Maravillas Lamberto Yoldi
Larraga
Maravillas Lamberto kalea, 3
Vicente Lamberto Martinez
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Eslava kalea, 9
Antonio Pidal Hualde
Iruñea
Eslava kalea, 9
Isidro Pidal Hualde
Iruñea
Eslava kalea, 11
Serafín Goicoechea Guinda
Iruñea
Eslava kalea, 11
José Goicoechea Guinda
Iruñea
Eslava kalea, 20
José Roa García
Iruñea
Gaztelu plaza, 29
Luis Goikoetxea Ginda
Iruñea
Jarauta kalea
José Belzunegui Goicoecheandia
Iruñea
Jarauta kalea, 6
Armando Grávalos Armendariz
Iruñea
Jarauta kalea, 14
Miguel Sola Goñi
Iruñea
Jarauta kalea, 15
José Zapatero Barea
Iruñea
Jarauta kalea, 29
Cipriano Daroca Lizarraga
Iruñea
Jarauta kalea, 40
Francisco Fernandino Urdaniz
Iruñea
Jarauta kalea, 40
Romualdo Castillo Oger
Iruñea
Jarauta kalea, 52
Benito Vergara Martinez
Iruñea
Jarauta kalea, 56
Jose Mª Amadoz Aguinaga
Iruñea
Jarauta kalea, 67
Juan Aldave Beorlegui
Iruñea
Jarauta kalea, 69
Rafael Zalacain Ugalde
Iruñea
Jarauta kalea, 77
Jaime Lluch Quillide
Iruñea
Jarauta kalea, 82
Miguel Gonzalez Iglesias
Iruñea
Jarauta kalea, 90
Eduardo Alonso Fuster
Iruñea
Jarauta kalea, 96
Pedro Soriano Gonzalez
Iruñea
Mercaderes kalea, 4
Juan Larreta Larrea
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Kale Nagusia, 10
Pascual Esteban Masip
Iruñea
Kale Nagusia, 11
Juan Arrastia Redrado
Iruñea
Kale Nagusia, 16
Narciso Larraz Gil
Iruñea
Kale Nagusia, 16
Victor Pascual Catalá
Iruñea
Kale Nagusia, 21
Juan Echepare Aramendia
Iruñea
Kale Nagusia, 44
Ramón Bengaray Zabalza
Iruñea
Kale Nagusia, 45
Jose Luis Menaya Marco
Iruñea
Kale Nagusia, 51
Eladio Zilbeti Azparren
Iruñea
Kale Nagusia, 57
Tomas Aríz Oteiza
Iruñea
Kale Nagusia, 57
Enrique Ignacio Astiz Aranguren
Iruñea
Kuria kalea, 47
Gabriel Iziz Bueno
Iruñea
San Anton kalea, 13
Manuel Quirós Cívicos
Iruñea
San Anton kalea, 48
Rodolfo Muerza Saraldi
Iruñea
San Anton kalea, 56
Miguel Uriz Ichaso
Iruñea
San Anton kalea, 56
Agustin Uriz Ichaso
Iruñea
San Anton kalea, 57
Pablo Oroz Bidaurreta
Iruñea
San Anton kalea, 58
Vicente Michel Díaz
Iruñea
San Anton kalea, 63
Isidoro Eguia Olaechea
Iruñea
San Anton kalea, 63
Bautista Eguia Olaechea
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Compañia kalea, 15
Virgilio Leret Ruiz
Iruñea
Compañia kalea, 17
Gregorio Angulo Martinena
Iruñea
Navarro Villoslada kalea, 2
Ramón Ramos García
Iruñea
Paulino Caballero kalea, 10
Luciano Eguia Olaechea
Iruñea
Paulino Caballero kalea, 14
Luis Guilló Guilló
Iruñea
Paulino Caballero kalea, 17
Filomeno Urdiroz Apezarena
Iruñea
San Inazio etorbidea, 7
Santiago Cayuela Medina
Iruñea
San Inazio etorbidea, 7
Natalio Cayuela Medina
Herria
Kalea
Izena
Oronoz Mugairi
Francisco Mula Castro
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Telleria kalea, 9
Eusebio Ijurra Astrain
Iruñea
Telleria kalea, 17
Carlos Mendiondo Blanco
Iruñea
Telleria kalea, 17
Jose Belloz Crespan
Iruñea
Telleria kalea, 17
Santos Alfaro Hernandez
Iruñea
Telleria kalea, 17
Bienvenido Martínez Atienza
Iruñea
Telleria kalea, 23
Julian Idoate Oyaga
Iruñea
Telleria kalea, 35
Moises Garjon Arostegui
Iruñea
Telleria kalea, 37
Eucario Redin Idoate
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Lindatxikia Kalea, 4
Isidro Mencos Rosain
Iruñea
San Nikolas Kalea, 2
Ildefonso Zabalardo López
Iruñea
San Nikolas Kalea, 4
Gerónimo Julián Ruiz Lara
Iruñea
San Nikolas Kalea, 9
César Burguete Díaz
Iruñea
San Nikolas Kalea, 29
Juan Perez Marturet
Iruñea
San Nikolas Kalea, 34
Benito Vallejo Hernández
Iruñea
San Nikolas Kalea, 34
José María Goñi Villanueva
Iruñea
San Nikolas Kalea, 34
Manuel Goñi Villanueva
Iruñea
San Grogorio Kalea, 14
Emilio Caballero Alonso
Iruñea
San Grogorio Kalea, 24
Antonio García del Olmo
Iruñea
San Grogorio Kalea, 44
Lorenzo Yoldi Lacunza
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Estafeta kalea, 29
José Ramos Martinez
Iruñea
Estafeta kalea, 29
Antonio Espila Divason
Iruñea
Estafeta kalea, 29
Aniceto Pajares Martinez
Iruñea
Estafeta kalea, 53
Dionisio Espoz Inchauspe
Iruñea
Estafeta kalea, 67
Inocente Hualde Hualde
Iruñea
Estafeta kalea, 71
Pedro Perez Ruiz
Iruñea
Merced kalea, 21
Miguel Iribarren Goñi
Mues herrian dauden tupustarrien adibidea
Herria
Kalea
Izena
Mués
Kale Nagusia, 12
Ramón Pinillos Sainz
Mués
Kale Nagusia, 38
Corpus PInillos Sainz
Mués
Murillo kalea, 15
Lucas Ortega
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Estafeta kalea
Inocente Hualde Hualde
Iruñea
Estafeta kalea, 35
Anselmo Navarro Bujanda
Iruñea
Estafeta kalea, 35
José Andrés González
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Merced kalea, 21
Miguel Iribarren Goñi
Iruñea
Santo Domingo kalea, 19
Camino Oscoz Urriza
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Nabarreria kalea, 22
Justo Preciado Trevijano
Iruñea
Pozo Blanco kalea, 19
Juan Urrizalqui Andueza
Iruñea
San Jose Plaza, 1
Constantino Preciado Trevijano
Iruñea
Xabier kalea, 2
Enrique Melchor Irure
Iruñea
Xabier kalea, 2bis
Conrado Garcia Ollo
Iruñea
Xabier kalea, 2bis
Jose Cayo Cascante
Iruñea
Xabier kalea, 2bis
Ricardo Rebolledo Antolin
Iruñea
Xabier kalea, 44
Francisco Sola Heredia
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Carmen kalea, 14
Jesús Cepero Barbería
Iruñea
Carmen kalea, 22
Jesús Jiménez Pernaute
Iruñea
Carmen kalea, 25
Dionisio Gutiérrez Ijalba
Iruñea
Carmen kalea, 26
Simón Betelu Arrivillaga
Iruñea
Carmen kalea, 28
Fermín Orcoyen Recio
Iruñea
Carmen kalea, 30
José María Peralta Amigot
Iruñea
Estafeta Kalea, 63
Casildo Ojeta Irigoyen
Iruñea
Estafeta Kalea, 63
Lino Ojeta Irigoyen
Iruñea
Juan de Tarazona, 115
Matias Tabar Ilintxeta
Iruñea
Juan de Tarazona, 115
Isidro Tabar Ilintxeta
Iruñea
Maiatzeren biko kalea, 1
Ángel Hurtado Novallas
Iruñea
Maiatzeren biko kalea, 7
Pablo Calvete Ezcuer
Iruñea
Maiatzeren biko kalea, 7
Tiburcio Osacar Echalecu
Iruñea
Xabier Kalea
José Cayo Cascante
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Leire kalea, 5
Agustin Arroyo Alfaro
Iruñea
Leire kalea, 5
Jose Maria Arroyo Alfaro
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Descalzos kalea, 82
Jose Nespereira Gonzalez
Herria
Kalea
Izena
Gares
Arrieta kalea, 13
Sixto Zugarramurdi
Gares
Cerco Nuevo kalea, 47
Jesus Mateo Yoldi Ulzurrun
Gares
Cerco Nuevo kalea, 63
Jose Ugarte Eguilaz
Gares
Don Rodrigo kalea, 35
Agustin Uterga Ugalde
Gares
Don Rodrigo kalea, 120
Mariano Aldave Molinet
Gares
Kale Nagusia, 97
Pascual Urra Larreta
Gares
Kanpoetxea kalea, 3
Valeriano Elizalde Artazcoz
Gares
Mañeruko bide zaharra, 9
Emilia Reta Lopez
Gares
Mañeruko bide zaharra, 9
Emilio Reta Lopez
Gares
Mañeruko bide zaharra, 9
Jesús Reta Lopez
Gares
La Población kalea, 128
Bienvenido Elorz Arbizu
Gares
La Población kalea, 130
Isidoro Latienda Asiain
Gares
La Población kalea, 150
Julio Aldaz Ruiz
Gares
San Pedro kalea, 10
Anselmo Revuelta Vallejo
Obanos herrian dauden tupustarrien adibidea
Herria
Kalea
Izena
Obanos
Jaso eta Azpilikueta kalea, 3
Santiago Guembe Redín
Obanos
Los Infanzones kalea, 27
Eugenio Lategui Santamaria
Obanos
Los Infanzones kalea, 31
Alberto Lorenzo Lamas
Obanos
Ntra. Sra de Arnotegui kalea, 11
José Alcalá Gorriz
Obanos
Ntra. Sra de Arnotegui kalea, 15
Román Alcalá Gorriz
Obanos
San Martin kalea, 4
Victoriano Munarriz Tabar
Obanos
San Martin kalea z/g
Jesús Astrain Aget
Obanos
San Martin plaza, 1
Teodoro Jaurrieta Beaumont
Obanos
San Juan zeharbidea, z/g
Rogelio Astrain Aget
Obanos
San Salvador zeharbidea, 2
Benjamín Zabalegui Vallejos
Obanos
San Salvador zeharbidea, 6
Pedro Lategui Santamaria
Obanos
San Salvador zeharbidea, 8
Santiago Jaurrieta Irurzun
Obanos
San Sebastian zeharbidea, 12
Andres Almendariz Leache
Obanos
San Sebastian zeharbidea, 12
Máximo Urio Ugarte
Obanos
San Sebastian zeharbidea, z/g
Cecilio Urio Gorospe
Obanos
San Sebastian zeharbidea, z/g
Rafael Ros Gosas
Herria
Kalea
Izena
Zangotza
Alfonso el Batallador, 15
José Benedé Artieda
Zangotza
Alfonso el Batallador, 15
Luis Benedé Artieda
Zangotza
Juan de Berrueta kalea, 12
Liborio Marco Miguéliz
Zangotza
Leire kalea, 27-A
Martín Lozano Segura
Zangotza
Padre Raimundo etorbidea, 13
Felix Larriqueta Maisterra
Zangotza
Pino kalea, 7
Isidro Artieda Martínez
Zangotza
San Miguel kalea, 10
Félix Zubiate Murillo
Zangotza
San Miguel kalea, 33
José Urroz Navallas
Zangotza
San Miguel kalea, 54
Primitivo Palacín Campaña
Zangotza
Santiago kalea, 16
Javier Rocafort Apesteguía
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Manuel de Falla kalea, 15
Manuel Bea Soto
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Carlos III. etorbidea, 9
Mariano Saez Morila
Herria
Kalea
Izena
Zangotza
Alfonso el Batallador, 15
Eugenio Palacin Campaña
Zangotza
Alfonso el Batallador, 25
Agustin Ibañez Azcoiti
Zangotza
Alfonso el Batallador, 25
Sabino Ibañez Azcoiti
Zangotza
Estudio kalea, 27
Joaquin Beorlegui Zaratiegui
Zangotza
Jenaro Vallejos kalea, 7
Isidro Tabar Ilincheta
Zangotza
Jenaro Vallejos kalea, 7
Matias Tabar Ilincheta
Zangotza
Kale Nagusia, 83
Enrique Lores Bambo
Zangotza
Padre Raimundo etorbidea, 8
Felix Oroz Buey
Zangotza
Padre Raimundo etorbidea, 8
Gregorio Oroz Buey
Zangotza
Padre Raimundo etorbidea, 8
Ramon Oroz Buey
Zangotza
San Miguel kalea, 59
German Zagurria Campaña
Zangotza
Santiago kalea, 19
Jesus Villabriga Migueliz
Herria
Kalea
Izena
Zangotza
Enrique de Labrit kalea, 12
Emiliano Lacasa Urrizola
Herria
Kalea
Izena
Zangotza
Alfonso el Batallador kalea, 2
Alejandro Aranguren Quintana
Zangotza
Amadores kalea, 13
Francisco Estabolite Hualde
Zangotza
Amadores kalea, 13
Ignacio Echegoyen Cemborain
Zangotza
Amadores kalea, 17
Jeremias Iso Sola
Zangotza
Kale berria, 17
Honorino Ibañez Leoz
Zangotza
Kale Nagusia, 16
Romualdo Moriones Belzunegui
Zangotza
Kale Nagusia, 25
Antonino Adin Iribarren
Zangotza
Kale Nagusia, 54
Juan Mangado Garcia
Zangotza
Oscura kalea, 29
Maximo Lacasa Garcia
Zangotza
Padre Raimundo etorbidea, 13
Juan Antonio Garces Goñi
Zangotza
San Babil kalea, 7
Jesus Iribarren Garayo
Zangotza
Santa Catalina plaza, 10
Jose Plano Urrutia
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Jarauta kalea, 34
Miguel Antonio Escobar Perez
Iruñea
Jarauta kalea, 34
Ricardo Zabalza Elorga
Herria
Kalea
Izena
Zangotza
Caballeros kalea, 8
Felix Zoco Torres
Zangotza
Caballeros kalea, 23
Evaristo Iso Egea
Zangotza
Kale Nagusia, 52
Meliton Mulet Arrieta
Zangotza
Foruen plaza, 3
Jose Alzate Egozkue
Zangotza
Los Arcos plaza, 10
Andres Clavería Gorria
Zangotza
San Cristobal kalea, z/g
Jose Maria Alvarez García
Zangotza
Santa Catalina plaza
Juan Villacampa Sanchez
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Florencio Ansoleaga kalea, 16
Jose Rodriguez Medel (
Iruñea
San Saturnino kalea, 6
Ramon Huder Ansa
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Jose Alonso kalea, 2
Marino Huder Carlosena
Herria
Kalea
Izena
Iruñea
Kaldereria kalea, 34
Joaquín Roncal Lasantas
↑ a b c d (Gaztelaniaz) «EL TROPEZÓN. Proyecto Stolpersteine (Los adoquines dorados).» AFFNA36.ORG (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ (Gaztelaniaz) Montañés, Garikoitz. (2015-06-29). «Un tropezón con la memoria» elDiario.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2016-09-25). «Atarrabia coloca «adoquines tropezones» en recuerdo de 20 fusilados» naiz: (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ (Gaztelaniaz) Ariztegi, Miguel M.. (2018-03-27). «Saboteados los 'adoquines de la memoria' instalados en Pamplona por los familiares de los represaliados por el franquismo» elDiario.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s «Mapa con Filtros – AFFNA36.ORG» affna36.org (Noiz kontsultatua: 2024-03-04) .
↑ (Gaztelaniaz) A.D.C. (2017-08-05). «Reconocimiento a Franciso Mula, fusilado en 1936, en Oronoz-Mugairi» El Diario Vasco (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ (Gaztelaniaz) Press.Pamplona, Europa. (2018-03-22). «Nuevos adoquines en el Casco Antiguo en recuerdo a los fusilados en Pamplona» diariodenavarra.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ Homenaje en Mués. (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ a b (Gaztelaniaz) «CONTINUAMOS INSTALANDO TROPEZONES EN PAMPLONA» AFFNA36.ORG (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ (Gaztelaniaz) Cascante, Lola Cabasés Hita / Patxi. (2019-06-14). «Nuevos adoquines colocados en Pamplona recuerdan a doce víctimas más del 36» Diario de Noticias de Navarra (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ Dia de la memoria en Obanos. (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ (Gaztelaniaz) Actual, Pamplona. (2021-12-12). «Colocación de adoquines "tropezones" en Sangüesa, en recuerdo de once vecinos fusilados en el 36» Pamplona Actual (Noiz kontsultatua: 2023-11-07) .
↑ (Gaztelaniaz) NOTICIAS, DIARIO DE. (2024-04-15). «Homenaje en la casa natal de Joaquín Roncal, joven maestro republicano asesinado tras el golpe del 36» Diario de Noticias de Navarra (Noiz kontsultatua: 2024-04-16) .