Proventza Garaiko Alpeak

Proventza Garaiko Alpeak (04)
	Frantziako departamendua
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Proventza-Alpeak-Kosta Urdina
Prefetura	Digne-les-Bains
Prefeta	René Massette; PS
Azpiprefeturak	Barcelonnette; Castellane; Forcalquier
Barrutiak	4
Kantonamenduak	15
Udalerriak	200
Kokapena
Koordenatuak	44°05′43″N 6°14′24″E / 44.0953°N 6.24°E
Azalera	6.925 km²
Demografia
Biztanleria	167179
Dentsitatea	24.141,371841155 bizt/km²
	Kontseilu Orokorraren webgunea

Proventza Garaiko Alpeak^[1] (ofizialki frantsesez: Alpes-de-Haute-Provence, alp də ot pʁɔvɑ̃s ahoskatua; okzitanieraz: Aups de Provença Nauta) Proventza-Alpeak-Kosta Urdina eskualdeko departamendua da (04) bai eta Okzitaniako lurraldea ere. Prefektura Digne-les-Bains hirian dago.

Historia

Alpe Behereak (frantsesez: Basses-Alpes), 1789ko abenduaren 22ko Legearen arabera, 1790eko martxoaren 4an Frantziako Iraultzan sortutako 83 departamenduetako bat izan zen. 1793ko abuztuaren 12an, Vaucluse departamendua sortu zuten, Bouches-du-Rhône, Drôme eta Alpe Behereak departamenduetatik abiatuz. Alpe Behereek Sault kantonamendua galdu zuen Vauclusen alde. Hamazazpi urte geroago, 1810ean, Barcillonnette kantonamendua Alpe Garaietara eraman zuten.

Italia faxistak 1942ko azarotik 1943ko irailera departamendua okupatu zuen.^[2]

1970eko apirilaren 13an, Alpe Behereak departamendua Proventza Garaiko Alpeak izendatu zuten.

Mugakideak

Departamentu horrek 6.925 km²-ko eremua du, eta hedadurari dagokionez, Montenegroren erdiaren antzekoa da. Iparraldean Alpe Garaiak ditu mugakide, ekialdean Piemonte italiar eskualdea eta Itsas Alpeak, hegoaldean Var, mendebaldean Vaucluse eta ipar-mendebaldean Drôme. Punturik altuena Pic de Chambeyron da, 3.412 imgm, eta txikiena Durance ibaiaren bokalea, 250 imgm. Bere errepiderik altuena Cîme de la Bonnette (2.826 m) da, aldi berean Frantziako altuena, Itsas Alpeekin mugan. Beste tontor batzuk Brec de Chambeyron (3.389 m), Bric de Rubren (3.340 m), Péouvou (3.233 m), Brec de l'Homme (3.209 m) eta Pointe haute de Mary (3.206 m) dira.

Departamenduko ibai nagusiak Durance, Verdon, Bléone, Ubaye, Var, Buëch, Jabron eta Largue dira.

Klima

Datu klimatikoak (Saint Auban)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	9.0	10.8	14.6	17.2	21.7	26.1	29.9	29.3	24.4	19.0	13.0	9.2	18.7
Batez besteko tenperatura (ºC)	4.3	5.4	8.7	11.3	15.5	20.0	22.7	22.3	18.2	13.6	8.3	4.9	12.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-0.4	0.0	2.8	5.4	9.2	12.8	15.5	15.3	11.9	8.2	3.6	0.6	7.1
Pilatutako prezipitazioa (mm)	45.0	37.1	41.7	67.1	63.6	53.0	34.3	55.8	79.1	84.2	73.0	61.0	694.9
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	5.2	4.6	5.2	8.0	7.5	5.9	4.1	4.6	5.8	7.6	6.4	6.4	71.3
Eguzki orduak	170	187	232	225	260	302	343	310	247	191	159	148	2774
Iturria: Saint Auban – 461m, 1981- 2010 (Frantsesez)

Demografia

Bilakaera demografikoa (erroldatutako biztanleria)
1801	1831	1841	1851	1856	1861	1866
133.966	155.896	156.055	152.070	149.670	146.368	143.000
1872	1876	1881	1886	1891	1896	1901
139.332	136.166	131.918	129.494	124.285	118.142	115.021
1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946
113.126	107.232	91.882	88.347	87.893	85.090	83.354
1954	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2010
84.335	91.843	104.813	112.178	119.068	130.883	139.615	160.149

Departameduko udalerri nagusiak honakoak dira:^[3]

Udalerria	Bizt. (2019)
Manosque	22.528
Digne-les-Bains	16.482
Sisteron	7.595
Oraison	5.867
Forcalquier	5.121
Château-Arnoux-Saint-Auban	5.089
Villeneuve	4.323
Pierrevert	3.905
Les Mées	3.751
Sainte-Tulle	3,442

Ondasun nabarmenak

Galeria

Digne-les-Bains hiria
Forcalquier
Sisteron
Rocher de La Baume
Moustiers-Sainte-Marie
Verdongo haitza
Aiguille de Chambeyron eta Marinet aintzira

Erreferentziak

↑ 139. araua. Euskaltzaindia (kontsulta data: 2010-9-21).
↑ Simonnet, Stéphane. (1994). Atlas of the Libération of France. Paris: Autrement, 60 or. ISBN 2-7467-0495-1..
↑ Populations légales 2019: 04 Alpes-de-Haute-Provence, INSEE

Kanpo estekak

Datuak: Q3131
Multimedia: Alpes-de-Haute-Provence / Q3131

[1] 139. araua. Euskaltzaindia (kontsulta data: 2010-9-21).

[2] Simonnet, Stéphane. (1994). Atlas of the Libération of France. Paris: Autrement, 60 or. ISBN 2-7467-0495-1..

[pop2019-3] Populations légales 2019: 04 Alpes-de-Haute-Provence, INSEE

[1]

[2]

[3]