Matilde Cantos

Matilde Cantos
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Matilde Cantos Fernández
Jaiotza	Granada, 1898ko irailaren 20a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Fuente Vaqueros, 1987ko azaroaren 24a (89 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Espainiako Langile Alderdi Sozialista

Matilde Cantos Fernández (Granada, 1898ko irailaren 20a – Fuente Vaqueros, Granada, 1987ko azaroaren 24a) espainiar politikari sozialista izan zen, eta bere jarduera publikoa Espainiako Bigarren Errepublikan eta erbesteko aldian, Mexikon, garatu zuen.

Biografia aldatu

Familia aberats bateko alaba bakarra zen, eta oso gaztetatik bere garaiko arazo sozialekiko kezka zuen. 1920ko hamarkadan bere jaioterrian hasi zen bere jarduera intelektual eta kulturala egiten, iritzi-artikuluak argitaratuz Granadako Noticieroan eta Federico García Lorca, Manuel Ángeles Ortiz, Ángel Barrios, Antonio Gallego Burín edo Emilio Orozco bezalako figuren lagun eginez, besteak beste.

1928an Madrilera joan zen eta PSOEri atxiki zitzaion. Espainiako Bigarren Errepublika iristean, Espetxeetako funtzionarioentzako oposizioak prestatu eta lanpostua lortu zuen. Horretarako, sortu berria zen Espetxeetako Emakumezkoen Ataleko kidegoaren lehen promozioan sartu zen, Victoria Kent espetxeetako zuzendari nagusia zen garaian. Bigarren Errepublikan, espetxeetako funtzionario gisa zuen jarduerarekin batera, propaganda-lan handia egin zuen askatasunaren eta demokraziaren alde. 1933an Gerra eta Faxismoaren aurkako Emakumeen Batzorde Nazionalean sartu zen, Dolores Ibárruri La Pasionaria buru zuen erakunde feminista eta herrikoian.

Ospe handia zuen eta bere maisutzat jotzen zuen Luis Jiménez de Asuak zuzendutako Ikasketa Penalen Institutuan bere prestakuntza handitu zuen. Garai hartan, UGTk eta PSOEk Emakumeen Idazkaritzako kide gisa antolatutako jarduera askotan parte hartu zuen. Lankidetza estua izan zuen Francisco Largo Caballero, Julián Besteiro, Victoria Kent, Indalecio Prieto, Clara Campoamor eta Juan Negrínekin Bigarren Errepublikan eta Espainiako Gerra Zibilean. 1936ko maiatzean konpromisario izendatu zuten Manuel Azaña Bigarren Errepublikako lehendakari izateko.

Gerra Zibilean, Matilde Cantosek Madrileko setioko intendentzia antolatzen lagundu zuen, eta frontean ere ibili zen borrokalariak animatuz. Rafael Alberti eta Miguel Hernándezekin batera, milizianoek Espainiako hiriburuan antolatu zituzten mitinetan parte hartu zuen. 1937an PSOEren ordezkaritzaren buru izan zen Parisen egindako Gerraren eta Faxismoaren aurkako Emakumeen Mundu Biltzarrean. Gobernu errepublikanoko kide gisa, haren gorabeherak jasan zituen, eta Valentziara eta Bartzelonara joan behar izan zuen. Azken hiri horretan, 1938an Espetxeetako ikuskatzaile nagusi eta Azterlan Penalen Institutuko zuzendari izendatu zuten.

1939ko otsailean Bigarren Errepublikaren porrotarekin erbestera joan zen. Parisen, Limogesen eta Marseillan bizi izan zen. Hitlerren armadak Frantzia inbaditu zuenean, Casablancara joan zen, eta handik Mexikora, Quantzara. 1941. urtetik 1968. urtera Mexikon bizi izan zen, Gobernazio Idazkaritzan gizarte-langile gisa. Espainiako Emakumeen Batasuneko kide gisa, Espainian geratzen ziren preso politikoen alde lan egin zuen. Andaluziako beste erbesteratu batzuekin batera, «Centro Andaluz» izeneko elkartea sortu zuen Mexiko Hirian, baita «Club Mariana Pineda» ere, zeinaren bidez emakumeek Espainiara bidaltzen zuten dirua biltzen baitzuten diktadura frankistak errepresaliatutako pertsonei laguntzeko. Kazetaritza-lan handia egin zuen, halaber, zenbait aldizkaritan, hala nola Población eta Konfidentziak aldizkarietan, eta gizarte- eta emakume-gaiei buruz idatzi zuen.

1946an PSOEtik kanporatu zuten 35 buruzagirekin batera, Juan Negrin buru zutela. Handik urte askotara, hil ondoren eta ondorio guztietarako, 2008ko uztaileko PSOEren 37. Kongresu Federalaren ebazpenaren bidez, berriro onartu zuten Alderdiaren diziplinan. PSOEk Madrilen duen egoitzan 2009ko urriaren 24an egindako ekitaldi batean, beste batzuekin batera, afiliatu-txartela eman zioten Alfonso Guerrak (Pablo Iglesias Fundazioko lehendakaria) eta Leire Pajínek (PSOEko Antolakuntzako idazkari federala), eta haren izenean jaso zuen Rosario Molina Gallegos ilobak.^[1]

1968ko apirilean, harentzat arriskutsua zen arren, Espainiara itzultzea erabaki zuen. Barajasko aireportuan atxilotuta, Segurtasun Zuzendaritza Nagusira eraman ondoren, aske utzi zuten. 1969ko abuztuan, Espainiara itzuli zen behin betiko, eta Granadan bizi izan zen. Granadan bizitza politiko aktiboa izan zuen klandestinitatean, hiriko bizitza sozial eta kulturalean integratuz. Espainiara demokrazia iristearen eta Andaluziarako autonomiaren alde lan egin zuen. 1987ko azaroaren 24an hil zen, «Los Pastoreros» zaharren egoitzan, Fuente Vaquerosen (Granada). Bertako udal hilerrian daude haren gorpuzkiak.

Hil ondoko aintzatespena aldatu

1998an argitaratu zen Carta de doña Nadie a don Nadie lana, non Matilde Cantosek epistolar itxuran kontatzen dituen bere bizitzako pasarteak.

Haren memorian, 2009an, Barne Ministerioko Espetxeetako «Matilde Cantos Fernández» Gizarteratze Zentroa inauguratu zen Granadan.

2009an eman zitzaion izena Chautxinako (Granada) haur-zentro bati.

Matilde Cantosen bizitza eta lanak Antonio Lara Ramosen La renta del dolores eleberria inspiratu dute .^[2]

Lana aldatu

Cartas de doña Nadie a don Nadie (1998)

Erreferentziak aldatu

Bibliografia aldatu

DÍAZ PÉREZ, Eva, La Andalucía del exilio. Sevilla, José Manuel Lara Fundazioa, 2008. ISBN ά96824-33-1.
LARA RAMOS, Antonio, Matilde Cantos. Konpromiso soziala. Granada, Emakumearen Andaluziako Institutua, 2009. ISBN ά692-3384-9.
RODRIGO, Antonina, Mujer y exilio, 1939. Madril, Compañía Literaria, 1999. ISBN 84-9213-063-3.
RODRÍGUEZ TITOS, Juan, Mujeres de Granada. Granada, Diputazio Probintziala, 1998. ISBN 84-7807-232-2.

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q429229

[1] «El PSOE rectifica 63 años después». Diario El País, 24 de octubre de 2009

[2] Antonio Lara Ramos, La renta del dolor, Sevilla, RD Editores, 2008.

[1]

[2]