Wikipedia

Olatz Arbelaitz

Informatikaria eta ikertzailea

Olatz Arbelaitz Gallego (Errenteria, Gipuzkoa, 1970eko azaroaren 7a) informatikaria EHUko Informatika Fakultateko irakaslea eta ikertzailea da, gaur egun irakasle osoa da. ALDAPA ikerketa taldeko zuzendarikidea da, eta bertan Adimen Artifiziala Osasunean eta Ikasketa Automatikoko Eredu esplikagarriak eta bidezkoak lantzen ditu. Hainbat urtez Informatika Fakultateko zuzendaritza-taldeko kide izan da, eta une honetan EHUko Berdintasun Batzordeko eta 2018tik EHUko Ikerkuntza, Garapen eta Berrikuntza Batzordeko kidea da.[1][2][3]

Olatz Arbelaitz

Bizitza
JaiotzaErrenteria, 1970eko azaroaren 7a (54 urte)
Herrialdea Gipuzkoa, Euskal Herria
Hezkuntza
HeziketaEuskal Herriko Unibertsitatea
Tesi zuzendariaClemente Rodríguez Lafuente
Doktorego ikaslea(k)Ander Garcia
Iñigo Perona (en) Itzuli
Aizea Lojo Novo (en) Itzuli
Ibai Gurrutxaga Goikoetxea (en) Itzuli
Hizkuntzakeuskara
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakinformatikaria eta unibertsitateko irakaslea
Lantokia(k)Donostia
Enplegatzailea(k)Euskal Herriko Unibertsitatea
Udako Euskal Unibertsitatea
Donostiako Informatika Fakultatea
Lan nabarmenak
KidetzaUdako Euskal Unibertsitatea
E-makumeak
Twitter: OlatzArbe Inguma: olatz-arbelaitz-gallego Edit the value on Wikidata

Teknologia arloan emakumeen presentzia areagotzeko eta ikusgarri egiteko ekintzak ere bultzatzen ditu. Esate baterako, “Emakumeak Zientzian” ekimenaren koordinatzailea da. [4][5]

Halaber, UEUko Informatika saileko sailburua izan da urtetan, eta 2015etik Ikergazte kongresuko koordinatzailea da.[6]

Puntueus Fundazioaren lehendakaria da 2024tik.[2]

Ikerlaria

aldatu
 
"Sistema digitalen diseinu-hastapenak" (2005)

Algoritmoak, Datu-meatzaritza, Paralelismoa, Adimen Artifiziala eta Ikasketa Automatikoaren arloetan aritzen den ALDAPA taldeko ikertzailea da, taldearen sortzaileetako bat da bera. 2002an defenditu zuen doktore-tesian VRPTW sistema arin eta sendo bat sortu zuen hainbat ibilgailuren ibilbideak optimizatzeko, denen artean helburu komun bat bete behar dutenean. Tesi horretan aplikazio praktiko bat ere sortu zuen Nafarroako enpresa batentzat; enpresa horretan egunero asmatu behar da zeintzuk diren ibilbide optimoak bere kamioientzat, kamioiek inguru geografiko zabal batean erregaia eskaeren arabera banatu ahal izateko.[7] Olatz Arbelaitzek hainbat ikerketa-proiektutan parte hartu du, eta arloko enpresekin eta zentroekin kontratuak ere izan ditu. Nazioarteko 120 bat argitalpen ditu aldizkari zein kongresutan, gutxienez.[8]

UPV-EHU unibertsitate osoko Ikerkuntza Batzordeko kidea da 2018tik, 'Ingeniaritza eta arkitektura' arloko hiru ordezkarietako bat da bera. Adimen artifizialeko ikasketak sortzeko eragilea izan da Informatika Fakultatean.[9][10]

2015, 2017, 2019, 2021 eta 2023ean Ikergazte kongresuko batzorde akademikoko kide izan da Ingeniaritza/Arkitektura arloan. 2019, 2021 eta 2023an Ikergazte kongresu osoko kudeatzaile akademikoa ere izan zen.[11][12]

UEUkidea

aldatu
 
Informatikari Euskaldunen II. Bilkura (1998)

UEUkidea da ikasle zenetik eta hainbat urtetan izan da Informatikako sailburua eta Informatikari Euskaldunen Bilkuretako arduraduna.[13][14][15][10] 2015etik Ikergazte kongresuko koordinatzailea da.[6]

Gainera, informatikari buruz 2 liburu argitaratu ditu eta Informatikako gai hauek zabaldu ditu berak emandako ikastaroetan:[16]

Urtea Izenburua Irakasleak
2013 Informatikari Euskaldunen IX. Bilkura. Telefonoak eta Informatika Olatz Arbelaitz
2009 Informatikari euskaldunen VII. Bilkura. Teknologia berriak, gaur eta bihar Iñaki Alegria, Olatz Arbelaitz, Kepa Sarasola
2008 OpenStreetMap: mapa libreen sorkuntzan erabiltzaileon eskura Garikoitz Araolaza, Olatz Arbelaitz
2008 Wikiak eta elkarlanerako tresnak Olatz Arbelaitz, Gorka Julio Hurtado
2007 Informatikari Euskaldunen VI. Bilkura. Web 2.0 hemen Iñaki Alegria, Olatz Arbelaitz, Ana Arruarte, Xabier Artola, Kepa Sarasola
2006 Web orrien irisgarritasuna: teoria eta praktika Olatz Arbelaitz, Felix Espina
2005 Informatikari Euskaldunen V. Bilkura. Softwaregintzaren erronka berriak Olatz Arbelaitz
2004 XML teknologiak. Web-zerbitzuak SOAP bidez Iñaki Alegria, Olatz Arbelaitz
2003 Haririk gabeko sareak Iñaki Alegria, Olatz Arbelaitz
2003 Python programazio-lengoaia Iñaki Alegria, Olatz Arbelaitz

Emakumeak zientzian eta e-makumeak

aldatu
 
Ikergazte kongresuan Unai Paskual eta Olatz Arbelaitz (2023)

Informatikako Ingeniaritzan emakumeek duten egoeraz informazioa biltzeko eta zabaltzeko e-makumeak bilguneko partaidea izan da hainbat urtez.[17][18] Informatika Fakultatean XXI mendea hasi zenean jaitsiera nabarmena egon zen neska ikasleen portzentajean. Aurretik neska eta mutilen proportzioa parekidea izaten zen, baina geroago %12ra ere jaitsi zen nesken portzentajea. e-makumeak taldearen arabera arrazoi nagusietako bat izan daiteke informatika zer den ez dela ondo ezagutzen, "informatikariaren" estereotipoaren arabera hainbatentzat informatikaria mutil azkar "friki" eta asoziala da.[19][20]

Emakumeak zientzian taldearekin ere hainbat ekarpen egin ditu Arbelaitzek.[21] 2022ko otsailean Emakumeak Zientzian programaren barruan, "Informatika: mezuak ezkutatu kriptografia erabiliz" tailerrerako prestatutako bideoa. DBHko ikasleentzat kriptografiarako sarrera bat.[22] 2021ekoan ipuin bat eta magia joko bat erabili zuten zenbaketa bitarraren kontzeptua azaltzeko.[23] Sistema bitarr horretan kontatzeko modua lore eurizaleen ipuinaren bidez ere azaldu zuten.[24] Lehen Hezkuntzako ikasleei algoritmoak azaltzeko grabatutako ipuinak plazaratu zituzten.[25][26]

Liburuak

aldatu

Errekonozimenduak

aldatu

Dantzaria

aldatu

Errenteriako Ereintza dantza-taldeko dantzaria izan da, eta hainbat ikastarotan ibili da irakasle, tartean Donostiako Informatika Fakultatean ere bai.[31]

 
Zirkuitu elektrikoen liburuko azalean "elektroiak" elikatze-iturritik (E) pasatzean voltak hartzen dituzte eta gero berriro jaisten dira erresistentziatik (R), eta kondentsadoretik (C).[28]

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ Arruabarrena, Jone. (2023-04-25). ««Batzuetan euskaraz ikertzea militantzia bihurtzen da»» Berria (Noiz kontsultatua: 2024-11-09).
  2. ↑ a b Olatz Arbelaitz, Puntueus Fundazioaren lehendakari berria - Puntu.eus. 2025-01-22 (Noiz kontsultatua: 2025-01-30).
  3. ↑ «Ikerketa Batzordea - Ikerketaren arloko Errektoreordetza - UPV/EHU» Ikerketaren arloko Errektoreordetza (Noiz kontsultatua: 2022-03-28).
  4. ↑ Naikari, Medina(e)ko. (2025-01-16). «Emakumeak Zientzian 2025: ekintza txikiak, aldaketa handiak» Emakumeak zientzian (Noiz kontsultatua: 2025-01-30).
  5. ↑ «Hasiera» Emakumeak zientzian 2025-01-16 (Noiz kontsultatua: 2025-01-30).
  6. ↑ a b ikergazte. «BATZORDEAK» IkerGazte 2021 (Noiz kontsultatua: 2022-03-28).
  7. ↑ Soluciones Basadas en Simulated Annealing para el VRPTW. [Donostiako Informatika Fakultatea|Informatika Fakultatea], UPV-EHU, 2002eko maiatza
  8. ↑ Olatz Arbelaitz Google Scholar Citations webgunean
  9. ↑ «'Gizartean eskaria handia den heinean, ikasleengan ere interesa piztea espero dugu'» www.eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2020-02-04).
  10. ↑ a b Mori, Uxue; Arbelaitz, Olatz. UI50 IEB2022 Adimen artifiziala atzotik gaurdaino Justua ote?. Udako Euskal Unibertsitatea - Informatika Saila - Youtube (Noiz kontsultatua: 2022-11-14).
  11. ↑ ikergazte. «BATZORDEAK» IkerGazte 2019 (Noiz kontsultatua: 2019-02-26).
  12. ↑ Urdalleta Lete, Irati. (2021-06-08). ««Gakoa da hemengo instituzioek euskarazko ikerketa ere baloratzea»» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-06-08).
  13. ↑ Ikastolen elkartea. (2012). Euskara Teknologia berrietan. Informatika lantzen UEUn eta EHUnIñaki Alegria, Olatz Arbelaitz, Kepa Sarasola. Ibilaldia 2012. ] (Noiz kontsultatua: 2019-07-23).
  14. ↑ Petxarroman, Joserra. (1998-11-14). «Informatikari Euskaldunen II. Topaketak izango dira hurrengo ostiralean Donostian 'Euskara eta Internet' izenburupean, 100dik gora profesional bilduko dira Miramarren.» Euskaldunon Egunkaria.
  15. ↑ Lakasta, Juan Kruz. (1996-07-18). «Genghis eta R3 robotekin jolasean UDAKO EUSKAL UNIBEETSITATEAn Arbelaitz eta Lazkano robotika klasikotik landa bide berria aztertzen ari dira.» Euskaldunon Egunkaria (Noiz kontsultatua: 2020-02-04).
  16. ↑ «Olatz Arbelaitz Gallego :: :: Ikastaroak :: Inguma - Euskal komunitate zientifikoaren datu-basea» www.inguma.eus (Noiz kontsultatua: 2025-01-30).
  17. ↑ e-makumeak Informatikako Ingeniaritzan emakumeek duten egoeraz informazioa biltzeko eta zabaltzeko bilgunea.
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «Sobre ingenieras, inventoras, informáticas y tecnólogas | En la red» Mujeres con ciencia 2018-12-05 (Noiz kontsultatua: 2019-04-19).
  19. ↑ «Emakume eta Neska Zientzialariaren eguna» EITB Euskal Irrati Telebista 2022-02-14 (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  20. ↑ «Zientzian topikoak apurtuz» www.berria.eus 2024-01-30 (Noiz kontsultatua: 2024-11-09).
  21. ↑ Tubia, Iker. «Egun bakarra ez da aski» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  22. ↑ Kriptografia. (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  23. ↑ Informatika Ipuin eta magia bidez: zenbaketa bitarra. (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  24. ↑ Lore eurizaleak (bitarra azaltzeko ipuina). (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  25. ↑ Banatzaile despistatuak (algoritmoak azaltzeko ipuina). (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  26. ↑ Informatika ipuin eta magia bidez: algoritmoak. (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  27. ↑ Arbelaitz, Olatz; Ruiz Vazquez, Txelo; Arregi Uriarte, Olatz; Arruabarrena Frutos, Agustin; Etxeberria Uztarroz, Izaskun; Ibarra Lasa, Amaia. (2005). Sistema digitalen diseinu-hastapenak: Oinarrizko kontzeptuak eta adibideak. UEU ISBN 978-84-8438-069-6. (Noiz kontsultatua: 2023-09-19).
  28. ↑ a b Ruiz Vazquez, Txelo; Arbelaitz, Olatz. (2001). Zirkuitu elektriko eta elektronikoen oinarrizko analisia. UEU ISBN 978-84-8438-018-4. (Noiz kontsultatua: 2021-02-10).
  29. ↑ Ikastolen Elkartea, Bizkaia. (2012-06-03). Euskara Teknologia Berrietan. Elkarrizketak 2012ko Ibilaldian omendukoekin.. Ikastolen Elkartea (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
  30. ↑ Ibilaldia 2012 omenaldia: Euskara teknologia berrietan sartzeko aintzindariak – Hizkuntza-teknologiak. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
  31. ↑ Egunkaria. (1999-07-16). «Ordenagailu artean ere bai. Bat, bi ,hiru... saaalto!» Euskaldunon Egunkaria (Noiz kontsultatua: 2020-02-04).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Olatz_Arbelaitz&oldid=10044578"(e)tik eskuratuta