Tierras Altas (Soria)

Tierras Altas (Soria)
Tierras Altas (Soria)
Mota	Soriako eskualde
Geografia
Koordenatuak	41°55′24″N 2°18′16″W / 41.923247°N 2.304323°W
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela eta Leon
Probintzia	Soriako probintzia

Tierras Altas edo La Sierra, horrela esaten baitiote bertako herritarrek, lurralde bat da Soria probintziakoa (Gaztela eta Leon, Espainia), eta probintziaren ipar aldean kokatuta dago. Turismoaren ikuspegitik, paisai gogorreko lurraldea da, klima gogorragatik eta lekua ere babesgabea delako.

Ebro ibaiaren arro hidrografikoaren barruan dago, eta bertan iknita^[1] mordoa aurkitu dira, asko eta asko dinosauroen oinatzak. Azken aldian, bestalde, erromatar garaiko hilarri asko aurkitu dira, eta horietako batzuek antzinako euskarazko edo akitanierazko hitzak erakusten dituzte, hala nola, “Antestius Sesenco” izena azaltzen duenak.

Ipar-mendebalean Tierras Altas eskualdeak muga egiten du Cameros eskualde ia erabat errioxarrarekin (Montenegro de Cameros Soria probintzian dago), mendebalean El Valle eskualdearekin, ipar ekialdean Arnedo eskualde errioxarrarekin, ekialdean Alhama-Linares eskualde errioxarrarekin, hego-ekialdean Tierra de Agreda delakoarekin eta hegoan Campo de Gomara eskualdearekin. Tierras Altas lurraldearen gunea San Pedro Manrique herrian dago.

Tierras Altas trantsumantzia gune inportantea izan zen, udako bazkalekuei esker. Oncala herrian, hain zuzen, museo bat egin da trantsumantziari eskainia.

Udalerriak aldatu

Demografia aldatu

Eskualde honek, Soria probintziak berak bezala, arazo demografiko larria dauka, Europako populazio-dentsitate tasarik apalenetakoa baitu, baina seguruenik eskualde hau egongo da egoerarik kritikorik eta larrialdi sozialik handienean, kasu honetan populazio-dentsitatea 2,32 biz/km²-koa baita, Espainiakoa 83,6 biz/km²-koa den bitartean.

Nekazari-exodoa hasi zen joan den mendeko 20. hamarraldian, lur hauen gogortasunak eraginda, baina Espainiako leku askotan bezala exodoa areagotu zen XX. mendearen 60. eta 70. hamarraldietan. XX. mende hasieratik 80. hamarraldia bitartean, Tierras Altas eskualdeak galdu zituen bost bizilagunetik lau, hondamendi demografiko itzela. Zehazkiago, 40. hamarralditik 80.era, eskualdea pasatu zen 12.483 bizilagun izatetik 2.628 izatera, ia 10.000 bizilagun galduta.

80. hamarraldia ezkero, lortu da populazioari eustea, baina joera negatiboarekin. Horregatik, eskualde horren arazoa da pupulazioa zahartzen ari dela eta belaunaldien arteko erreleborik ez dagoela, eta horrek eragin lezake udalerri horietako asko erabat hustutzea.

Udalerria	Populazioa	Eremua	Alkate-auzoak eta herri hustuak
Aldealices	25	6,33
Las Aldehuelas	92	37,79	Valloria, Las Aldehuelas, Los Campos, Ledrado eta Villaseca Somera
Arévalo de la Sierra	84	40,08	Torrearévalo, Ventosa de la Sierra, Castellanos de la Sierra
Ausejo de la Sierra	68	20,12	Cuéllar de la Sierra
Carrascosa de la Sierra	20	12,76
Castilfrío de la Sierra	32	12,16
Cerbón	40	18,02	Las Fuesas
Estepa de San Juan	11	10,45
Fuentes de Magaña	106	11,22
Magaña	97	58,51	Pobar, Villarraso
Oncala	100	39,92	El Collado, Navabellida, San Andrés de San Pedro
San Pedro Manrique	659	176,2	Acrijos, Armejún, Buimanco, Fuentebella, Matasejún, Sarnago, Taniñe, Vea, Ventosa de San Pedro, Villarijo, Valdelavilla, Valdenegrillos, El Vallejo, Las Fuentes de San Pedro, Palacio de San Pedro, Peñazcurna y Valdemoro de San Pedro Manrique
Santa Cruz de Yanguas	73	33,52	Villartoso, Valdecantos
Suellacabras	30	39,19	El Espino
Valdeprado	18	31,92	Castillejo de San Pedro
Valtajeros	26	22,93	Torretarrancho
Villar del Río	172	127,03	Aldealcardo, Bretún, Camporredondo, Diustes, Huérteles, La Cuesta, La Laguna, Montaves, Santa Cecilia, Valduerteles, Villar de Maya, Villaseca Bajera
Vizmanos	29	24,31	Verguizas
Yanguas	127	54,29	Vellosillo, Leria La Mata eta La Vega

Aitzineuskararen presentzia aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Aitzineuskara Soriako hilarrietan»

2001ean Eduardo Alfaro Peña arkeologoak zenbait hilarri aurkitu zituen Tierras Altas eskualdean^[2], Cidacos, Linares eta Alhama ibaien inguruetan, Sorian, non, bide batez esanda, zeltiberoen eta erromatarren ondarea oparoa baita, eta hasi zen hilarrietan azaldutako idazkunak aztertzen, gehienak latinez idatziak. Antzinako euskararen arrastoak ere agertu ziren, Sesenco izena zeraman estela bat kasu.

Erreferentziak aldatu

↑ Iknita bat da fosil bihurtutako animalia baten aztarna
↑ Alfaro Peña, Eduardo. (2018). "Oppida" y etnicidad en los confines septentrionales de la Celtiberia. Valladolid: Universidad de Valladolid doi:10.35376/10324/28659. (Noiz kontsultatua: 2019-10-04).

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q2354556
Multimedia: Tierras Altas (Soria) / Q2354556

[1] Iknita bat da fosil bihurtutako animalia baten aztarna

[2] Alfaro Peña, Eduardo. (2018). "Oppida" y etnicidad en los confines septentrionales de la Celtiberia. Valladolid: Universidad de Valladolid doi:10.35376/10324/28659. (Noiz kontsultatua: 2019-10-04).

[1]

[2]