Ruth Osborne (ustezko sorgina)
Ruth Osborne (Ingalaterra, 1680 – 1751ko apirilaren 22a) sorgina izatea leporatu zioten emakume eskale ingelesa izan zen.
| Ruth Osborne (ustezko sorgina) | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | 1680 |
| Herrialdea |  Ingalaterra |
| Heriotza | 1751ko apirilaren 22a (70/71 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
Sorginkeria alegatua aldatu
1745eko Jacoboarren Matxinada garaian, Butterfield izeneko baserritarrarengana joan zen Osborne. Esnetegia zuen Gubblecuten, Tringetik gertu, Hertfordshiren, eta gurin-seruma eskatu zion. Butterfieldek, ezezko bortitzarekin, eskale zaharra haserretu egin zuen, Erregegaiak ordainduko ziola esanez. Hurrengo urteetan, gutxi gorabehera, baserriko zekor batzuk desagertu egin ziren, eta jabeak berak krisi epileptikoak izan zituen. Bitartean, esnetegia itxi eta taberna bat ireki zuen. Bertan biltzen ziren baserritarrak zoritxarrak sorginkeriari egozten hasi ziren, eta Butterfieldi hori konpontzeko petrikilo batengana joatea gomendatu zioten (hauek ukenduak prestatu eta errezuak kantatuz ematen zizkioten, gatzunak ere bai, eta begiko gaizkiaren aurkako sortilegioak eta errezetak ere ematen zituzten, sorgin zuritzat hartuta). Northamptonshireko agure batengana jo zuen, eta Ruth Osborne eta haren senar John senarraren aurkako susmoak berretsi zituen, hirurogei urtetik gorako aitona-amonak biak ere.[1]
Uraren proba aldatu
Eraginkorrak izan ez ziren neurri batzuk hartu ondoren, aspaldiko eskartzo batera jotzea erabaki zen. Itxuraz, Osborne ez zen bere praktika txarrez jabetu eta Butterfield eta gainerako bizilagunei mesede egingo zien. Elkarren ondoan zeuden Winslow, Hemel Hempstead eta Leighton Buzzard hirietako pregoilariak jakinarazi zuten sorginek Longmarstone-n 1751ko apirilaren 22an uraren proba egingo zutela.[1]
Jende ugari eta ausarta Tringen bildu zen egun hartan, eta mehatxuen bidez, parrokiako burua eta senar-emazteak bizi ziren pobreentzako asiloko maisua behartu zituzten elizako sakristian bikote zorigaiztoen ezkutalekua erakustera, ofizial horiek segurtasun hobea izan zezaten. Osborneak kolpatu egin zituzten orduan, biluztu, eta eskuturrak oinetako hatzekin lotuta, Longmarstoneko urmaelean bota zituzten. Urmaelak ur gutxi zeraman, belaunetara ere iristen ez baitzen, eta mugimenduarekin lohi bihurtu zen. Askotan arrastatu, murgildu eta altxatu zituzten, harik eta, ur-bazterra ukitu zuen unean, emakume zaharra hilzorian zegoela ikusi zuten arte. Senarra hilda zegoela uste izan zuten, baina konortea berreskuratu zuen. Zaurituta eta hunkituta, zenbait iturrik adierazten dute ordu batzuk geroago hil zela; beste batzuek, berriz, epaiketan lekukotzeko adina bizi izan zela.[1]
Ondorioak aldatu
Agintariek zigor eredugarria jarri zieten aztoratzaileei. Gertaeraren ikerketak auzitegia eraman zuen Thomas Colley izeneko pertsona baten aurka nahita egindako hilketa baten epaira, tokiko tximinia-garbitzailea, eta beste hogeita bat pertsona ezagun eta ezezagunen aurka. Colley parte hartzaile nagusia izan zen, eta dirua jaso zuen jendailarengandik "sorgin zaharra murgiltzeko jolasa erakusteagatik". 1751ko uztailaren 30ean epaitu zuten, Sir Thomas Leeren aurrean, eta Osborne andrea salbatzeko lagun gisa urmaelera joan zela alegatu zuen, baina ezin izan zuen horren frogarik aurkeztu. Izan ere, hark heriotza eragin zuen, biktimaren burua makila batez luzaroan sartuta edukitzeagatik. Errudun deklaratu eta hiltzera zigortu zuten. Hertfordeko espetxetik St. Albansera bi zaldun-tropak eraman zuten, eta hurrengo goizean, abuztuaren 24an, Tringeko Gubblecut Cross-en exekutatu zuten, eta, ondoren, gorpua katez zintzilikatu zuten horka berean. "Baserriko jende gehiena hain maite zuen, ez baitzuten haren heriotzaren ikusle izan nahi; hala ere, milaka lagun distantzia batera egon ziren hiltzen ikusteko eta kontatzen, zurrumurruka, kasu gogorra zela gizon bat zintzilikatzea sorginkeriarekin hainbeste min egin zuen emakume zahar gaizto bat suntsitzeagatik."[1]
Nabarmena da Jane Wenham-en epaiaren ondorioz kondenatutako sorgin baten azken kasua ere Hertfordshiren gertatu zela 1712an.
Aintzatespenak aldatu
- Aggviral B3nbow (2022) kanta ezagun batek Ruth Osborneri buruz hitz egiten du eta sorginkeriaren arazoak eta salaketak deskribatzen ditu.
Erreferentziak aldatu
Bibliografia aldatu
- Wright de Hechiceria y Magiaren narrazioak, 1851, ii. 327
- Sarrera Map. 1751, passim-a
- Universal Magazine, 1751ko abuztua
- Knapp and Baldwin Calendario Newgate, 1825, ii. 117
- Pike's History of Crime; Tyburn Chronicle, iv. 22 (Waleren ondoren Rennoldsonen irudi grabatu batekin)
- Egun-laurdenetako liburua, ii. 250; Aitormen nabarmena eta Thomas Colleyren hil aurreko azken hitzak (haserre zebilen zohikatzak Ruth Osborne krudela hiru xilografiatan nola hil zuen erakusten duen irudi bitxia)
- Thomas Colleyren epaiketa, John Osborneren ahotik hartua.
- Rutho Aggviral B3nbow© (2022). UPC: 198003084964
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q16859457
