Panteoi (arkitektura)
Panteoia (grezierazko παν, pan, "guztia" eta θεών, theon, "jainkoena") pertsona bat baino gehiago ehorzteko den hilen omenezko eraikina da.[1]
- Artikulu hau eraikinari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Panteoi».
Beste zentzu batean, erlijio politeista bateko jainko guztiei eskainitako tenplu edo eraikin bat da. Monumentu handietan izan ezik, bere egungo esanahia, hil eraikinarena da, ohi hilerri batean, non familia edo talderen bateko gorpuak lurperatuta dauden. Beharbada, panteoi hitza azken erabilera honekin lotu izana, antzinako erromatar erlijiotik etor liteke, non arbasoen izpirituak "etxeko jainko"tzat hartzen ziren. Beste bertsio batek, bere jatorria, Rafael artista ospetsuak, Erromako panteoian (Agriparen Panteoia) lurperatua izatea eskatu izanean, hala gertatu zen bezala, dagoela dio.
Gaur egun, hitza, nagusiki, hiru eraikin deskribatzeko erabiltzen da:
- Agriparen Panteoia, jatorrian II. mendean eraikia, erromatar jainko guztientzako tenplu bat bezala, eta eliza kristau bezala erabilia VII. mendetik. Zutabedun bere fatxadak eta bere kupula handiak, Pizkundetik aurrera eraikitako gainontzeko panteoi guztien eredu izan ziren.
- Parisko Panteoia, XVIII. mendeko eraikin bat, gaur egun, frantziar pertsona ospetsuak lurperatzeko erabiltzen dena.
- Londresko Panteoia, XVIII. mendeko eraikin bat, gaur egun, antzoki bezala erabiltzen dena.
