Pula edo Pola (jatorriz, italieraz: Pola, eslovenieraz: Pulj), Istria eskualdeko hiririk handiena da, Kroazian, penintsularen hegoaldeko muturrean. Bere biztanleria, 57.191 biztanlekoa da, 2011eko erroldaren arabera. Bertako biztanle gehienak, kroaziar jatorrikoak dira, biztanleriaren %71,65a osatzen dutena, 2001eko erroldaren arabera.

Pula
Pula
Pola
Pulj
town in Croatia (en) Itzuli
Administrazioa
Herrialdea Kroazia
Istria
AlkateaBoris Miletić
Izen ofizialaPula
Pola
Jatorrizko izenaPula
Posta kodea52100
Geografia
Koordenatuak44°52′13″N 13°50′44″E / 44.8703°N 13.8456°E / 44.8703; 13.8456
Map
Azalera51,65 km²
Altuera30
MugakideakMotovun
Demografia
Biztanleria52.220 (2021eko abuztuaren 31)
−4.833 (2012)
MetropoliaPula
Dentsitatea970,63 bizt/km²
Informazio gehigarria
SorreraK.a. 177
Telefono aurrizkia052
Ordu eremuaEuropa Erdialdeko Udako Ordua
Hiri senidetuakGraz, Treveris, Imola, Verona, Čabar (en) Itzuli, Kranj, Varaždin, Novorossisk, Hekinan (en) Itzuli, Villefranche-de-Rouergue, Sarajevo, Szeged, Benevento, Veles Municipality (en) Itzuli, Viena, Pécs, Brno, Uzhhorod eta Veles
MatrikulaPU
http://www.pula.hr
Artikulu hau Kroaziako hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Pula».

Gainontzeko eskualdea bezala, bere neurriko klimagatik, itsaso bareagatik eta ukitu gabeko naturagatik da ezaguna. Hiriak, tradizio luzea du ardo fabrikazioari, arrantzari, ontzigintzari eta turismoari dagokionez. Pula, Istriako gune administratiboa ere izan da Antzinako Erromatik.

Historia aldatu

Pulatik gertu dagoen Šandalja leizean duela milioi bat urteko Homo erectusaren aztarnak aurkitu dira baita Neolito garaiko (k.a. 6000-2000 urte) zeramikak ere. Brontze Aroan gradine izeneko gotorlekuak agertu ziren Istrian.

Julio Zesarrek kolonia kategoria eman zion hiriari, baina honen hilketa gertatzean Pulak Cassius hiltzailearen alde egin zuen eta Oktaviok mendekuz erabat suntsitu zuen hiria. Oktavioren alaba Juliak hiria berreraikitzeko eskatu zion aitari eta Colonia Pietas Iulia Pola Pollentia Herculanea sortu zen. Anfiteatro ederra eraiki zuten, hiria hamar ate zituen harresiaz inguratu zuten eta ur hornidura sistema berriak ere ezarri zituzten. Septimio Severoren agintaldian hiriak izen berria jaso zuen, Res Publica Polensis.

Erromatar inperioa erortzean ostrogodoek hartu zuten hiria eta 538an Bizantziar inperioaren itsas portu handiena bihurtu zen. 788an frankoek hartu zuten eta 1150an veneziarren esku gelditu zen. Hurrengo hiru mendeetan veneziarren menpetik ateratzeko ahaleginetan, Italiako hiri-estatuen arteko borrokak aprobetxatuz Pulak lehenengo Pisaren alde eta gero Genoaren alde egin zuen baina bietan galdu egin zuenez veneziarrek hiria ia suntsitu egin zuten. 1331etik 1797 arte Veneziak etenik gabe gobernatu zuen Pula.

Ondoren Austriar Inperioaren menpeko hiria izan zen, bertako errege familiaren udako egoitza bihurtu zelarik. Mundu Gerren ondoren Istriaren zati handienarekin batera Pula Jugoslaviaren barruan gelditu zen, konkretuki Kroaziako errepublika sozialistan, eta 1992tik aurrera Kroaziako errepublikako hiria da.

Klima aldatu

      Datu klimatikoak (Pula)      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 10 10 13 16 21 25 28 28 24 20 14 10 18.25
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 2 2 4 8 12 16 18 18 15 12 7 4 9.8
Euria (mm) 78 64 65 70 56 53 48 75 85 85 80 112 871
Iturria: EuroWeather

Ondasun nabarmenak aldatu

  • Pulako anfiteatroa: Oraindik zutik irauten duten sei anfiteatro erromatar handienen artean dago.
  • Erromatar hiria: Anfiteatroaz gain erromatarren hainbat eraikinek zutik diraute oraindik, hala nola, hainbat garaitza arku, harresien ateak eta tenplu batzuk.
  • Jasokundeko Andre Mariaren katedrala: VI. mendean Pula apezpikuaren hiri bihurtu zenean eraikia zen, baina veneziarrek suntsitu ondoren berriz eraiki zuten XV. mendean.
  • Gotorlekua: Histrioen herria zegoen mendixkan bertan veneziarrek gotorlekua eraiki zuten (1629-1638). Bertako museoan Istriaren historia ikus daiteke.

Inguruan aldatu

Iruditegia aldatu

Erreferentziak aldatu

Kanpo estekak aldatu