Skagengo margolariak

Skageneko margolariak Eskandinaviako artisten kolonia izan ziren, Skagen herrian, Danimarkan, 1880ko eta 1890eko hamarkadetan. Skagenen pintura-eskola artearen historiari buruzko eskuliburuetan ezagutzen da, batez ere, kanpoaldeko lanengatik. Bertan, argiaren kontraste handiak nabarmentzen dira. Barbizongo eskola frantsesaren eredu errealista eta naturalistari jarraitu zioten, eta arte inpresionistarekiko hurbilketa batzuk egin zituzten. Artistak 1908an finkatu ziren Anna Ancherren familiako hotel batean: Brøndum hotelean. Ondoren, hotela Skagengo museoa bihurtu zen. 1928an, margolan-bilduma instalazio berrietara lekualdatu zen.

Skagen herria aldatu

Skagen udako helmuga bat zen, zeinaren izaera eszenikoak, tokiko inguruneak eta bere komunitate sozialak iparraldeko artistak erakartzen zituzten aire zabalean margotzeko, frantziar inpresionistak emulatuz, nahiz eta Skageneko koloniako kideek Barbizongo eskola bezalako mugimendu errealisten eragina ere bazuten. Danimarkako Arte Ederren Errege Akademiaren eta Suediako Arteen Errege Akademiaren tradizio nahiko zurrunak hautsi zituzten, Parisen ikasitako azken joerak hartuz.

Skagen, Jutlandiako iparraldeko muturrean, Danimarkako arrantza-komunitaterik handiena zen, biztanleriaren erdia baino gehiago tartean zela. Bertakoen artean, arrantzaleak izan ziren, neurri handi batean, Skageneko margolarien gairik ohikoena. Skageneko hondartza luzeak taldearen paisaietan ustiatu ziren; PD Krøyer, Skageneko margolari ezagunenetako bat, arratsaldeko "ordu urdinaren" argian oinarritu zen, urak eta zeruak bat egiten zutela ematen baitzuen. Hau bere margolan ospetsuenetako batean harrapatzen da, udako arratsaldea Skagen hondartzan: Artista eta bere emaztea (1899). Nahiz eta margolariek beren estilo indibidualak izan ikuspegi edo manifestu komun bati atxikitzeko inolako baldintzarik gabe, beren interes komunetako bat beren bilera sozialetako eszenak margotzea zen, kartetan jokatuz, ospatuz edo elkarrekin bazkalduz.

Historia aldatu

Michael Ancher.

Skagenen margotu zuen lehen artista nabarmena Martinus Rørbye (1803–1848) izan zen, Danimarkako Urrezko Aroa egile nagusietako bat. Bere lehen bisita 1833an izan zen, baina bere bizitzaren amaiera aldera itzuli zen 1847 eta 1848an. Bere Skageneko Gizonengatik udako arratsalde ederrean (1848) gogoratzen da bereziki. Beste itsas-paisaien margolari bat, Vilhelm Melbye (1824 – 1882), Skagen bisitatu zuen 1848an eta bere Skagengo ikuspegia margotu zuen. Karl Madsenen arabera, Peter Raadsig (1806 – 1882) margolariak ere behin baino gehiagotan bisitatu zuen hiria, 1862 eta 1870 bitartean, dunak eta arrantzaleak margotuz. Bere eraginaren ondorioz, Holger Drachmann poeta eta antzerkigileak lehen aldiz 1871n hiria bisitatu zuen.^[1]

1860 eta 1870eko hamarkadetan, Europan joera aldakorrak izan arren, bereziki Parisen, errealismoa eta inpresionismoa onartuz, Danimarkako Arte Ederren Errege Akademiak eta Suediako Arteen Errege Akademiak uko egin zioten beren ikuspegia aldatzeari, beren ikasleek historizismo eta neoklasizismo estilo gustukoenetan margotzen jarraitu behar zutela azpimarratuz. Ikuspegi horrekin gero eta frustratuago zeudenen artean Michael Ancher, Karl Madsen eta Viggo Johansen zeuden, 1870eko hamarkadaren hasieran Kopenhageko Danimarkako Errege Akademian ikasten ari zirenak. Madsenek, 1871n osabarekin Frederikshavnen ostatu hartzen ari zela, Skagen bisitatu zuen. Ancher berarekin biltzera gonbidatu zuen 1874an, bertako arrantzaleak margotzeko.^[2] Brøndum familiaren lagun egin zen, zeinak denda bat baitzuen taberna batekin, laster zabaldu zena Brøndums Gastgiveri, apopilo etxe bihurtzeko. Anna 15 urteko alabaren sendotzara gonbidatu zuten, eta Madsenek berehalako interesa agertu zuen harengan. Hurrengo urtean, Michael Ancher Skagenera itzuli zen Madsenekin eta Viggo Johansenekin. Hauek inpresionismo frantsesaren eragin handia izan zuten; bereziki, Johansen aire zabaleko eszenak margotzen hasi zen, inpresionismoa eta errealismoa uztartuz.^[3]

Peder Severin Krøyer, Autoerretratua, 1897.

Michael Ancherrek inguruko erakargarritasunez ohartarazi zuen bere Vil han klare pynten? (1885) lana Kristian IX.a erregeak erosi zuenean. Anna Brøndum Skageneko taldeko emakume kide bakarrarekin ezkondu zen, eta artista aitzindari bihurtu zen, emakumeei Danimarkako Errege Akademian ikasteko aukera ematen ez zitzaien une batean. 1876an eta bereziki 1877an, beste artista batzuek uda Skagenen igaro zuten, Hotel de los Brøndum ostatua erabiliz eta bere ohiko bileretarako. Michael Ancherrek egin zuen Skagen bere etxe berria. 1878an Anna Brøndumekin konprometitu zen eta 1880an berarekin ezkondu zen. Bere etxea artistentzako erreferentzia bihurtu zen orduan. Anna Ancher biziki interesatu zen pinturaz, artistak bere familiaren ostatuan geratzen hasi eta lehen aldiz, egunean zehar ateratzen zirenean bere pinturak bere geletan lehortzen utziz. Arretaz aztertu zituen eta 1875ean Vilhelm Kyhnen Kopenhageko arte eskolara joan zen. Beranduago, Christian Krohg-en eragina izan zuen, bere eguneroko bizitzan pertsonak margotzen eta kolorearen erabilera osoa egiten irakatsi ziona. Krohg 1878ko udan iritsi zen lehen aldiz Skagenera, Georg Brandesek, Berlinen ezagutu zuenak, animatuta. Nazioarteko azken joera artistiko asko ekarri zituen, eta horrek eragina izan zuen gainerako taldekideengan.

1882an, Anchertarrak atzerrira joan ziren. Vienan zeudela, P.S. Krøyer ezagutu zuten, eta urte hartan Skagenera ere joango zela jakinarazi zien. Krøyer, Parisen hainbat artista inpresionistarekin harreman estuak izan zituena, artisten koloniako kide nagusi eta lider ez-ofizial bihurtu zen berehala. 1883an, "Gaueko Akademia" sortu zuen, non artistak besteen lana margotzeko eta eztabaidatzeko elkartzen ziren, askotan xanpainaz gozatuz. 1884an, Fritz Stoltenberg margolari alemaniarrak Anchertarren lorategian ospatzen ari ziren artisten argazkiak atera zituen, bikotea etxe berrira aldatu eta berehala. Argazki horietako batek inspiratu zuen Krøyer Hip hip hurra! Artisten festa Skagen, 1888an margotzera; lau urte behar izan zituen osatzeko.

1890ean, trenbidea Skagenera iristeak, herriaren hedapenera eramateaz gain, turista ugari erakarri zituen. Hein handi batean, artisten udako ohiko bilerak etetearen erantzule izan zen, ezin baitzuten bileretarako ostatu edo leku egokirik aurkitu. Hala ere, horietako batzuek etxeak erosi zituzten Skagenen: P.D. Krøyerrek 1894an, Laurits Tuxenek 1901ean eta Holger Drachmannek 1903an.^[4]

Annak eta Michael Ancherrek, Krøyerrek eta Tuxenek pintatzen jarraitu zuten Skagenen XX. mendea ondo sartu arte, eta, noizbehinka, lehen lagunak elkartu zitzaizkien. Taldeko bi kide nagusi, Drachmann eta Krøyer, 1908an eta 1909an hil ziren, hurrenez hurren, taldearen ohiko bilerei amaiera emanez. Hala ere, izan ziren beste margolari batzuk, batzuetan Skageneko margolari gazteak deituak, ingurua bisitatzen jarraitu zutenak. Horien artean zeuden Jørgen Aabye, Tupsy eta Gad Frederik Clement, Ella Heide, Ludvig Karsten, Frederik Lange eta Johannes Wilhjelm, horietako batzuk 1930eko hamarkadara arte edo geroago finkatu zirenak. 1906az geroztik Skagen bisitatu zuen beste artista nabarmen bat Jens Ferdinand Willumsen izan zen, 1909an Haurrak Skagengo hondartzan bainatzen margotu zuena.^[5]

Partaideak aldatu

PD Krøyerren Artistak bazkaltzen, 1883.

Taldearen partaideak batez ere udan biltzen ziren. Margolari ospetsuenak hauk ziren:

Talde honekin nolabait lotuta ere beste hauek zeuden: Holger Drachmann, Karl Madsen, Marie Krøyer, Viggo Johansen, Thorvald Niss eta Eilif Peterssen. Jens Ferdinand Willumsen, garai hartan margolari sinbolista, komunitatearen bisitaria izan zen ere bai. Martinus Rørbye ere hurbildu zen batzutan.^[6]

Skagengo bileretan ere idazle danimarkarrek haren tokia izan zuten: Georg Brandes, Holger Drachmann eta Henrik Pontoppidan estareako. Hugo Alfvén musikagilea ere taldekidea zen.

Iruditegia aldatu

Anna Ancher, Uzta-biltzaileak
Viggo Johansen, Lehorreratutako txalupak
Laurits Tuxen, Bainuaren ostean, Skagen - 1908
Christian Krohg, Apurtzailea - 1905
Marie Kroyer, Loreak
Johan Krouthen, Försommaridyll
Oscar Björck, Itsasontzia lehorreratzea. Skagen
Laurits Tuxen, Arratsaldeko eguzkia zelaietan
Michael Ancher, Paseo bat hondartzan

Erreferentziak aldatu

↑ Svanholm, Lise (2003). Skagenleksikon: malerne, modellerne, værkerne og stederne. Gyldendal A/S. ISBN 978-87-02-01947-6. [1]
↑ https://www.3minutosdearte.com/movimientos-y-estilos/los-pintores-de-skagen/
↑ Svanholm, Lise (2004). Northern Light: The Skagen Painters. Gyldendal A/S. ISBN 978-87-02-02817-1.
↑ Mona Jensen (editor), "Danske kunstnerkolonier. Skagen. Fyn. Bornholm", Aarhus Kunstmuseums Forlag, 2000.
↑ Gaze, Delia (2001). Concise dictionary of women artists. Fitzroy Dearborn. ISBN 978-1-136-59894-4. [2]
↑ Ancher, Michael (2000). Skagens trofaste veninde. Agerholm. ISBN 87-987939-1-8. [3]

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

(Danieraz):Skagengo museoa.

Datuak: Q726483
Multimedia: Skagen Painters / Q726483

[1] Svanholm, Lise (2003). Skagenleksikon: malerne, modellerne, værkerne og stederne. Gyldendal A/S. ISBN 978-87-02-01947-6. [1]

[2] ttps://www.3minutosdearte.com/movimientos-y-estilos/los-pintores-de-skagen/

[3] Svanholm, Lise (2004). Northern Light: The Skagen Painters. Gyldendal A/S. ISBN 978-87-02-02817-1.

[4] Mona Jensen (editor), "Danske kunstnerkolonier. Skagen. Fyn. Bornholm", Aarhus Kunstmuseums Forlag, 2000.

[5] Gaze, Delia (2001). Concise dictionary of women artists. Fitzroy Dearborn. ISBN 978-1-136-59894-4. [2]

[6] Ancher, Michael (2000). Skagens trofaste veninde. Agerholm. ISBN 87-987939-1-8. [3]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]