Mary Walton
Mary Elizabeth Walton (New York, 1827) Estatu Batuetako asmatzailea eta ingeniaria izan zen, ingurumenaren, poluzio atmosferikoaren eta kutsadura akustikoaren aldeko borrokan aitzindaria, eta hiri handietako kutsadura arintzeko hainbat sistema asmatu zituen.[1][2][3]
| Mary Walton | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | New York, 1827 |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Heriotza | ezezaguna (196/197 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | asmatzailea eta ingeniaria |
Ibilbidea aldatu
Walton New Yorken jaio zen 1827an. Han bizi izan zen eta pentsio baten jabea zen.[3][4] Aitak zientzia eta ingeniaritzan hezi zuen.[2] Batez ere gizonezkoen diziplina zen garaian bizi izan zen, eta, beraz, garai hartako emakume gutxik lortu zuten nolabaiteko onarpen soziala eta ekonomikoa eremu horretan, industria-iraultzaren ondorio kutsatzaileen aurkako borrokari esker.[1]
1879ko azaroaren 18an, Waltonek industrietako kearen ondorio kutsagarriak minimizatzen zituen sistema bat patentatu zuen, isuri horiek partikula kutsatzaileak kea kanporatu aurretik eta, ondoren, estolderiara isurtzen ziren ur-biltegietara desbideratuz.[1][3][5]
XIX. mendeko laurogeiko hamarkadan, terapeuta batzuek zioten Estatu Batuetako hirietan gertatzen ziren nerbio-krisiak trenbideak eragindako kutsadura akustikoaren ondorio zirela.[6] Beraz, Waltonek asmakizun bat patentatu zuen 1891ko otsailean. Asmakizun horrek soinu-kutsadura murrizten zuen, errailak mundrunez eta kotoiz pintatutako egurrezko bilgarri batez estaltzen baitzituen, hareaz betetzen baitzen, eta horrek zarata eta bibrazioak xurgatzen laguntzen zuen. Waltonek asmakizun horren eskubideak saldu zizkion New Yorkeko Trenbide Metropolitarrari 10.000 dolarren truke, eta beste tren-konpainia batzuek ere hartu zuten sistema hori.[3]
Bibliografia aldatu
- Claramunt Vallespí, R. M., Portela Peñas, I., eta Claramunt Vallespí, T. (2003). Las mujeres en las ciencia experimentales (2. arg.).). Madril: Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionala.
- 2020, Damas de Manhattan, Pilar Tejera, Casiopea argitaletxea. ISBN ά121020-9-3.[3]
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c «Mary Walton, la dama del silencio en la sociedad del ruido | Ciencia y más» Mujeres con ciencia 26 de enero de 2017.
- ↑ a b «Mujeres Inventoras - Museo Virtual - Oficina Española de Patentes y Marcas» historico.oepm.es.
- ↑ a b c d e «Luchar contra la contaminación no es de ahora, Mary Walton ya lo hacía en el siglo XIX» MAS: Mujeres a seguir 16 de junio de 2020.
- ↑ S, Author. (30 de mayo de 2018). «Mary Walton: Female Inventor Who Succeeded Where Edison Failed» WednesdaysWomen.
- ↑ Chaparro, Laura. (6 de marzo de 2020). El legado de las inventoras olvidadas. .
- ↑ «Mary Walton, la primera activista contra la contaminación» Via empresa.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q54436
