Pedro Agustín Girón
Pedro Agustín Girón Las Casas (Donostia, 1778 – Madril, 1842) Gipuzkoako militarra eta politikaria izan zen. Ahumadako I. dukea eta Las Amarillaseko IV. markesa.
| Pedro Agustín Girón | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
1835eko ekainaren 13a - 1835eko abuztuaren 28a ← Gerónimo Valdés - Prudencio de Guadalfajara →
1834ko irailaren 16a - 1835eko maiatzaren 30a ← Francisco Javier Castaños - Pedro González Vallejo (en)  →
1820ko martxoaren 18a - 1820ko abuztuaren 18a ← José Alós Mora (en) - Juan Jabat →
| |||||||||
| Bizitza | |||||||||
| Jaiotza | Donostia, 1778 | ||||||||
| Herrialdea |  Gipuzkoa, Euskal Herria | ||||||||
| Heriotza | Madril, 1842 (64 urte) | ||||||||
| Familia | |||||||||
| Seme-alabak | ikusi
| ||||||||
| Hezkuntza | |||||||||
| Hizkuntzak | gaztelania | ||||||||
| Jarduerak | |||||||||
| Jarduerak | militarra eta politikaria | ||||||||
| Jasotako sariak | |||||||||
| Zerbitzu militarra | |||||||||
| Gradua | jeneral | ||||||||
| Parte hartutako gatazkak | Konbentzioaren Gerra Iberiar Penintsulako Gerra Bailéngo gudua Tuterako gudua Battle of Uclés (en) Battle of Albuera (en) Bidasoko gudua Napoleondar Gerrak | ||||||||
Aristokrazia militarreko familia ezagun batean jaio zen, Girón leinuan hain zuzen ere, zeina Erdi Arotik Gaztelako noble familia garrantzitsuenetako bat zen. Bere aita, Las Amarillaseko III. markesa eta 1797 eta 1807 bitartean Nafarroako erregeorde izango zen Jerónimo Girón-Montezuma jeneral eta noblea zen, Rondan jaioa (Málagako probintzia, Andaluzia).[1] Honetaz gain, Aitaren amaren bitartez, Pedro Agustín Moctezuma II.a enperadore aztekaren ondorengo zen.[2]
Ama berriz Isabel de las Casas y Aragorri zen, Lapurdiko Ainhoan jaioa eta Bizkaiko Sopuertako Manuel Antonio de las Casas y de la Cuadra militarraren eta María Concepción Aragorri Olabide ainhoar donostiartuaren alaba.[3] Isabelen osaba Simon Aragorri Espainiako Karlos III.a erregearen Ogasun ministro izan zen[4] eta Luis de las Casas y Aragorri anaia berriz Kubako gobernadore eta Cádizko kapitan jeneral.[5] Azkenik, Isabelen aita Manuel hiltzean, Ama María Concepción berriz ezkondu zen eta handik izandako semeetako bat, Francisco Javier Castaños jeneral ezaguna izango zen, hots, Pedro Agustínen osaba.
Pedro Agustín Donostian jaio zen 1778. urtean, bere aita bertako goarnizioko teniente-koronela baitzen,[6] eta osaba zahar Juan Aragorrik hazi zuen. Honela kontatzen du Girónek berak haurtzaroko pasarte hori bere Recuerdos (1778-1837) liburuan:
"Yo, en tanto, pasé los primeros años de mi vida en San Sebastián, mi patria, criado totalmente al estilo del país y casi sin saber otra lengua que el vascuence".[7]
1783. urtean ordea, D. Juan de Aragorri osaba zaharra hiltzean, Madrilera eraman zuten:
" Fui conducido a Madrid con mi aya, natural de Hendaya, como mi nodriza lo había sido de Zugarramurdi, último lugar de España por la parte de Navarra, criándome así en manos de dos fronterizas (...) Cuando llegué a Madrid no entendía una sola palabra de castellano, y no perdono a mi madre que me dejase olvidar el vascuence, mi lengua nativa, que muy poco me hubiera costado el conservar sabiéndolo muy bien mi madre y toda mi familia materna, pero el deseo de que yo hablase pronto y bien el castellano la llevó a este descuido, si así puede llamarse, que toda mi vida he sentido".[8]
1802an Concepción Ezpeleta Enrilerekin ezkondu zen, zeina 1814-1820 bitartean Nafarroako erregeorde izango zen Jose Ezpeleta jeneral nafarraren alaba zen.[6]
Napoleonen aurkako gerran borrokatu zen, bere osaba Francisco Javier Castaños jeneralaren agindupean. Fernando VII.ak Granadako kapitain nagusi izendatu zuen, 1832. urtean, karlistei aurre egin ziezaien. Gerrako ministro izendatu zuten 1835. urtean, eta, urte bete geroago, Ahumadako duke egin zuen Maria Kristina erreginak.
Bere semeetako batek, Francisco Javier Girónek hain zuzen ere, Guardia Zibila sortu zuen 1844an.
Erreferentziak aldatu
- ↑ http://censoarchivos.mcu.es/CensoGuia/productordetail.htm?id=49796
- ↑ https://web.archive.org/web/20200124171833/http://www.oldbooksmith.com/register-montezuma.html
- ↑ http://ortizdepinedo.com/f760.htm#f22756
- ↑ https://web.archive.org/web/20120131082255/http://www.euskalnet.net/laviana/gen_bascas/castanos.htm
- ↑ http://www.euskomedia.org/aunamendi/29562
- ↑ a b http://www.mcnbiografias.com/app-bio/do/show?key=giron-y-las-casas-pedro-agustin-marques-de-las-amarillas
- ↑ Pedro Agustín Girón, marqués de las Amarillas, Recuerdos (1778-1837), F. SUÁREZ, A.M. BERASALUCE (ed.), Iruñea, 1978, I, 63. orria. Liburu honetan aipatua: IMIZCOZ BEUNZA, J.: "El patrocinio familiar. Parentela, educación y promoción de las élites vasco-navarras en la monarquía borbónica" (93-130 orriak). In: CHACÓN JIMÉNEZ, F.; HERNÁNDEZ FRANCO, J. (ed.).: Familias, poderosos y oligarquías. Murcia: Universidad de Murcia, 2001. 111. orria. [helbide honetan ikusgarri: http://books.google.es/books?id=gPHYtyQqd-gC&printsec=frontcover&hl=es#v=onepage&q&f=false]
- ↑ Idem
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak aldatu
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Pedro Agustín Girón  |
- Pedro Agustín Girón las Casas, Auñamendi Entziklopedia
- Girón y las Casas, Pedro Agustín. Marqués de las Amarillas (1778-1842), MCNBiografías
Datuak: Q1666926
Multimedia: Pedro Agustín Girón / Q1666926
