Manuela Garín Pinillos
Manuela Garín Pinillos (Asturias, Espainia, 1914ko urtarrilaren 1a – Mexiko Hiria, 2019ko apirilaren 30a) jatorri espainiarreko matematikaria izan zen. Mexikon erbesteratua, Gerardo Machado Kubako boterera igo ondoren, herrialde horretako matematikaren ikerketan aitzindari izan zen emakumeetako bat izan zen.[1][2][3][4]
| Manuela Garín Pinillos | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Asturiasko Printzerria, 1914ko urtarrilaren 1a |
| Herrialdea |  Espainia  Mexiko |
| Heriotza | Mexiko Hiria, 2019ko apirilaren 30a (105 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | matematikaria eta unibertsitateko irakaslea |
 |
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da Lurdeswiki lankidea. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
Biografia aldatu
Manuela Garín Asturiasen (Espainia) jaio zen, etxeko lanak egiten zituen emakume baten eta meatze-ingeniari baten alaba. Hau Estatu Batuetako konpainia batek kontratatu zuen Kuban lan egiteko, eta familia hara joan zen bizitzera. Gerardo Machadoren diktadurak uhartean izan zuen gorakadaren aurrean, familiak Mexikora emigratu zuen erbeste bila eta Kubara itzuliko zirela pentsatuz.[2]
Ibilbide akademikoa aldatu
Mexikon, Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoko Prestakuntza Eskola Nazionalean sartu zen, eta bertan, zientzia kimikoetako batxilergoa aukeratu zuen. 1937an, erakunde bereko Fisika-Matematika Zientzien Eskolan sartzea lortu zuen, eta Mexikon hura egin zuen lehen emakumeetako bat izan zen; bertan, matematikako lizentziatura ikasi zuen, eta, besteak beste, Carlos Graef Fernández, Alfonso Napoles Gándara, Enriqueta González Baz eta Felix Recillas irakasleen ikastaroak jaso zituen. 1943an, ikasketak amaitu ondoren, Mexikoko iparraldera joan zen bizitzera, berarekin fisikako klaseak hartu zituen Raúl Álvarez ingeniariarekin ezkondu zenean.[3]
Irakasle gisa, Garín Pinillosek eskolak eman zituen Monterreyko Teknologian eta Zientzietako fakultateetan 1951tik aurrera, eta UNAMeko Ingeniaritza 1952an. Azken horretatik irakasle emeritu izendatu zuten 1989an. Matematikako lizentziatura irekitzen lagundu zuen Yucatango Unibertsitate Autonomoan eta Sonorako Unibertsitateko Goi Ikasketen Eskolan.[2]
Gaztetatik parte hartu zuen gizateriaren kausa onenen aldeko borrokan, eta zenbait urte geroago, Ingeniaritza Fakultateko irakasle demokratiko gazte eta sutsu gisa, 1968ko mugimenduan parte hartze nabarmen eta heroikoa izan zuen, eta ondorengo mugimendu demokratikoetan ere parte hartu zuen.[3]
50eko eta 60ko hamarkaden artean Mexikoko Matematika Elkarteko zuzendaritzan parte hartu zuen, hainbat kongresu zientifiko antolatu zituen eta aitzindaria izan zen fisikako kongresu nazionaletan aurkezten.[1]
Geomagnetismoko eredu matematikoak garatzen lagundu zuen, eta 70eko hamarkadan ikasketa planak eta liburuak garatu zituen irakaskuntza ertainerako.[5]
Sariak eta aintzatespenak aldatu
- Manuela Garín
Pinillos saria, Mexiko Hiriko Gobernuak emana, neskak eta emakumeak zientzietan sustatzeko.[6]
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Graf, Norma Blazquez; Flores, Javier. (2005). Ciencia, tecnología y género en Iberoamérica. UNAM ISBN 978-970-32-3004-4. (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
- ↑ a b c «+Manuela Garín Pinillos de Álvarez» paginas.matem.unam.mx (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
- ↑ a b c «Conociendo a...» revistahypatia.org (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
- ↑ (Gaztelaniaz) Nuestros maestros. UNAM 1992 ISBN 978-968-36-2298-3. (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
- ↑ «Muere Manuela Garín, pionera de las Matemáticas en México» paginas.matem.unam.mx (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
- ↑ (Gaztelaniaz) CDMX. «Anuncia Gobierno capitalino reconocimiento "Manuela Garín Pinillo" para promover la ciencia en niñas adolescentes» CDMX (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q85136918
Multimedia: Manuela Garín (mathematician) / Q85136918
