Wikipedia

Ouarzazate

Ouarzazate (amazigeraz: ⵡⴰⵔⵣⴰⵣⴰⵜ; arabieraz: ورزازات‎, Warzāzāt, warzaːˈzaːt ahoskatua),[1] «Basamortuko Atea» deitua, Marokoko hegoaldeko hiria, izen bereko probintzian, Atlas Garaia mendikatearen hegoaldera.[2] Hiriak 56.616 biztanle ditu (2014).

Ouarzazate
‫ورزازات‬
ⵡⴰⵔⵣⴰⵣⴰⵜ
وارزازات
Ouarzazate
herria
Administrazioa
Herrialdea Maroko
EskualdeaDrâa-Tafilalet
ProbintziaOuarzazate probintzia
Izen ofizialaورزازات
Ouarzazate
Jatorrizko izena‫ورزازات‬
ⵡⴰⵔⵣⴰⵣⴰⵜ
وارزازات
Ouarzazate
Posta kodea45000
Geografia
Koordenatuak30°55′00″N 6°55′00″W / 30.916666666667°N 6.9166666666667°W / 30.916666666667; -6.9166666666667
Map
Altuera1.151 m
Demografia
Biztanleria79.218 (2024)
8.151 (2014)
Etxebizitzak15.475
Informazio gehigarria
Ordu eremuaUTC±00:00
Hiri senidetuakMaubeuge eta Mardin

Gotorleku eta kuartel militar gisa garatu zen herrialdea Frantziak menderatu zuen garaian. Egun, hiri turistikoa da, bereziki Sahara basamortura eta Atlas mendikatera joateko abiapuntua da. Haren inguruetan basamortuetan girotutako film asko errodatu dira. Ospetsuak dira, halaber, bertako alfonbrak.[3]

Historia

aldatu
 
Ouarzazate

Antzina, Ouarzazate Marokoko eta Europako iparraldeko hirietara iristeko Afrikako merkatarien bideko puntu txiki bat zen.[4]

Frantziako koloniaren garaian, Ouarzazate dezente hazi zen hornikuntza-hiri gisa, administrazio-zentro eta aduana-postua izateaz gain.

Arlo militarrean, hiria 1928 eta 1934 artean erabili zen Henri de Bournazel (1933an Marokon hil zen "Capa gorriko gizona" deitzen zen) Ait Atta tribuaren aurka borrokatzeko, frantsesen aurka gogor borrokan ari zen tropa frantsesen abiazio base gisa, Assoubas mendiak matxinoen buruzagiak sarraskitu zituen Assoubas mendiak sarraskitu zituen arte.

1942an, Charles Nogues jeneral frantziarrak eta gero George Patton jeneral nagusi estatubatuarrak Ouarzazate bisitatu zuten.

Geografia

aldatu

1.150 metroko altueran kokatua, Drâa osatzen duten Dadès eta Imini errekastoek bat egiten duten tokian, ibai honen haraneko hirigune nagusia da.

Hiria Erdialdeko Goi Atlasaren hegoaldeko magalean dago, mendebaldean Toubkal mendigunea eta ipar-ekialdean M'goun mendigunea nagusi, biak 4000 m-tik gorako gailurrekin. Atlas Garaiko mendateetatik ipar-mendebaldetik Marrakexekin lotzen duten bideen bidegurutzean dago, Tizi n'Tichka barne; ekialdean Tafilaletera; hegoaldera, erdiko Draa haranera, eta haratago Saharako basamortura; eta azkenik mendebalderantz Souss haranera eta Atlantikoko kostalderantz, Djebel Siroua mendigunearekin muga eginez.

Biztanleria

aldatu

Biztanleriaren gehiengo zabala landa-jatorrizko Chleuh jatorria inguruko eremuetakoa da, erabilitako herri-hizkuntzek frogatzen dute, 2014an berbere hiztunen % 92,7. Ouarzazate hiria Tachelhit hitz egiten duten eremuen arteko muga linguistikoan dago: % 92,7 Tachelhit hitz egiten du4. Biztanleriaren %10ak bakarrik ez daki arabiera darija.

7 eta 12 urte bitarteko haurren eskola-matrikulazio tasa % 98,6koa da, eta hori ez da gertatu adineko belaunaldietan, biztanleriaren % 16,8 analfabetoa baita, 2014ko erroldaren arabera.

Toponimia

aldatu

Ouarazazate amazigeraz «zaratarik gabe» edo «konfutsiorik gabe». Kasbahren izena Ksar Taourirt da, gailur baten gainean eraikia dagoela adierazten du.[5]

Zinema estudioak

aldatu

Ouarzazaten daude Marokoko zinema-estudio garrantzitsuenak, Atlas Studios izenekoak, non nazioarteko produkzio-etxe entzutetsuek lan egiten duten. Film ugari, horietako asko historiarekin lotuak, Ouarzazaten eta inguruetan filmatu ziren:

Klima

aldatu

Ouarzazatek basamortuko klima epela du eragin kontinentalarekin. Hango klima sahararraurrekoa da, baina ñabardura menditsuak dituena altueragatik, beraz, hango klima ez da Saharako klima tipikoa bezain lehor eta beroa. Ouarzazate urtean 112 mm inguruko prezipitazio jasotzen du, gehienak udazkenean eta neguan. Batez besteko tenperatura maximoak 37 °C ingurukoak dira uda erdialdean. Neguak nahiko hotzak dira, batez ere gauez. Tenperaturak 0ºC-tik behera jaitsi daitezke abendua eta otsaila bitartean, kostalde atlantikoa eta Atlas Garaia gertu daudelako.

      Datu klimatikoak (Ouarzazate (1991–2020, muturrekoak 1941–1963 eta 1965–2024))      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 26.6 29.8 32.7 35.0 39.2 43.6 43.4 44.0 43.2 36.3 31.2 27.2 44.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 17.3 19.3 22.7 26.7 30.7 35.5 38.8 37.5 33.1 27.5 21.7 17.7 27.4
Batez besteko tenperatura (ºC) 9.6 11.9 15.5 19.3 23.2 27.6 30.8 29.8 25.6 20.4 14.5 10.5 19.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.8 4.5 8.2 11.9 15.7 19.6 22.7 22.1 18.1 13.3 7.2 3.2 12.4
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -7.0 -5.4 -2.0 -1.0 3.6 7.6 13.0 12.6 9.0 4.0 -2.6 -4.9 -7.0
Pilatutako prezipitazioa (mm) 5.5 14.2 16.5 6.6 4.4 6.6 3.8 12.3 13.2 14.8 7.8 9.5 115.2
Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) 1.0 1.7 2.2 1.0 0.9 1.1 1.0 2.6 1.7 2.0 1.3 1.6 18.1
Eguzki orduak 261.8 251.5 291.7 317.8 343.2 336.7 316.3 294.9 273.2 273.1 256.5 250.3 3467
Hezetasuna (%) 54 46 42 38 33 27 22 27 34 42 61 64 41
Iturria (1): NOAA (eguzkia 1981–2010)[19][20]
Iturria (2): Deutscher Wetterdienst (errekorrak eta hezetasuna)[21] Meteo Climat (errekorrak)[22]

Iruditegia

aldatu
  •  
    Basamortuko Atea esaten zaio.
  •  
    Oarzazateko kale bat.
  •  
    Finteko oasia.
  •  
    Oarzazateko medina.

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Uarzazat, topónimo de Marruecos» www.fundeu.es 2011-02-04 (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  2. ↑ (Ingelesez) «Fa morocco nov dec 2015 engl reprint single by Foreign Affairs - Issuu» issuu.com 2016-01-06 (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Mancebo, Ivanka Garcia. Ouarzazate - La Puerta del Desierto y el Hollywood de África. (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  4. ↑ «Que ver en ouarzazate | Ouarzazat Marruecos | Vamos Viajando» www.vamos-viajando.com (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Uarzazat, topónimo de Marruecos» www.fundeu.es 2011-02-04 (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  6. ↑ (Ingelesez) Lawrence of Arabia (1962). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  7. ↑ (Ingelesez) Star Wars: Episode IV - A New Hope (1977). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  8. ↑ (Ingelesez) The Jewel of the Nile (1985). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  9. ↑ (Ingelesez) The Living Daylights (1987). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  10. ↑ (Ingelesez) The Last Temptation of Christ (1988). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  11. ↑ (Ingelesez) Kundun (1997). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  12. ↑ (Ingelesez) Legionnaire (1998). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  13. ↑ (Ingelesez) The Mummy (1999). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  14. ↑ (Ingelesez) Gladiator (2000). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  15. ↑ (Ingelesez) Asterix & Obelix: Mission Cleopatra (2002). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  16. ↑ (Ingelesez) Kingdom of Heaven (2005). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  17. ↑ (Ingelesez) The Hills Have Eyes (2006). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  18. ↑ (Ingelesez) Gladiator 2 (2024). (Noiz kontsultatua: 2025-02-25).
  19. ↑ (Ingelesez) National Oceanic and Atmospheric Administration. Ouarzazate Climate Normals for 1991–2020. .
  20. ↑ (Ingelesez) National Oceanic and Atmospheric Administration. World Meteorological Organization Climate Normals for 1981–2010. .
  21. ↑ (Alemanez) Deutscher Wetterdienst. Klimatafel von Ouarzazate / Marokko. in: Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world..
  22. ↑ (Frantsesez) Météo Climat. Station Ouarzazate. .

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouarzazate&oldid=10127252"(e)tik eskuratuta