St Andrews

St Andrews; Cill Rìmhinn; Saunt Aundraes
	Eskozia
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Erresuma Batua
Herrialdea	Eskozia
Eskoziako kontseilu gunea	Fife
Posta kodea	KY16
Geografia
Koordenatuak	56°20′20″N 2°47′56″W / 56.3389°N 2.7989°W
Altuera	24 m
Demografia
Biztanleria	17.580 (2016); 900 (2010)
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	01334
Ordu eremua	UTC±00:00
Hiri senidetuak	Loches
	standrews.org.uk

St Andrews, latinez: S. Andrea(s), Eskoziako gaeleraz: Cill Rìmhinn eta eskozieraz: Saunt Aundraes, Eskozia ekialdeko udalerria da, Fife eskualdean dagoena. 2011ko erroldaren arabera 16.870 biztanle ditu. Erdi Aroko eraikin garrantzitsuak baditu ere gaur egun bertako golf zelai historikoarengatik (St Andrewsko Old Course) eta St Andrews unibertsitatearengatik da ezaguna.

Etimologia aldatu

Lurralde honen izenik zaharrena Mucrois da, "basurdearen burua". K.o. 370 urtean monasterio bat eraiki zen bertan eta Cennrígmonaid izena hartu zuen, "erregearen txilarraren penintsula". Hau aldatuz joan zen eta hortik sortu zen oraingo gaelerazko izena den Cill Rìmhinn.

St Andrews izena San Andres apostoluaren hezurrak bertan dauden kondairari zor dio.

Historia aldatu

Lehenengo biztanleek Tay eta Eden ibaiertzak populatu zituzten mesolitikoan, k.a. 5.000 eta 10.000 artean. K.a. 4.500 urte inguruan nekazaritza iritsi zen eta basoak soiltzen hasi ziren.

K.o. VIII mendean Óengus I errege piktoak monasterio bat eraiki zuen bertan, eta hasieratik San Andres apostoluaren hezurrak bertan zeudela esan izan zen. 906 urtean apezpikuaren egoitza bihurtu zen.

Gaur egungo herria 1140 aldean hasi zen eratzen Roberto apezpikuak zuen L-itxurako jauregiaren inguruan eta 1160an St Andrewseko katedrala eta 1200an St Andrewseko gaztelua eraiki ziren. Hurrengo mendeetan St Andrews katedrala Eskoziako erromesaldien erdigunea izan zen, Europako garrantzitsuenetakoa ere bai, eta herri oso kosmopolita bihurtu zen. 1559ko Eskoziako Erlijio Erreformaren ondoren gainbehera iritsi zitzaion. XV mendean sortu zen St Andrews Unibertsitatea garrantzitsua bera ere Perthera aldatzekotan ere izan ziren.

XVIII mendean herria oraindik gainbehera larrian zegoen baina bultzada berria golfaren bidetik iritsi zen. Honek ekarritako onura ekonomikoari esker herria harresietatik haratago zabaltzen hasi zen kale eta etxe berriak eraikiz.