Marie Killick
Marie Louise Killick, iturri batzuetan Maria (Mitcham, Erresuma Batua, 1914ko otsailaren 8a – Guildford, 1964ko ekainaren 1a) audio-ingeniaria eta asmatzailea izan zen, eta 1945ean zafiro-orratz bat patentatu zuen gramofonoan binilozko diskoak jotzeko.[1]
| Marie Killick | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Mitcham (en)  , 1914ko otsailaren 8a |
| Herrialdea |  Erresuma Batua Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua 1927ko apirilaren 12a) |
| Heriotza | Guildford, 1964ko ekainaren 1a (50 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | asmatzailea, soinu-ingeniaria eta ingeniaria |
Ibilbidea aldatu
Bere patentea berrezarri ondoren, 1953an parte hartu zuen, Pye Ltd-en aurkako auzi batean. (Killick v Pye Ltd) Bere patentea hausteagatik. Killickek 1957an irabazi zuen auzia Justizia Auzitegi Gorenean. Pye irratiak apelatu egin zuen, baina hautsi zuten epairik apalena 1958an berretsi zuten.[2] Hala ere, hurrengo urtean porrot egiteak emaitzaren onura eragotzi zuen.[3][4][5]
Asmakizunak aldatu
Bigarren Mundu Gerran, armadarentzat lan egin zuen soinu-ekipoak eginez (altzairuzko ebakitzaileak argizari-diskoetan grabazio nagusiak egiteko).[6] Banku batetik 300 libera lortu zituen gehiago ekoizten zuen negozio bati ekiteko, eta kontratu bat lotu zuen Gerra Bulegoarekin.[7] Borroka-eremuetan, garrantzitsuak ziren grabazioak, eta grabagailu eramangarri bat diseinatu zuen erabil zezaten.[8]
Une horretan, grabazioak altzairuzko orratzekin egiten ziren, diskoa suntsi zezaketenak. Killickek estilete bat asmatu zuen zafiro edo diamantezko harri batekin. Bere estileteak soinu-kalitate hobea zuen eta ez zion diskoari kalterik egiten diskoaren artekaren aldeak mugitzen zituelako, ez hondoa. 1945eko urriaren 25ean aurkeztu zuen patente-eskaera, eta patente oso bat eman zioten (603.606 zenbakia), 1948ko ekainaren 18an.
Bere estiloa Sapphox izenarekin merkaturatu zen eta Londresen fabrikatu zen.[8]
Deccak 750,000 dolar eskaini zizkion patenterako zituen eskubideengatik, baina berak uko egin zion. Killick-ek astean 10.000 unitate ekoizten zituen makina asmatu zuen. 1945ean, zafiroa jartzeko makinarako patente bat aurkeztu zuen.
1949an Mariek Ltd zirkuituak kudeatzeko elkartearen gutuna jaso zuen, Sapphox-en soinu-kalitate bikaina goraipatuz. Zuzendaritzak Londresko Leicester Square-n jarri zuen Sapphox bere Odeon zineman, eta, Hamlet filmaren sei hilabeteko zikloan, Sapphox erabili zuten filmaren tartean interpretatutako bi disko-multzoetan. Soinuaren kalitatea hain zen handia non zinema guztietan Sapphox erabiliko baitzuten, instalazio berriak egiten ziren bitartean.[9]
Negozioa oso ondo egiten ari zen, idazkari pribatua, etxe handia eta seme-alabentzako etxe-irakaslea zituen, baina handik hiru urtera negozioa pikutara joan zen.[6]
Patentea haustea aldatu
1953an, Killianek demanda jarri zuen Pye Ltd.-ren aurka (Killick v Pye Ltd.), patentea bortxatzeagatik. Universal Stylus izeneko estiloa sortu zuten, beren karta-patentea haustea. Killickek 1957ko Auzitegi Nagusian irabazi zuen epaiketa. Pye Radiok apelatu egin zuen, baina hautsi zuen aurreko auzitegiaren epaia 1958an berretsi zen.[10] Hala ere, hurrengo urtean izandako porrotak milioika eurotan egon zitekeen emaitzaz baliatzea eragotzi zion.[11] [12]
Guildford, Surreyn , Ingalaterran, hil zen 49 urte zituela, dirurik eta etxerik gabe.[11]
Bizitza pertsonala aldatu
Mariek lau seme-alaba zituen. Cynthia alabak bere amaren esperientziari buruzko liburu bat idatzi zuen, eta bertan jaso zuen nola bahitu eta behartu zuten eraikitzaile baten patioan bizitzera, Pyrenen aurkako borroka legalak aurrera egiten segitzeko erabili zituen taktiken ondorioz.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Meridian Focus Documentary. (1996). A Gem of an Idea. .
- ↑ WOMAN INVENTOR WINS; Briton May Get 14 Million for Her Phonograph Stylus. New York Times 23 de julio de 1958, 3 or.. p. 3.
- ↑ Golden Dream Comes To End In Bankruptcy. Chicago Daily Tribune 26 de septiembre de 1959, W_A15 or..
- ↑ Barrie Blake-Coleman. (Winter 1995). A Gem of an Idea: Mrs Killick and the Sapphire Stylus. .
- ↑ Barrie Blake-Coleman and Cynthia Killick. (1996). A Gem of an Idea: Mrs. Killick and the Sapphire - Postscript. .
- ↑ a b «The Sydney Morning Herald - Google News Archive Search» news.google.com (Noiz kontsultatua: 2022-05-06).
- ↑ (Ingelesez) «A Gem of an Idea - Marie Killick & the Sapphire Stylus» inventricity (Noiz kontsultatua: 2022-05-06).
- ↑ a b (Ingelesez) «Overview» Marie Louise Killick (Noiz kontsultatua: 2022-05-06).
- ↑ (Ingelesez) «Key documents» Marie Louise Killick (Noiz kontsultatua: 2022-05-06).
- ↑ (Ingelesez) «WOMAN INVENTOR WINS; Briton May Get 14 Million for Her Phonograph Stylus» The New York Times 1958-07-23 ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2022-05-06).
- ↑ a b (Ingelesez) Killick, Cynthia Kay. (2013-07). A Sound Revolution. Lulu.com ISBN 978-1-291-46830-4. (Noiz kontsultatua: 2022-05-06).
- ↑ (Ingelesez) «Marie Killick - Wikipedia Republished // WIKI 2» wiki2.org (Noiz kontsultatua: 2022-05-06).
Kanpo estekak aldatu
- Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, {{{hizkuntza}}} Wikipediako «Marie Killick» artikulutik itzuli da. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.
Datuak: Q48988
