Piramideetako Testuak

Piramideetako Testuak
	Irudi gehiago
Jatorria
Egilea(k)	ezezaguna
Sorrera-urtea	K.a. XXIV. mendea[[Kategoria:Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragilea hamarkadako liburuak]]
Argitaratze-data	1894
Jatorrizko herrialdea	Antzinako Egipto
Ezaugarriak
Genero artistikoa	ancient Egyptian funerary texts (en) eta Araoa
Hizkuntza	Old Egyptian (en)
Egile-eskubideak	jabetza publiko eta jabetza publiko
Argumentu nagusia	Antzinako Egiptoko erlijioa

Piramideetako Testuak arao, sorginkeria eta erregu multzo bat da, Egiptoko Antzinako Inperioko piramideetako hilobietako pasabide, aurrekamera eta kameretan grabatuta daudenak, faraoiari Duatean lagundu eta haren berpiztea eta betiereko bizitza ziurtatzeko asmoarekin. Testu bilduma bat dira, dirudienez, inongo ordenarik gabe, oso antzinako sinesmen erlijioso eta kosmologikoei buruz, hil zeremonian zehar erabili bide zirenak: batzuk jada agertzen dira lehen bi dinastietako hilarri eta mastabetan.

Lehendabiziko aldiz, V. dinastiako azken faraoi Unisen piramideko hilobi kamerako harresietan grabatu ziren. Egiptoarrek "Akatsgabeak dira Unisen tokiak" izendatu zituzten, eta 228 adierazpenez osatuta dago. Geroago, oso ohiko bihurtu zen Antzinako Inperioko faraoien piramideen barnean inskribatzea eta 759 araotara heldu ziren, R. Faulknerrek bildu zituenak.

Edukia

Ez da ordena bat duen narrazio edo istorio bat, sorreraren teorien laburpena baizik, Horus eta Sethen arteko borroken zatiak, elezaharrena, eta, nagusiki, faraoiari igokundea, berpiztea eta jainkoekin identifikatzea ahalbidetzen duten formulak.

Testuotan, bi teoria kosmologiko nabari dira: lehena, eguzki mitoekin, grabatzea agindu zuten faraoien garaikideak (hor, erregea Ra eguzki jainkoarengana eramana zen), eta bigarrena, izar mitologia askoz antzinakoago batekin: bertan, bidea izar zirkunpolarretarantz zihoan, hilezkortzat hartzen ziren haiexek, gaueko zeruan beti ikusgai zeudelako.

Intsentsazio erritu eta jaki, edari eta arropa ofrendekin batera, faraoia Duatean zeuden aj guztietatik garrantzitsuena bihurtzeko formulak ditu, animalia gaiztoak eta arrisku topografikoak eragozteko sorginkeriak, baita beste mundura igotzeko ere, izar bat bezala, eta izaki jainkotiar bihurtzeko.

Sinesmenen bilakaera eta testuak

Piramideetako Testuak Tetiren piramideko hilobi kameran izkribatuta

Haien bilakaerak Sarkofagoetako Testuei egin zien tokia Egiptoko lehen tarteko aroan, noble eta handikien sarkofagoetan idazten hasi baitziren. Egiptoko Inperio Ertainean, bi motatakoak ziren: biografikoak, hildakoaren bizitza ere kontatuz, edo iuridikoak, haren ondasunen oinordekotza deskribatuz. Garai hartatik aurrera, hilezkortasuna bakarrik faraoiaren pribilegioa izateari utzi zion, klase altuenentzat jada posible baitzen.

Egiptoko Inperio Berrian zehar, sarkofagoen barnean uzten ziren papiroetan idazten hasi ziren, hedapen handia lortuta; horrela, Hilen Liburua izenekoa sortu zen (hor, izpirituak hilezkortasuna lortzeko zer egin behar zuen deskribatzen zen). Testu horrek aurrerago bilakaerak izan zituen XXVI. dinastia arte. Hilezkortasuna, jada Hilen liburuko formulak errezitatu eta baltsamatze eta euren ba mantentzeko lurperatze errituak ordaintzeko gai ziren "egiptoar zuzenek" goza zezaketen.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz) Piramideetako Testuak Egiptología.orgen

Datuak: Q645882
Multimedia: Pyramid texts / Q645882