Olmedo-Santiago burdinbidea

Iberiar Penintsulako burdinbidea

Olmedo — Santiago abiadura handiko burdinbidea Iberiar penintsulako burdinbide bat da, Medina del Campo–Abiadura Handia eta Santiago de Compostela geltokiak lotzen ditu.

Olmedo — Santiago
abiadura handiko burdinbidea
Atlantikoko ardatza

Ulla ibaiaren gaineko bidezubia, A Estradako ingurunetan
Kokapena
Herrialdeak Espainia
Deskribapena
Kodea082
MotaAbiadura Handiko bidea
Hasiera2011ko abenduaren 10a
Ezaugarri teknikoak
Luzera415,759 km
Bidearen zabalera1 435 mm
Bide kopuruaBide bikoitza
Elektrifikazioa25 kV AC
Gehieneko abiadura350 km/h
Ustiapena
EgoeraZerbitzuan
JabeaADIF
OperadoreaRenfe Operadora
 Eskema
CONTgq ABZq+lr CONTfq
 Coruña — Vigo
BHF
Santiago de Compostela
BHF
Ourense–Elkargunea
BHF
A Gudiña
BHF
Outeiru de Senabria
BHF
Zamora
BHF
Medina del Campo AH
CONTgq ABZqrxl CONTfq
 Madril — Valladolid

Burdinbidea 2011ko abenduaren 10an inauguratu zen Ourense–Elkargunea eta Santiago de Compostela geltokien artean.

Historia

aldatu

1986an, Espainiako Gobernuak, Garraio Ministerioko buru Abel Caballero galiziarra zela, Trenbide Garraioaren Plana diseinatu zuen, 1987ko apirilaren 30ean onartua, 2000. urterako. Lehen bertsio horretan ez da aurreikusten Galiziako hiri nagusietarako trenbide-inbertsiorik. Bidaia denborak murrizteko, abiadura handiko linea bat diseinatzen da Madriletik Leonera Valladolidetik pasatuz, 250 km/h-ko gehienezko abiadurarekin. Leondik Monforte de Lemoseraino dagoen burdinbidea eraberritzeko asmoa dago, abiadura 160 km/h-ra igotzeko. Beste eraberritze bat aurreikusten da, kasu honetan Medina del Campo eta Zamora artean, 160 km/h-ko abiaduran.[1]

1993ko krisi ekonomikoan, Espainiako Gobernuak Galiziara joateko planak murriztu zituen, eta abiadura handiko burdinbidearen proiektua Madril-Valladolid tartera mugatu zuen. Valladolid eta Leon arteko abiadura handiko burdinbidea epe luzera eraikitzea baztertu du, zati horretan 160 km/h-ra iristeko erreforma batekin ordezkatuz. Monforte de Lemos-Vigo eta Ourense-Coruña tarteetan jarduketa osagarriak baino ez lirateke egingo.[2][3]

Aurreko tren-plana 2000. urtean amaitu zenean, José María Aznarren gobernuak asmo handiko plan berri bat abiarazi zuen abiadura handia Iberiar Penintsulako eskualde guztietara eramateko, probintzietako hiriburuak Madrildik lau ordu baino gehiagora gera ez zitezen. Aurreko planetik 160 km/h-ra dauden modernizazioak ezabatu egiten dira eta abiadura handiko burdinbide berri bat proiektatzen da Galiziara 300 km/h-ra bere ibilbide osoan, baina ez Leonetik, baizik eta Zamorako ibilbide zuzenago baten bidez, une honetan obretan dagoena. Ourensetik, abiadura handiko hiru adar proiektatzen dira: Lugora, Santiago de Compostelara eta Vigora. Azken horrek ez zuen Miño ibaiaren ibilbidea jarraituko ohiko lineak egiten duen bezala, baizik eta autobiaren trazadura erabiliz.[4]

2005etik aurrera, José Luis Rodríguez Zapateroren gobernuak zehatz-mehatz definitu zituen Galiziako abiadura handiko burdinbideen trazadurak eta erabilerak. Olmedo-Santiago ibilbidea bidaiarientzat bakarrik izango litzateke, Ourense eta Vigo (Cerdedo aldaera) lotzeko beste irtenbide bat izango litzatekeen bezala. Ourense eta Pontevedra arteko 54 kilometroko by-pass honek, Vigoz gain, hiri honi zerbitzua emango lioke, trenak, gaur egun gertatzen den bezala, noranzkoa aldatu behar izan gabe. Linea hori ingurumen-inpaktuaren adierazpen-fasean dago, eta aukera emango luke Ourense eta Vigo arteko denbora laburtzeko; izan ere, hori gabe eta Santiago de Compostelatik itzulinguru bat egin behar izanda, trena ez litzateke lehiakorra izango errepidearen aurka. Gainerako lineak mistoak izango lirateke, bidaiarien eta merkantzien trafikorako.

2011n, zabalera iberikoan Ourense-Santiago de Compostela tartea eta Coruña-Vigo burdinbideko Santiago de Compostela-Coruña tartea jarri ziren zerbitzuan.[5] 2012tik aurrera, Alvia 730 tren hibridoak igarotzen dira Madril eta Galizia artean, abiadura handiko lineetan eta elektrifikatu gabeko estandarretan ibiltzeko gai direnak, tren-makina aldatu gabe, ordura arte ez bezala.[6] 2015ean, Vigorainoko Coruña-Vigo burdinbideko tartea[7] eta Olmedo-Zamora abiadura handiko tartea jarri ziren martxan,[8] bidaia-denborak murriztuz. 2021eko abenduaren 12an martxan jarri da Zamora-Ourense tartea, azkena.[9]

2013ko istripua

aldatu

2013ko uztailaren 24an, Madrildik Ferrolera zihoan Alvia tren bat errailetik atera zen Santiago de Compostelako Angrois auzoko A Grandeira auzuneko bihurgunean, Santiago de Compostelako geltokitik hiru kilometrora. 224 bidaiarietatik (218 bidaiari eta sei tripulatzaile) 144 zauritu ziren eta 80 hil. Iberiar Penintsulako tren istripu larrienetako bat da, 1944an Leongo Torre'l Bierzu udalerrian gertatutako hondamendiak bakarrik gainditu zuena.[10]

Zerbitzuak

aldatu
  Renfe Operadora
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
Avant  Coruña Santiago de Compostela Ourense
Elkargunea
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarMedina del Campo AH Salamanca
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarMedina del Campo AHZamoraA GudiñaOurense–ElkarguneaGuillareiRedondelaVigo–Guixar Pontevedra
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarMedina del Campo AHZamoraA GudiñaOurense–ElkarguneaSantiago de CompostelaCoruña Ferrol
Alvia  Bartzelona
Sants
Camp de TarragonaLleida–PirineusZaragoza–DeliciasTuteraCastejonTafallaIruñaGasteizMiranda EbroBurgos–Rosa ManzanoPalentziaLeonEstorgaPonferradaO Barco de ValdeorrasA Rua–PetinSan Clodio–QuirogaMonforte de LemosOurense–ElkarguneaSantiago de Compostela Coruña

Azpiegitura

aldatu
     
  Coruña — Vigo
     
Santiago de Compostela
     
  Coruña — Vigo
     
Compostelako tunela
     
  Medina del Campo — Zamora
     
AP-9 autobidea
     
Santiagoko tunela
     
O Eixoko bidezubia
     
Marrozosko tunela
     
Sáramoko bidezubia
     
Ardilleiroko tunela
     
Reboreidoko tunela
     
     
Caldelasko tunela
     
Ulla ibaia
     
Castroko tunela
     
     
O Curroko tunela
     
     
O Portiñoko tunela
     
Besteirosko bidezubia
     
Covasko bidezubia
     
     
Toxa ibaia
     
Martixeko bidezubia
     
Carboeiroko tunela
     
Deza erreka
     
Losongo tunela
     
Anzoko bidezubia
     
Anzoko tunela
     
Vilar do Xestalgo tunela
     
AP-53 autobia
     
Bendoiroko tunela
     
O Castroko tunela
     
Laxeko erreka
     
As Cabirtasko erreka
     
Peñako tunela
     
Portosko bidezubia
     
Riadigos ibaia
     
Vilargo tunela
     
Viadukt
     
Abeledako tunela
     
Viadukt
     
Outeiroko tunela
     
Viñao erreka
     
Tunel
     
Marnotesko bidezubia
     
Barroko tunela
     
Piteirako tunela
     
Aranteiros erreka
     
Os Palleirosko tunela
     
Mundingo tunela
     
Grabanes erreka
     
AG-53 autobia
     
San Fizko tunela
     
Viadukt přes řeku Barbantiño
     
     
Buratako tunela
     
Portos ibaia
     
Coto Formigueiroko tunela
     
  Zamora — Coruña
     
  Monforte de Lemos — Redondela
     
Ourense–Elkargunea
     
  Monforte de Lemos — Redondela
     
     
Miño ibaia
     
N-120 errepidea
     
     
Bouzachasko tunela
     
Canivelosko bidezubia
     
Lonia ibaia
     
Montealegreko tunela
     
Zain erreka
     
  Zamora — Coruña
     
     
Braña ibaia
     
N-525 errepidea
     
     
     
N-525 errepidea
     
Randeko tunela
     
Taboadela ibaia
     
Pazos erreka
     
Os Casaresko tunela
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
Arnoia ibaia
     
Bouzasko tunela
     
Bouzasko bidezubia
     
  Zamora — Coruña
     
Miamango bidezubia
     
  Zamora — Coruña
     
Miaman
     
     
  Zamora — Coruña
     
Seiroko tunela
     
Valdemouroko bidezubia
     
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
Pradoko tunela
     
Portelako tunela
     
     
  Zamora — Coruña
     
Corga de Velako tunela
     
Os Portosko bidezubia
     
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
El Cornoko tunela
     
Felgueira II bidezubia
     
Felgueira I bidezubia
     
Cerdedeloko tunela
     
Tamegako bidezubia
     
     
  Zamora — Coruña
     
Portocambako tunela
     
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
Bolañosko tunela
     
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
  Zamora — Coruña
     
O Espiñoko tunela
     
  Zamora — Coruña
     
A Gudiña
     
O Cañizoko tunela
     
O Pereiro
     
     
  Zamora — Coruña
     
Vilavellako tunela
     
Vilavellako bidezubia
     
     
  Zamora — Coruña
     
A-52 autobia
     
A Candako tunela
     
A Canda
     
Tuelako bidezubia
     
Lubiango tunela
     
Pedroko bidezubia
     
Hedrosoko tunela
     
Leira ibaia
     
Padorneloko tunela
     
Los Perdegalesko bidezubia
     
Requejoko tunela
     
Pedralbako tunela
     
  Zamora — Coruña
   
343,784   Zamora — Coruña
     
La Viellako mendebaldeko bidezubia
     
La Viellako tunela
     
La Viellako ekialdeko bidezubia
     
Outeiruko tunela
     
Outeiru (170 m)
     
333,588 Outeiru de Senabria
     
Palaciosko bidezubia
     
Asturianosko bidezubia
     
Valchanosko erreka
     
Mombuey
     
N-631 errepidea
     
Nuestra Señora de Agavanzalgo urtegia
     
299,446 Outeiru de Bodas
     
274,993 Tabara
     
N-631 errepidea
     
Valdurcosko erreka
     
Esla ibaia
     
N-630 errepidea
     
Callejinasko erreka
     
N-630 errepidea
     
249,434 Montamarta
     
Valdurcosko erreka
     
A-11 autobia
     
La Campiñako tunela
     
Valderreiko erreka
     
Valorioko tunela
     
Bolongo tunela
     
233,0   Zamora — Coruña
     
232,5 Zamora
     
  Medina del Campo — Zamora
     
A-11 autobia
     
Valderaduey ibaia
     
A-66 autobia
     
223,2 Coreses
     
  Medina del Campo — Zamora
     
N-122 errepidea
     
Duero ibaia
     
203,4 Toro
     
Guareña ibaia
     
Puenteko erreka
     
Cañoko erreka
     
Pitanzako erreka
     
A-62 autobia
     
  Medina del Campo — Zamora
     
  Medina del Campo — Zamora
     
  Medina del Campo — Vilar Formoso
     
156,7   Medina del Campo — Vilar Formoso
     
155,5 Medina del Campo–Abiadura Handia
     
A-6 autobia
     
  Madril — Hendaia
     
Zapardiel ibaia
     
  Villalba — Medina del Campo
     
  Madril — Valladolid
     
Adaja ibaia
     
  Villalba — Medina del Campo
     
133,9   Madril — Valladolid
     
N-601 errepidea
     
133,0 Olmedo
     
  Madril — Valladolid

Erreferentziak

aldatu
  1. 1987ko Trenbide Garraioaren Plana - vialibre
  2. (Gaztelaniaz) Mota, Jesús. (1996-06-09). «PP pribatizazio uholdea prestatzen ari da merkatuen konfiantza indartzeko» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
  3. (Gaztelaniaz) «Zapaterok pentsioak igoko dituela uste du, "tirabira" izan arren» abc 2010-10-14 (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
  4. Sustapen Ministerioaren 2000-2007ko azpiegitura-plana eta haren finantzaketa: ondorio ekonomikoak
  5. (Gaztelaniaz) EP. (2011-12-10). «Coruña, Santiago eta Ourense arteko AVE inauguratu dute 69 minutuko bidaiarekin» Cadena SER (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
  6. (Gaztelaniaz) EFE. (2012-06-17). «RENFEk Galizia eta Madril arteko tren hibridoak estreinatuko ditu gaur» La Opinión de A Coruña (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
  7. (Gaztelaniaz) «Vigo eta Coruña arteko AVE, martxan ari» abc 2015-04-17 (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
  8. (Gaztelaniaz) «AVEren inaugurazio ekitaldirik gabe iritsi da Zamorara, hauteskunde orokorrak direla eta» telecinco 2015-12-17 (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
  9. (Gaztelaniaz) «Ourensen amaitu du Galiziarako lehen hegaldia» La Voz de Galicia 2021-12-20 (Noiz kontsultatua: 2021-12-20).
  10. (Gaztelaniaz) RTVE.es. (2013-07-25). «Gutxienez 78 hildako eta 140 zauritu Santiago de Compostelan» RTVE.es (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu