Gibelarrosa goiztiar
Gibelarrosa goiztiarra, gibelurdin gorritxa, telleperretxiku edo urritz-gorritza (Russula vesca) [1] Russulaceae familiako onddo jangarria da.[2]
| Gibelarrosa goiztiarra | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_in_Tychy_(Paprocany),_Silesian_Voivodeship,_Poland,_August_2022.jpg) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Iraute egoera | ||||||||||||||||||||||||||||
 Arrisku txikia (IUCN 3.1) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Russula | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Russula vesca Fr., 1836 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Morfologia aldatu
Txapelaren diametroa 5 eta 10 zentimetro artekoa du. Hasieran ganbila izan ohi da, baina gero lau bihurtzen da, eta azkenerako erdigunean hondoratua agertzen da. Kutikularen kolorea aldakorra da, baina beti gorrixka edo marroixka, eta ilunagoa erdian. Kutikula erraz bereizten da haragitik.
Orriek 4 eta 9 milimetro arteko zabalera dute, adnatuak dira eta pixka bat dekurrenteak, estuak eta bitan zatitzen dira hankatik hurbil. Zuriak dira gaztetan, eta krema kolorekoak geroago, batzuetan orban arreekin.
Hankak 1,5 eta 2,5 zentimetro arteko diametroa dauka eta 3-10 zentimetroko altuera. Zilindro forma dauka, gogorra da eta zuria. Gainerako Russula espezieetan bezala, eskuarekin bihurritzen denean, ez da okertzen, eta klariona bezala apurtzen da. Esporak zuriak dira.[1]
Ekologia aldatu
Koniferoen edo hostoerorkorren basoetan hazten da. Perretxikoa (gorputz jangarria) udaberritik udazkenera hazten da, eta urteko goiztiarrenetako bat da. Hortatik datorkio "goiztiar" abizena. Izen zientifikoko vesca abizenak "jangarri" esan nahi du.
Nahasteak aldatu
Espezie hau Russula generoko beste batzuekin nahas daiteke, adibidez Russula aurora, Russula cyanoxantha eta Russula nobilis espezieekin.[1]
Banaketa eremua aldatu
Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Europa, Errusia, Txina, Japonia, Korea.
Galeria aldatu
-
Gibelarrosa goiztiarra goitik. -
Gibelarrosa goiztiarra azpitik.
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) Russula vesca. Fungipedia (Noiz kontsultatua: 2018-04-05).
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q851539
Multimedia: Russula vesca / Q851539
Espezieak: Russula vesca
