Trans gantz-azido

Trans gantz-azidoa^[1] (ingelesez: trans fatty acids edo TFA), trans koipea ere deitua, gantz-azido asegabe mota bat da, nagusiki elikagaietan dagoena. Gehiegi hartzea kaltegarria izan daiteke organismoarentzat. Hidrogenazioa jasan duten produktu industrializatuetan daude batez ere.

Gantz-azido natural gehienetan, lotura bikoitzaren konfigurazioa zis (edo Z) da, baina badira trans (edo E) lotura bikoitzak dituzten gantz-azido batzuk ere. Trans gantz-azido gehienak monoinsaturatuak dira (lotura bikoitza baino ez dute), baina isomero diinsaturatuak ere aurki daitezke (bi lotura bikoitz), zis, trans edo trans, zis konfigurazioak dituztenak. Trans isomero naturaletan, lotura bikoitza posizioetan dago (n-13), (n-12), (n-9) edo (n-7). Modu naturalean daude, kantitate txikitan, hausnarkarien esnean eta gorputzeko koipean, baita amaren esnean ere.^[2]

Trans gantz-azidoek, odolean dentsitate txikiko lipoproteinen (LDL) kontzentrazioa handitzeaz gain, dentsitate handikoak (HDL) gutxitzen dituzte. Horri, lagunartean, «kolesterol ona» esaten zaio, eta horrek gaixotasun kardiobaskularrak izateko arrisku handiagoa sortzen du.

Trans gantz-azidoak koipeetan egiten den hidrogenazio-prozesuan sortzen dira, gantz horiek solidotzeko eta hainbat elikagaitan erabiltzeko. Gainera, freskotasuna errazten du, testura ematen dio eta egonkortasuna hobetzen du. Horren adibide da animalien koipea solidotzea, margarina egiteko. Hasiera batean hidrogenazio bidez fabrikatzen ziren, eta emaitza osasunerako kaltegarria izan daitekeela aurkitu zuten: OMEren arabera, dieta osasungarri batek ahalik eta gehien saihestu behar ditu koipe horiek.

Trans gantz-azido horiek bereziki arriskutsuak izan daitezke bihotzarentzat, eta minbizi batzuk garatzeko arrisku handiagoarekin lotzen dira.

Koipe hidrogenatuak janari azkarretan, gozogintzako produktu komertzialetan, elikagai prozesatuetan eta frijituetan erabiltzen dituzte.

Erreferentziak aldatu

↑ Euskalterm: [Nutrizioa eta Dietetika Hiztegia] [2016]
↑ (Gaztelaniaz) Durán A., Samuel; Masson S., Lilia. (2010eko martxoa). «Aporte de ácidos grasos trans, ácido linoleico conjugado y ácido docosahexaenoico, en la grasa de leche materna de nodrizas chilenas» Revista chilena de nutrición 37 (1): 9–17. doi:10.4067/S0717-75182010000100001. ISSN 0717-7518..

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q243465
Multimedia: Trans fatty acids / Q243465

[1] Euskalterm: [Nutrizioa eta Dietetika Hiztegia] [2016]

[2] (Gaztelaniaz) Durán A., Samuel; Masson S., Lilia. (2010eko martxoa). «Aporte de ácidos grasos trans, ácido linoleico conjugado y ácido docosahexaenoico, en la grasa de leche materna de nodrizas chilenas» Revista chilena de nutrición 37 (1): 9–17. doi:10.4067/S0717-75182010000100001. ISSN 0717-7518..

[1]

[2]