Sei Nazioen Txapelketa
Sei Nazioen Txapelketa Europako errugbi txapelketarik ezagunena da. Urtero jokatzen da otsaila eta martxoan, eta Ipar Hemisferioko talde nazionalik onenek hartzen dute parte.
Six Nations Championship       2023ko Sei Nazioen Txapelduna: Irlanda | |
 | |
| Kirola | Errugbia |
|---|---|
| Sorrera urtea | 1883 |
| Partehartzaileak | Eskozia Frantzia Gales Ingalaterra Irlanda Italia |
| Txapelketa kopurua taldez talde | |
 Ingalaterra | 29 Txapelketa |
 Gales | 28 Txapelketa |
 Frantzia | 18 Txapelketa |
 Eskozia | 15 Txapelketa |
 Irlanda | 15 Txapelketa |
 Italia | 0 Txapelketa |
| Beste sari batzuk | |
| Slam Nagusia | |
| Koroa Hirukoitza | |
| Kalkuta Kopa | |
| Zurezko koilara | |
| Webgunea | |
| Sei Nazioen Txapelketako webgunea | |
1883 urtean izan zuen lehen ekitaldia. 1940tik 1999 arte, Bost Nazioen Txapelketa izena izan zuen,[1] Britainiar uharteetako lau taldeez gain, Frantziak ere parte hartzen baitzuen. 2000 urtean Italia gehitu zitzaien eta geroztik sei naziok jokatzen dute txapelketa: Ingalaterrak, Eskoziak, Irlandak, Galesek, Frantziak eta Italiak[2]. Irlandako selekzioan Ipar eta Hegoaldeko jokalariek batera jokatzen dute, horregatik, taldearen ikurra lau probintzia bateratuen bandera da.
Gizonezkoen Sei Nazioen Txapelketaz gain, emakumezkoen eta gazteen (20 urtez azpitik) txapelketak ere daude, geroago sortu zirenak. Emakumezkoen artean Espainiak jokatu zituen lehen ekitaldiak baina 2007tik aurrera Italiak haren tokia hartu zuen.
FormatuaAldatu
Txapelketa urtero jokatzen da eta talde bakoitzak behin bakarrik jokatzen du gainontzekoen aurka. Garai batean garaipen bakoitzeko bi puntu eskuratzen ziren, berdinketa bakoitzeko puntu bat eta porrot bakoitzeko bat ere ez. 2017tik aurrera ordea hobari edo plusak gehitzen zaizkienez, puntuaketa sistema erabat aldatu da: 4 puntu garaipen bakoitzeko, 2 berdinketa bakoitzeko, 4 edo entsegu gehiago lortuz gero hobari puntu 1 (erasoko bonusa) eta 7 puntuz edo gutxiagoz galdu ezkero beste puntu 1 (defentsako bonusa).
Partida guztietan garaipena lortuz gero Slam nagusia saria jasotzen da. Bi urtetan etxeko eta kanpoko partida guztiak jokatuz (bi urte behar dira, etxeko eta kanpoko partidak urte batetik bestera txandakatuz baitoaz) Slam Nagusia bi aldiz jarraian lortzea bost alditan bakarrik gertatu da: Galesek 1908+1909 urteetan, Ingalaterrak 1913+1914, 1923+1924 eta 1991+1992an eta Frantziak 1997+1998an[3]. Ingalaterra da denera Slam Nagusi gehien irabazi dituen taldea.
Historian zehar sarritan puntu berdinekin amaitu izan zuten taldeek eta txapelketa elkarbanatu egiten zuten, bientzat izaten zen garaipena beraz. 1973an bost parte hartzaileen berdinduta amaitu zuten eta bostak izan ziren garaile. 1994tik aurrera berdinketa hausteko partidetan lorturiko puntuen kopurua hartu izan da kontutan, eta berdinketak jarraitzekotan egoera horretan zeuden taldeen arteko partiden emaitzak hartu dira kontutan.[4]. Ez da beste irizpideren beharrik izan orain artean.
HistoriaAldatu
Sei Nazioen Txapelketak Bost Nazioen Txapelketaren oinordekoa da, hau halaber Home Nations-en (Lau herrialdeen arteko txapelketa) ondorengoa izan zen.[5] 1996tik aurrera, Txapelketak ofizialki (ordura arte izenez bakarrik) Europako Errugbi Txapeldunaren titulua ematen hasi zen[6][7].
Home NationsAldatu
1883an izan zuen lehen ekitaldia. 1882ko abenduaren 16an hasi zen Gales eta Ingalaterraren arteko partidarekin. Ingelesak 0-2 nagusitu ziren[8] (entseguaren ondorengo konbertsio kopurua hartzen zen kontutan). Lehenengo txapelketa hura 1883ko martxoan bukatu zen eta Ingalaterrak 3 partida irabazi zituen Eskoziak bi eta Irlanda eta Galesek bat ere ez. Koroa Hirukoitza ere ingelesek eskuratu zuten talde guztiei irabazi ondoren. 1883an jarri zen jokoan lehen aldiz Kalkuta Kopa, Ingalaterra eta Eskoziaren arteko partidaren irabazlearentzako saria. 1884ko ekitaldian ere ingelesak nagusi izan ziren. 1885eko ekitaldia abiatu zen baina aurreko urtean Ingalaterra eta Eskoziaren arteko partidan istiluak izan zirenez talde biek elkarren kontra jokatzeari uko egin zioten eta ez zen txapelketa amaitu.
1888an Ingalaterrak ez zuen Nazioarteko Errugbi Elkartean sartu nahi izan eta bi urtez txapelketatik kanporatua izan zen. 1890 urtean itzuli zen eta Eskoziarekin elkarbanatu zuen garaipena. 1897 eta 1988an ere ezin izan zen txapelketa amaitu.
Hasierako hamarkada hauetan Eskozia izan zen nagusi eta 11 garaipen lortu zituen. Galesek zortzi lortu zituen eta Irlandak eta Ingalaterrak bosna.
1908ko ekitaldian Slam Nagusia saria ematen hasi ziren partida guztiak irabazten zituenari. Lehenengo bi ekitaldiak Galesek irabazi zituen.
Bost NazioakAldatu
1910 ekitaldian Frantzia sartu zen txapelketan. Ingalaterra izan zen hurrengo bi hamarkadetan nagusi. 1915 eta 1919 artean ez zen txapelketarik jokatu Lehen Mundu Gerraren erruz baina 1920an berriz ekin zioten lehiari. 1931 urteko ekitaldia amaitzerakoan Frantziari jokalari profesionala izatea egotzi zioten eta txapelketatik kanporatua izan zen[8][9]. Zortzi ekitalditan berriz ere lau herrialde britainiarrak izan ziren lehian. 1940 eta 1946 artean bigarren etenaldia izan zen, oraingoan Bigarren Mundu Gerra zela eta.
1947an berrekin zioten txapelketari, berriz ere Frantzia barruan zela. Hurrengo urteetan Irlanda eta Gales nagusitu ziren. 1954an iritsi zen Frantziarren lehen garaipena, Ingalaterra eta Galesekin elkarbanatua izan bazen ere. 1960, 1970 eta 1980 hamarkadetan frantsesek eta galestarrek lortu zituzten garaipen gehienak[9], 1990 hamarkadan ordea ingelesen pizkundea etorri zen.
Ipar Irlandako gatazkak bete betean jo zuen txapelketa. 1972ko Derryko Sarraskiaren ondoren Dublinen jokatu beharreko errugbi partida aurreko taldeen aurkezpenetan God Save the Queen ereserkia jotzeari uko egitea erabaki zen[10], neurri hau mende laurden batez egon zen indarrean. Ingelesak haserretu ez zitezen Frantziak Dublinen jokatu behar zituen partiden aurretik Marseillesa ereserkia ere ez jotzea erabaki zen. Era berean Irlandarren ereserkia ere kanpoko partidetan ez jotzea erabaki zen. 1973. urtea bitxia izan zen, bost taldeek elkarbanatu baitzuten garaipena, bakoitzak bi partida irabazi eta hiru galduta.
1989an Kalkuta Koparen antzeko bi txapelketa abiatu ziren, Millennium Trophy Ingalaterra eta Irlandaren artean eta Centenary Quaich Irlanda eta Eskoziaren artean. 1990an Edinburghen Kalkuta Kopa jokatu zenean Ingalaterra zen faborito argia baina eskoziarrek O Flower of Scotland ereserkia abestu zuten partidaren hasieran eta garaipena lortu zuten. Hori gutxi balitz urte hartako txapelketako partida guztiak irabazi zituen. Ordutik aurrera selekzioak jokatzen dituen partida guztien hasieratan abesten dute[11].
1996 urtetik aurrera ofizialki Europako Errugbi Txapelketa izena hartu zuen eta beraz garaile bakarra behar zuen txapelketak. Partidetan lorturiko puntuak eta jasotakoak hasi ziren kontuan hartzen.
Sei NazioakAldatu
Azken aldaketa nabarmena 2000 ekitaldian izan zen, Italia sartu baitzen txapelketan[12]. Sorpresa handia eman zuen gainera, estraineko partidan aurreko ekitaldiko txapelduna zen Eskozia 34-20 emaitzaz garaitu baitzuen Erroman. Galtzailearen zurezko koilara jasotzea egokitu zitzaion ordea.
Bi sari berri jarri ziren abian, Giuseppe Garibaldi Trophy Frantzia eta Italiaren atean eta Eurostar Trophy Frantzia eta Ingalaterraren artean. 2000 hamarkadan Frantziak 5 garaipen lortu zituen. Hurrengo urteetan Irlanda, Gales eta Ingalaterrak lortu dituzte garaipenak.
2020ko ekitaldian COVID-19 pandemiak txapelketa eten zuen laugarren jardunaldia eta martxoan jokatu beharreko partidak urrian jokatu ziren[13]. 2021. urteko partidak ikuslerik gabe jokatu dira eta emakumezkoen eta 20 urtez azpikoen partidak garaiz kanpo jokatuko dira.
Sei Nazio edo Herrialde partehartzaileakAldatu
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
SariakAldatu
- Sari nagusiak:
- Slam Nagusia: Txapelketako partida guztiak irabazten dituenak jasotzen duen garaikurra. 1908an eman zen sari hau lehen aldiz.
- Erabateko Garaipena edo Garaipen Soila: Slam Nagusia lortu gabe txapelketa irabazten duen taldeak jasotzen du. Garai batean garaipenetan berdinduta zeuden talde guztiak kontsideratzen ziren txapeldun baina 1990tik aurrera berdinketak ekiditeko kontutan hartzen hasi zen alde eta aurkako puntuazioa. Gaur egun partida bakoitzean eraso eta defentsa bonusak jasotzen dira eta hauek ere berdinketak hausteko erabiltzen dira.
- Koroa Hirukoitza: Home Nations (Britainiar Uharteetako lau taldeak) artean partida guztiak irabazi dituen taldeak jasotzen du.
- Talde biren arteko sariak:
- Kalkuta Kopa: Eskozia eta Ingalaterraren arteko garaileari ematen zaio, 1879tik, Sei Nazioen Txapelketa baino zaharragoa da, beraz[14].
- Millennium Trophy: Ingalaterra eta Irlandaren arteko garaileari ematen zaio. Dublin hiriaren sorreraren milurtekoa ospatzeko sortu zen eta 1988tik aurrera eskaintzen da[15].
- Centenary Quaich: Irlanda eta Eskoziaren arteko garaileari ematen zaio. Quaicha zeltiar edalontzi mota bat da[16][17][18].
- Giuseppe Garibaldi Trophy: Frantzia eta Italiaren arteko garaileari ematen zaio, 2007tik, Giusseppe Garibaldiren omenez, Nizan jaio baitzen, savoiar lurraldea zenean (egun, frantses hiria da).
- Eurostar Trophy edo Le Crunch: Ingalaterra eta Frantziaren arteko norgehiagoketako garaileari ematen zaio. Ez da ordea garaikurrik banatzen eta jarraipen handirik ere ez du izan.
- Auld Alliance Trophy: Eskozia eta Frantziaren arteko garaileak eskuratzen du. 2018an izan zuen lehen ekitaldia.
- Doddie Weir Cup: Gales eta Eskoziaren arteko garaileak eskuratzen du. 2018an izan zuen lehen ekitaldia.
- Cuttitta Cup: Eskozia eta Italiaren arteko garaileak eskuratzen du. 2022an izan zuen lehen ekitaldia.
- Galtzailearen saria:
- Zurezko koilara: 1999 artean partida guztiak galtzen zituen taldeari ematen zitzaion sari birtuala (ez da garaikurrik ematen) zen, 2000tik aurrera azken postuan geratu den taldeari ematen zaio.
Errugbi estadioakAldatu
| Twickenham Stadium | Stade de France | Millennium Stadium |
|---|---|---|
 |
 |
|
| 82.000 ikusle[19] | 80.000 ikusle[20] | 74.500 ikusle[21] |
| Londres |
Saint-Denis |
Cardiff
|
| Irekiera: 1909 | Irekiera: 1998 | Irekiera: 1999 |
| Stadio Olimpico | Murrayfield Stadium | Aviva Stadium |
 |
 |
|
| 70.000 ikusle[22] | 67.500 ikusle[23] | 51.700 ikusle[24] |
| Erroma |
Edinburgh |
 Dublin
|
| Irekiera: 1937 | Irekiera: 1925 | Irekiera: 2010 |
- Iraganean:
Dublingo Lansdowne Road (49.000 ikusle)- Dublingo Croke Park (82.000 ikusle)
Erromako Stadio Flaminio (30.000 ikusle)
Txapelketak bere historian izan duen ikusle kopuru handiena 1975ko martxoaren 1ean izan zen Murrayfield Stadiumean, 104.000 ikuslerekin, Eskozia eta Gales arteko norgehiagoka batean.[25][26]
EmaitzakAldatu
Sei Nazioen Txapelketa Sailkapen Orokorra:
| Selekzioa | Jokatutako txapelketak | Irabazitako txapelketak | Slam nagusiak | Garaipen partekatuak | Koroa hirukoitza | Zurezko koilara |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ingalaterra
|
127 | 29 | 13 | 10 | 26 | 25 |
| Gales
|
129 | 28 | 12 | 12 | 22 | 21 |
| Eskozia
|
129 | 15 | 3 | 8 | 10 | 33 |
| Irlanda
|
129 | 15 | 4 | 9 | 13 | 36 |
| Frantzia
|
94 | 18 | 10 | 8 | - | 18 |
| Italia
|
24 | 0 | 0 | 0 | - | 18 |
Home Nations (1883-1909)Aldatu
Bost Nazioak (1910-1931): Frantzia onartuaAldatu
| Urtea | Txapelduna(k) | Slam nagusia | Koroa hirukoitza | Kalkuta Kopa | Zurezko koilarea |
|---|---|---|---|---|---|
| 1910 | Ingalaterra |
- | - | Ingalaterra |
Frantzia
|
| 1911 | Gales |
Gales |
Gales |
Ingalaterra |
Eskozia
|
| 1912 | Irlanda Ingalaterra |
- | - | Eskozia |
Frantzia
|
| 1913 | Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Frantzia
|
| 1914 | Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Eskozia Frantzia
|
| 1915 1919 |
Lehen Mundu Gerrarengatik ez zen jokatu txapelketa | ||||
| 1920 | Eskozia Gales Ingalaterra |
- | - | Ingalaterra |
Frantzia
|
| 1921 | Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
- |
| 1922 | Gales |
- | - | Ingalaterra |
- |
| 1923 | Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
- |
| 1924 | Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
- |
| 1925 | Eskozia |
Eskozia |
Eskozia |
Eskozia |
Frantzia
|
| 1926 | Irlanda Eskozia |
- | - | Eskozia |
- |
| 1927 | Irlanda Eskozia |
- | - | Eskozia |
- |
| 1928 | Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
Ingalaterra |
- |
| 1929 | Eskozia |
- | - | Eskozia |
Frantzia
|
| 1930 | Ingalaterra |
- | - | berdinketa | - |
| 1931 | Gales |
- | - | Eskozia |
- |
Home Nations (1932-1939): Frantzia kaleratuaAldatu
| Urtea | Txapelduna(k) | Slam nagusia | Koroa hirukoitza | Kalkuta Kopa | Zurezko koilarea |
|---|---|---|---|---|---|
| 1932 | Ingalaterra Irlanda Gales |
- | - | Ingalaterra |
- |
| 1933 | Eskozia |
- | Eskozia |
Eskozia |
- |
| 1934 | Ingalaterra |
- | Ingalaterra |
Ingalaterra |
- |
| 1935 | Irlanda |
- | - | Eskozia |
- |
| 1936 | Gales |
- | - | Ingalaterra |
- |
| 1937 | Ingalaterra |
- | Ingalaterra |
Ingalaterra |
- |
| 1938 | Eskozia |
- | Eskozia |
Eskozia |
- |
| 1939 | Ingalaterra Irlanda Gales |
- | - | Ingalaterra |
- |
Bost Nazioak (1940-1999): Frantzia berriz onartuaAldatu
Sei Nazioak (2000- ): Italia sartu zenAldatu
Emakumezkoen Sei Nazioen TxapelketaAldatu
.jpg)
Emakumezkoen Sei Nazioen Txapelketa Eskozia, Frantzia, Ingalaterra, Irlanda, Italia eta Galesko taldeen artean jokatzen den errugbi lehiaketa da. 2002 eta 2006 artean Espainiak jokatu zuen eta 2007an haren lekua hartu zuen Italiak.
PalmaresaAldatu
- ¹ COVID-19 pandemiaren erruz ez ziren 2020ko txapelketako partida guztiak jokatu, baina Ingalaterrak nagusitasun osoz irabazi zuen[27].
- ² COVID-19 pandemiaren eraginez 2021eko txapelketak formatua aldatu zuen eta Slam Nagusiaren eta Koroa hirukoitzaren saririk ez zen banatu.
GaraipenakAldatu
| Taldea | Garaipenak | Urteak |
|---|---|---|
| Ingalaterra |
18 | 1996, 1997, 1999, 2000, 2001, 2003, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2017, 2019, 2020, 2021, 2022 |
| Frantzia |
6 | 2002, 2004, 2005, 2014, 2016, 2018 |
| Irlanda |
2 | 2013, 2015 |
| Eskozia |
1 | 1998 |
Gaztetxoen Sei Nazioen TxapelketaAldatu
Gaztetxoen Sei Nazioen Txapelketa edo 6 Nations Junior delakoa 20 urtez azpiko jokalariek jokatu ohi dute eta talde partehartzaileak hauek dira: Eskozia, Frantzia, Ingalaterra, Irlanda, Italia eta Gales.
HistoriaAldatu
Txapelketa hau 2008. urtean sortu zen 21 eta 19 urtez azpiko bi lehiaketen batasuna lortzeko xedeaz. Ingelesek lortu zuten lehendabiziko urteko Slam Nagusia eta txapelketa gehien lortu duen taldea izan da.
PalmaresaAldatu
| Urtea | Irabazlea | Slam Nagusia |
|---|---|---|
| 2008 | Ingalaterra |
Ingalaterra
|
| 2009 | Frantzia |
— |
| 2010 | Irlanda |
— |
| 2011 | Ingalaterra |
Ingalaterra
|
| 2012 | Ingalaterra |
— |
| 2013 | Ingalaterra |
— |
| 2014 | Frantzia |
Frantzia
|
| 2015 | Ingalaterra |
— |
| 2016 | Gales |
Gales
|
| 2017 | Ingalaterra |
Ingalaterra
|
| 2018 | Frantzia |
— |
| 2019 | Irlanda |
Irlanda
|
| 2020 | bertan behera¹ | |
| 2021 | Ingalaterra |
Ingalaterra
|
| 2022 | Irlanda |
Irlanda
|
| 2023 |
- ¹ 2020ko martxoan COVID-19 pandemiaren erruz txapelketa bertan behera gelditu zen eta ez zen txapeldunik izan[28].
GaraipenakAldatu
| Taldea | Garaipenak | Urteak |
|---|---|---|
| Ingalaterra |
7 | 2008, 2011, 2012, 2013, 2015, 2017, 2021 |
| Frantzia |
3 | 2009, 2014, 2018 |
| Irlanda |
3 | 2010, 2019, 2022 |
| Gales |
1 | 2016 |
ErreferentziakAldatu
- ↑ Godwin, Terry. (1984). The International Rugby Championship 1883-1983. Londres: Willows Books ISBN 000218060X..
- ↑ Henri Garcia, "La fabuleuse histoire du rugby", Minerva, 2004, ISBN 2-8307-0782-6
- ↑ Vincent Laudet, Caroline Moncel, Sandrine Matichard, Isabelle Calais: "XV de France : Le tournoi à la une", L’Équipe, 2006, ISBN 2-915535-24-8
- ↑ Rules of the RBS 6 Nations Championship. RBS 6 Nations.
- ↑ Jean Denis, Histoire Du Tournoi Des Cinq Nations Ou Sans Médailles Ni Couronnes, Farnot, 1979
- ↑ Scotland: European champions. BBC News 2000-01-31.
- ↑ 16 mars linternaute.com: Le Tournoi des Cinq Nations officiellement coupe d'Europe des Nations
- ↑ a b Trueman, Nigel. Rugby Football History. (Noiz kontsultatua: 2018-02-02).
- ↑ a b (Ingelesez) Six Nations history. 2002 (Noiz kontsultatua: 2018-02-02).
- ↑ (Ingelesez) Gallagher, Brendan. (2013-02-08). Six Nations 2013: the day John Pullin's England 'turned up' 40 years ago to revive Irish rugby during Troubles. ISSN 0307-1235. (Noiz kontsultatua: 2018-02-02).
- ↑ (Ingelesez) «John Allan's Rugby Tales: Flower of Scotland» RugbyRocks (Noiz kontsultatua: 2021-02-06).
- ↑ (Frantsesez) «Le premier match de l'Italie aux 6 nations» Memosport 2017-03-15 (Noiz kontsultatua: 2018-02-02).
- ↑ (Ingelesez) «Guinness Six Nations State of Play: Four teams battle for the title» Six Nations Rugby 2020-10-13 (Noiz kontsultatua: 2020-10-25).
- ↑ (PDF) The Calcutta Cup: the legacy of a club that died. scottishrugby.org.
- ↑ About Us. rfu.com.
- ↑ Massie, Alan. (2000-02-19). Lamenting the sad decline of the fighting Irish. The Scotsman, 31 or..
- ↑ Ferrie, Kevin. (1999-03-22). Scotland now have quality in quantity. The Herald, 1 or..
- ↑ Walsh, David. (2005-02-13). Scots torn apart by Irish mean machine. The Sunday Times, Sport 2 or..
- ↑ (Ingelesez) «Twickenham Stadium» RFU (Noiz kontsultatua: 2018-02-09).
- ↑ (Frantsesez) «Histoire & Valeurs» Stade de France 2015-09-07 (Noiz kontsultatua: 2018-02-09).
- ↑ (Ingelesez) «Facts and Figures» principalitystadium.wales (Noiz kontsultatua: 2018-02-09).
- ↑ (Ingelesez) «Stadio Olimpico - Rome - The Stadium Guide» www.stadiumguide.com (Noiz kontsultatua: 2018-02-09).
- ↑ (Ingelesez) «Tours of BT Murrayfield Stadium | Scottish Rugby Union» www.scottishrugby.org (Noiz kontsultatua: 2018-02-09).
- ↑ «Home» www.avivastadium.ie (Noiz kontsultatua: 2018-02-09).
- ↑ rbs6nations.com: Murrayfield stadium
- ↑ scrum.com: Scotland-Wales 1975
- ↑ (Ingelesez) «Remaining 2020 Women's Six Nations matches cancelled» Six Nations Rugby 2020-11-10 (Noiz kontsultatua: 2020-11-14).
- ↑ (Ingelesez) «No winner for U20 Six Nations as Championship cancelled» Six Nations Rugby 2020-08-05 (Noiz kontsultatua: 2020-10-25).
Kanpo estekakAldatu
- Sei Nazioen Txapelketako Webgune Ofiziala (Ingelesez) (Frantsesez) (Italieraz)
Datuak: Q16642
Multimedia: Six Nations Championship
