Parisko Opera (erakundea)

Parisko Opera (frantsesez: Opéra national de Paris) Frantziako musika erakunde bat da, 1669an Luis XIV.ak Parisen Académie Royale de Musique izenarekin sortu zuenaren ondorengoa. Europako bere klaseko erakunderik zaharrenetakoa da. Hasiera batean, Palais-Royal Antzokian zuen emanaldi-aretoa, baina hamar aldiz baino gehiagotan aldatu du haren egoitza.[1] Gaur egun bi leku ditu:

Parisko Opera (erakundea)
Datuak
Izen ofiziala
Académie d'Opéra, Académie Royale de Musique, Opéra, Académie de Musique, Académie Royale de Musique, Académie de Musique, Opéra, Opéra National, Théâtre des Arts, Théâtre de la République et des Arts, Théâtre de l'Opéra, Académie Impériale de Musique, Académie de Musique, Académie Royale de Musique, Académie Impériale de Musique, Académie Royale de Musique, Théâtre de l'Opéra, Académie Royale de Musique, Théâtre de la Nation, Opéra-Théâtre de la Nation, Académie Nationale de Musique, Académie Impériale de Musique, Théâtre Impérial de l'Opéra, Théâtre de l'Opéra, Théâtre National de l'Opéra, Théâtre National de l'Opéra, Réunion des Théâtres Lyriques Nationaux, Théâtre National de l'Opéra de Paris, Opéra de Paris eta Opéra National de Paris
Motaopera company (en) Itzuli
Jarduera sektoreaperforming arts (en) Itzuli
HerrialdeaFrantzia
Jarduera
KidetzaRéunion des Opéras de France (en) Itzuli, European Network for Opera and Dance Education (en) Itzuli eta Opera Europa (en) Itzuli
Enplegatuak1.712
Agintea
Egoitza nagusi (1875–)
Egoitza nagusi (1989–)
Osatuta
Legezko formaétablissement public national à caractère industriel ou commercial doté d'un comptable public (en) Itzuli
Historia
Sorrera1669ko ekainaren 28a
Sortzailea
webgune ofiziala
Twitter: operadeparis Musicbrainz: a0e8865d-b133-4083-84cb-97f5eea6b429 Edit the value on Wikidata

Historia aldatu

Hasieran «Operako Akademia» izenarekin ezaguna, «Musikako Errege Akademia» 1669an sortu zen, Colberten ahaleginez eta Dantzako Errege Akademiari erantzunez. Frantziako opera publikoari zabaltzeko xedearekin, ez bakarrik Parisen, baita erresumako beste hiri batzuetan ere, «Opera» deitzen zaio. Ikusleen sarrerak soilik finantza-baliabidetzat hartuta, Operak pribilegioa lortzen du musika antzezteko, sortzaileen baimenik gabe antzeko zerbait egiten duenarentzat debekuarekin. Pribilegioez baliatu ziren lehenak Pierre Perrin eta Robert Cambert izan ziren. Azken honek zorrengatik espetxeratua, 1672an bere pribilegioa Jean-Baptiste Lullyri ematera behartuta egon zen, ezagutzen den arrakastarekin. Lullyk eta bere ondorengoek, gainera, pribilegioaren transferentzia negoziatu zuten zati batean edo osorik, probintziako kontratistekin: Pierre Gautierrek 1684an Marseillan musika-akademia bat irekitzeko baimena erosi zuen; gero, Lyon, Ruan, Lille eta Bordele hiriek antzeko zerbati egin zuten hurrengo urteetan.

Musikako Errege Akademiak hamahiru aldiz aldatu zuen emanaldien lekua XVIII. mendean, iraultzarekin batera «Arteen Antzokia» bihurtu zen arte, gaur egun arte «Parisko Opera Nazionala» deitzen dena. Parisko Opera zorpetuta egon zen sarritan. 1875ean, erakundea Garnier Operara aldatu zen, eta gero, 1990etik, Bastillako Opera ere hartzen du.

Erakundearen izenak aldatu

Konpainiak izen ofizial desberdinak izan ditu:

1669ko ekainaren 28a Académie d'opéra
1672ko martxoaren 13a Académie royale de musique
1791ko ekainaren 24a Opéra
1791ko ekainaren 29a Académie de musique
1791ko irailaren 17a Académie royale de musique
1792ko abuztuaren 15a Académie de musique
1793ko abuztuaren 12a Opéra
1793ko urriaren 18a Opéra national
1794ko abuztuaren 7a Théâtre des Arts
1797ko otsailaren 2a Théâtre de la République et des Arts
1802ko abuztuaren 24a Théâtre de l'Opéra
1804ko ekainaren 29a Académie impériale de musique
1814ko apirilaren 3a Académie de musique
1814ko apirilaren 5a Académie royale de musique
1815eko martxoaren 21a Académie impériale de musique
1815eko uztailaren 9a Académie royale de musique
1830eko abuztuaren 4a Théâtre de l'Opéra
1830eko abuztuaren 10a Académie royale de musique
1848ko otsailaren 26a Théâtre de la Nation
1848ko martxoaren 29a Opéra - Théâtre de la Nation
1850eko irailaren 2a Académie nationale de musique
1852ko abenduaren 2a Académie impériale de musique
1854ko uztailaren 1.a Théâtre impérial de l'Opéra
1871eko uztailaren 12a Théâtre national de l'Opéra
1978 Théâtre national de l'Opéra de Paris
1989 Association des théâtres de l'Opéra de Paris
1990 Opéra de Paris
1994 Opéra national de Paris

Parisko Operak izan dituen aretoak aldatu

Haien ikuskizunak antolatzeko hamabost areto ditu Parisko Operak. Hemen bakarrika areto itxiak sartzen dira, ez aire librean egiteko erabilitako espazioak:

Irudia Aretoaren izena Datak Lekuak Historia
1 Issy aretoa 1659 Issy-les-Moulineaux Eraitsia
2 Bouteille aretoa 1671-1672 Rue Mazarine Eraitsia
3 Bel-Air aretoa 1672-1673 Rue de Vaugirard Eraitsia
4   Palais-Royal antzokia (lehen aretoa) 1673-1764 Palais-Royal 1763an sute batek suntsitu zuen.
5 Tuilerien aretoa 1764-1770 Palais des Tuileries 1662an eraikita baina sarritan aldatuta. 1873an jauregiarekin batera eraitsia.
6   Palais-Royal bigarren aretoa 1770-1781 Palais-Royal 1781eko ekainaren 8an sute batek txikitu zuen
7 Menus-Plaisirs aretoa 1781 Rue Bergère Eraitsia
8   Porte-Saint-Martin aretoa 1781-1794 Boulevard Saint-Martin 1781ean eraikita, 1871n sute batek txikitu zuen (Parisko Komuna) eta toki berean berreraiki zen
9 Rue de Richelieuren aretoa 1794-1820 Rue de Richelieu 1781ean eraikia. Autoritateek botatu zuten
10 Rue Louvois aretoa 1820 Rue Louvois 1791n eraikia. 1825ean itxita, 1827an bota zuten
11   Sala Favart 1820-1821 Plaza Boieldieu 1783an eraiki zen. Sute baten ondorioz 1839an bota zuten. Toki berean berreraikia izan zen
12 Rue Le Peletier aretoa 1821-1873 Rue Le Peletier eta rue Grange-Batelière
Gaur egun hôtel Drouoten tokia.
1820-1821. 1873an sute batek txikitu zuen
13 Ventadour aretoa 1874-1875 Rue Méhul 1826tik 1829ra eraikita. 1879an itxita banketxe bat egokitzeko bertan
14   Opéra Garnier 1875etatik Place de l'Opéra
15   Bastillako Opera 1990etik Bastilla Plaza

Balletaren «maîtres» eta zuzendariak aldatu

Años Denominación Directores y administradores Maîtres de ballet
1669 Académie royale de Musique Pierre Perrin eta Robert Cambert Pierre Beauchamp
1672 Jean-Baptiste Lully
1687 Nicolas de Francine Louis Pécour
1698 Francine, Gaureaut eta Dumont
1704 Pierre Guyenet
1712 Francine eta Dumont
1728 André Cardinal Destouches
1729 Michel Blondy
1730 Maximilien-Claude Gruer
1731 Claude Lecomte
1733 Eugène de Thuret
1739 Antoine Bandieri de Laval
1744 François Berger
1748 Joseph Guénot de Tréfontaine Jean-Barthélemy Lany
1749 Parisko Udala
1753 François Rebel eta François Francoeur
1754 Joseph Nicolas Pancrace Royer
1755 Bontemps eta Levasseur
1757 Rebel eta Francoeur
1767 Pierre Montan Berton eta Jean-Claude Trial
1769 Antoine Dauvergne eta Nicolas-René Joliveau
1770 Gaetano Vestris
1773 Rebel
1775 Pierre Montan Berton
1776 Jean-Georges Noverre
1777 Anne-Pierre-Jacques Devismes
1780 Pierre Montan Berton / Antoine Dauvergne eta François-Joseph Gossec
1781 Gardel eta Dauberval
1787 Comité de gestión Pierre Gardel
1790 Udal Komisarioa
1791 Théâtre de l'Opéra
1792 Francoeur eta Cellerier
1793 Théâtre des Arts
1797 Théâtre de la République et des Arts Udal Komisarioa
1799 Devismes eta Joseph Balthazar Bonet de Treyches
1800 Devismes
1801 Cellerier
1802 Théâtre de l'Opéra Etienne Morel de Chédeville
1804 Académie impériale de Musique
1807 Louis-Benoît Picard
1814 Académie royale de musique
1815 Académie impériale de musique / Académie royale de Musique
1816 La Ferté
1817 Louis-Luc Loiseau de Persuis
1818 Zuzendaritza orokorra
1819 Giovanni Battista Viotti
1820 Jean-Pierre Aumer
1821 François-Antoine Habeneck
1824 Duplantys
1827 Émile-Timothée Lubbert
1831 Louis Véron Jean Coralli
1835 Charles-Edmond Duponchel
1839 Duponchel eta Édouard Monnais
1841 Duponchel eta Léon Pillet
1847 Duponchel eta Nestor Roqueplan
1848 Théâtre de la Nation / Opéra-Théâtre de la Nation
1849 Roqueplan
1850 Académie nationale de Musique Arthur Saint-Léon
1851 Académie impériale de Musique
1852 Joseph Mazilier
1854 Théâtre impérial de l'Opéra François-Louis Crosnier
1856 Alphonse Royer
1860 Lucien Petipa
1862 Émile Perrin
1868 Henri Justamant
1869 Louis Mérante
1870 Société des Artistes
1871 Théâtre national de l'Opéra Olivier Halanzier
1879 Auguste-Emmanuel Vaucorbeil
1884 Ritt
1888 Joseph Hansen
1892 Eugène Bertrand
1893 Bertrand eta Pedro Gailhard
1908 André Messager eta Leimistin Broussan Léo Staats
1911 Ivan Custine
1915 Jacques Rouché
1919 Léo Staats
1939 Réunion des Théâtres lyriques nationaux
1945 Maurice Lehmann (RTLN) eta Reynaldo Hahn
1946 Georges Hirsch
1951 Maurice Lehmann
1955 Jacques Ibert
1956 Georges Hirsch
1958 George Skibine
1959 Julien
1962 Georges Auric
1965 Michel Descombey
1968 André Chabaud
1969 René Nicoly
1970 Claude Bessy
1971 Jean Yves Daniel-Lesur eta Bernard Lefort Raymond Franchetti
1973 Rolf Liebermann
1977 Violette Verdy
1980 Jean-Louis Martinoty Rosella Hightower
1983 Rudolf Nuréyev
1989 Association des Théâtres de l'Opéra de Paris Georges-François Hirsch Patrick Dupond
1994 Opéra national de Paris
1995 Hugues Gall Brigitte Lefèvre
2004 Gerard Mortier
2009 Nicolas Joël
2014 Stéphane Lissner Benjamin Millepied
2016 Aurélie Dupont

Bibliografia aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. A.-L. d'Harmonville (dir.), « Académie de musique », Dictionnaire des dates, des faits, des lieux et des hommes, I. liburuki, A. Levasseur, Paris, 1842, 16. or. [1].

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu