Mary Hallock-Greenewalt
Mary Elizabeth Hallock-Greenewalt (Beirut, (orduan Siria, gero Libano) 1871ko irailaren 8a – Filadelfia, AEB, 1950eko azaroaren 27a) estatubatuar asmatzailea eta piano-jotzailea izan zen. Filadelfia eta Pittsburgheko Sinfonikoekin solista gisa aritu zen.[1][2] Ezagunagoa da Nourathar izeneko ikusizko musika asmatu duelako.
| Mary Hallock-Greenewalt | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Beirut, 1871ko irailaren 8a |
| Herrialdea |  Libano  Ameriketako Estatu Batuak |
| Heriotza | Wilmington, 1950eko azaroaren 26a (79 urte) |
| Familia | |
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Philadelphia Musical Academy (en)  1893) |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Irakaslea(k) | Theodor Leschetizky |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | asmatzailea, musikaria, musikologoa, piano-jotzailea, autorea eta musika-irakaslea |
| Musika instrumentua | pianoa |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Alderdi politikoa |  National Woman's Party (en) |
1903an Thomas Eakinsek bere erretratua margotu zuen, gaur egun Wichitako Arte Museoko Roland P. Murdock bilduman.
Biografia aldatu
Greenewalt 1871n jaio zen Beiruten, garai hartan Siriaren zati bat, Samuel Hallocken eta Sara Tabeten alaba. Ama buru-gaixotasunaren sintomak agertzen hasi zenean, Greenewalt, hamaika urteko neskatoa, eta bere neba-arrebak Estatu Batuetako lagun eta familiakoekin bizitzera bidali zituzten. Han, Greenewaltek bere gainerako gaztaroa Filadelfia inguruan igaro zuen.[3] Gazte heldu gisa, Greenewaltek pianoa ikasi zuen Filadelfiako Musika Kontserbatorioan eta gero Vienako Theodor Leschetizkyrekin. Filadelfiara itzuli zenean, Frank L. Greenewalt medikuarekin ezkondu zen. Bikoteak seme bat izan zuen, Crawford Hallock Greenewalt, DuPont konpainiako ingeniari kimikoa.[4] Azken urteetan, Wilmingtonen (Delaware) bizi izan zen Greenewalt. 79 urterekin hil zen Filadelfian.[2]
Grabazioak aldatu
1920ko martxoan Columbia Records-ek Chopinen "Preludioak Mi minorrean, Do minorrean, La maiorrean" eta "Gauekoa Sol maiorrean" argitaratu zituen (A6136).
Asmakizunak aldatu
Nourathar edo 'Kolore-organoa' aldatu
Bere artearen izena, Nourathar, arabiar hitzetatik osatutako hitza da, (nour) argirako eta (athar) esentziarako egokitu zen. Musika eta kolorearen aurreko asmatzaileek ez bezala, (Alexander Wallace Rimington margolaria, adibidez,) Hallock-Greenewalt-ek ez zuen kolore espezifikoen eta ohar partikularren arteko elkarrekikotasunari buruzko definizio zehatzik eman, eta, haren ordez, harreman horiek berez aldakorrak zirela eta interpretearen izaera eta trebetasuna islatzen zutela adierazi zuen.[5]
Arte hori sortzeko lehen saiakerek makina automatizatu bat eraikitzea ekarri zuten, non koloretako argiak grabazioekin sinkronizatzen ziren. Horrek emaitza eskasak izan zituen, eta zuzenean exekutatu zitekeen tresna bat garatzera eraman zuen.
Bere kolore organorako, bere amaren omenez 'Sarabet' izenaz bataiatu zuenerako, teknologia berri ugari asmatu behar izan zituen. Estatu Batuetako Patenteen Bulegoak bederatzi patente eman zizkion. Gailu horien artean erreostato-mota ez-lineal bat dago, General Electric-ek eta beste konpainia batzuek hautsi zuten patentea. Greenewaltek salaketa jarri zuen arau-hauste horrengatik, eta 1934an irabazi egin zuen. Sarabet musika-tresna 1916 eta 1934 artean findu egin zen. 1946an Nourathar: argi-kolorez jotzeko arte ederra izeneko asmakizunaren arteari buruzko liburua argitaratu zuen.
Koloreztatutako filmak aldatu
Michael Betancourtek esan zuen Hallock-Greenewalt-ek eskuz koloreztatutako lehen filmak ere egin zituela. Hala ere, ez ziren film zinematografikoak, baizik eta Sarabet-en lehen bertsioan erreproduzitzeko berariaz ekoitzitako filmak, grabazio-automatikoak laguntzeko makina. Haren eraikuntza, non ikusle bakar batek aparatuaren gailurretik filmera begiratzen zuen, Edisonen kinetoskopioaren antzekoa zen. Gailu hori musika-bistaratzaile primitibo bat zen, ordenagailuetarako audio-erreproduzitzaileekin orain sartzen diren mota berekoa. Film horiek film gisa erakusteko diseinatu ez ziren arren, txantiloiekin eta aerosolekin ekoitzi ziren, eta eredu geometriko errepikakorrak ematen zituzten, 1930eko hamarkadako Len Lye-ren eskutik pintatutako filmen antzera.
Erreferentziak aldatu
- ↑ [./Archivo:Closed_Access_logo_alternative.svg
] «Pennsylvania Death Certificates, 1906-1953» Ancestry.com.
- ↑ a b Ancestry.com.
- ↑ «'New York, Passenger Lists, 1820-1891,' index and images» FamilySearch (468 - 9 Jul 1883-7 Aug 1883 > image 528 of 972; citing NARA microfilm publication M237 (Washington D.C.: National Archives and Records Administration, n.d.)).
- ↑ «Collection 867: Mary Elizabeth Hallock Greenewalt Papers» Historical Society of Pennsylvania.
- ↑ «Applying 'Spectral Colors' to Music» Musical America, April 2, 1921.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q6779696
Multimedia: Mary Hallock-Greenewalt / Q6779696
