Wikipedia

Lydia Becker

Britainia Handiko sufragista, biologoa eta astronomoa (1827-1890)

Lydia Ernestine Becker (Manchester, Erresuma Batua, 1827ko otsailaren 24a – Aix-les Bains, Frantzia, 1890eko uztailaren 18a) Britainia Handiko lehen mugimendu sufragistaren liderretako bat izan zen, eta baita biologian eta astronomian interesatutako zientzialari amateurra ere. Women's Suffrage Journal (Emakumeen Sufragioaren Aldizkaria) 1870 eta 1890 artean sortu eta argitaratzeagatik da ezaguna.

Lydia Becker

emakumeen eskubideen aldeko ekintzaile

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakLydia Ernestine Becker
JaiotzaManchester, 1827ko otsailaren 24a
Herrialdea Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
 Erresuma Batua
HeriotzaGeneva, 1890eko uztailaren 18a (63 urte)
Heriotza moduaDifteria: Difteria
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakastronomoa, biologoa, idazlea, botanikaria, landare biltzailea, editorea, mikologoa eta sufragista

Biografia aldatu

Lydia Becker Manchester hiriko Cooper kalean jaio zen. Bere aita Hannibal Becker izan zen, Ohrdrufetik Turingiara emigratu zuen Ernst Beckerren semea. Lydia etxeko alaba zaharrena izan zen. Etxean hezi zuten, garai hartako emakume asko bezala. Jakin-min handikoa zen, botanika eta astronomia ikasi zituen eta 1862an urrezko domina irabazi zuen baratzezaintzari buruzko artikulu akademiko batengatik.[1] Bost urte geroago, 1867an, Damen Literatur Elkartea sortu zuen Manchesterren. Charles Darwinekin maizko gutun trukatzea izan zuen, eta, handik gutxira, konbentzitu egin zuen elkartera artikulu bat bidaltzeko.[2][3][4] Korrespondentzia horretan, Beckerrek Manchester inguruko eremuetako landareen lagin batzuk bidali zizkion Darwini.[5] Botany for Novices (Hasiberrientzako Botanika - 1864) bere "liburu txikiaren" kopia ere bidali zion.[6] Becker Darwinen lan zientifikoan sarritan lagundu zuten XIX. mendeko emakumeetako bat izan zen.[7] Haren gutunek eta lanak iradokitzen dutenez, Beckerrek interes berezia izan zuen landare bisexual eta hermafroditsuetan, eta horrek, agian, ohiko sexu- eta gizarte-ordenaren guztiz bestelako ordena baten ebidentzia "naturala" zegoela erakutsi zion.[8]

Emakumeen boto-eskubidearen aldeko ekintzailea aldatu

Becker, 1866ko udazkenean, Gizarte Zientzien Aurrerapenerako Elkarte Nazionalaren urteroko bileran izan zen. Han, Barbara Bodichon-en "Emakumeei botoa onartzeko arrazoiak" izeneko artikuluak biziki eragin zion, eta handik aurrera bizitza osoa emango zuen kausa horren alde. 1867ko urtarrilean, Manchesterreko Emakumeen Batzorde Sufragistaren lehen bilera deitu zuen. Batzorde hori izan zen Ingalaterran sortu zen lehena.[9]

 
Lilly Maxwell (1800-1876). 1867ko erretratua.

Hilabete batzuk geroago, Lilly Maxwell, denda bateko jabe alarguna, Manchesterreko boto-emaileen erregistroan agertu zen akats batengatik. Lehenago ere izan ziren halakoak, baina aukera hori ona izan zen Elkartearen xedeei publizitatea emateko.[10] Beckerrek Maxwell bisitatu zuen eta hauteskunde-eskolara lagundu zion. Mahaiburuak Maxwellen izena ikusi zuen zerrendan eta botoa ematen utzi zion. Becker berehala hasi zen eskualdeko beste emakume familia-buru batzuk animatzen beren izenak hauteskunde-erroldan sar zitzaten. Haien erreklamazioak John Coleridge-k eta Richard Pankhurst-ek aurkeztu zituzten Chorlton v. Lings auzian, baina kasua ezetsi egin zuten.[11]

1868ko apirilaren 14an, National Society for Women's Suffrage (Emakumeen Sufragiorako Elkarte Nazionala) elkartearen lehen bilera publikoa egin zen Manchesterreko Merkataritza Libreko Aretoan. Bertan Agnes Pochin, Anne Robinson eta Becker izan ziren hizlari nagusiak.[12] Beckerrek ebazpen bat proposatu zuen emakumeei boto-eskubidea onartzeko gizonen baldintza beretan.

 
Jessie Boucherett 1860 inguruan.

Ondoren, Beckerrek, Elkartearen izenean, zenbait hitzaldi eman zituen Ingalaterrako iparraldeko hirietan. 1869ko ekainean, Beckerrek eta bere kideek arrakasta izan zuten udal hauteskundeetan emakumeen boto-eskubidea lortzeko kanpainan.[13] Emakumeak eskola kontseiluetan sartzeko kanpaina egin ondoren, 1870ean Manchesterreko Eskola Kontseilurako hautatutako lau emakumeetako bat izan zen, eta bertako kidea izan zen hil arte.[14] Urte berean, Beckerrek, bere lagun Jessie Boucherettekin batera, Women's Suffrage Journal aldizkaria sortu zuen, eta, handik gutxira, emakumeen hitzaldi-birak antolatzen hasi zen. Halako ekintzak egitea oso arraroa zen Britainia Handian.[15] 1874an, Beckerrek Manchesterren antolatutako hitzaldi batean, Emmeline Pankhurstek (orduan hamabost urte zituen) emakumeen sufragioa defendatu zuen lehen aldiz jendaurrean.[16]

Women's Suffrage Journal aldatu

Women's Suffrage Journal aldizkaria XIX. mendeko Britainia Handiko emakumeen sufragioari buruzko argitalpen ezagunena izan zen. Roger Fulfordek, Votes for Women: The Story of a Struggle (Botoak emakumeentzat: Borroka baten historia) lanean, hauxe idatzi zuen: «1860 eta 1890 arteko hamarkaden historia – emakumeen sufragioari dagokionez – Becker andereñoaren historia da.»[17] Journalek herrialde osoan, bai Parlamentuan bai Parlamentutik kanpo, emandako hitzaldiak argitaratu zituen. Horrez gain, Beckerrek zaleekin eta aurkariekin izandako korrespondentzia argitaratu zuen. Batez ere 1870ean, Caernarvonshireko legebiltzarreko ordezkaria kritikatu zuenean, biltzarkideak emakumeen botoaren aldeko proposamen baten aurka bozkatu ondoren.[18]

1880an, Beckerrek eta bere taldekideek kanpaina egin zuten Man uhartean emakumeek bertako House of Keys izeneko behe-ganberako hauteskundeetan botoa emateko eskubidearen alde. Arrakasta izan zuten, inork espero ez zuen arren, eta 1881eko martxoko hauteskundeetan emakumeek Man uhartean lehen aldiz bozkatu ahal izatea lortu zuten.[19]

Becker ez zetorren bat garaiko feminista askorekin —eta hainbat eztabaida izan zituen horregatik— benetako feminitatea zertan zetzan xedatze orduan. Gizonen eta emakumeen adimenaren artean ezberdintasun naturalik ez zegoela argudiatuz, Becker Britainia Handian sexuen arabera bereiziko ez zuen hezkuntza-sistema baten alde zegoen.[20] Bestalde, emakume ezkongabeen boto-eskubidea askoz gartsukiago defendatzen zuen beste sufragista askok baino. Beckerrek uste zuen emakume alargunen eta ezkongabeen egoera larriagoa zela senarra eta diru-sarrera egonkorrak zituzten emakumeena baino, eta horregatik botoa emateko behar handiagoa zutela. Ikuspuntu horiengatik, behin baino gehiagotan pairatu behar izan zituen egunkarietan eta editorialetan hainbat iseka eta karikatura.[21]

 
Lydia Beckerren izena Erreformisten monumentuaren behealdean, Kensal Greeneko hilerrian

Heriotza aldatu

1890ean Becker Aix-les-Bainseko bainuetxe-hirira joan zen, eta han difteriaz gaixotu eta hil egin zen 63 urterekin.[20] Becker hildakoan, Women's Suffrage Journal-en edizio taldeak aldizkaria argitaratzeari uztea erabaki zuen..

Esker onak aldatu

  • Lydia Beckerren izena Londresko Kensal Greeneko hilerriko Reformers' Memorial (Erreformatzaileen Monumentua) monumentuaren hegoaldean agertzen da.[22]
  • Manchesterreko Unibertsitateko Biologia, Medikuntza eta Osasun Fakultatean "The Lydia Becker Institute of Immunology and Inflammation" institutua dago.[23]

Lanak aldatu

  • "Botany for Novices" (Hasiberrientzako Botanika - 1864)
  • "Female Suffrage" (Emakumeen sufragioa - 1867), The Contemporary Review aldizkarian
  • "Is there any Specific Distinction between Male and Female Intellect?" (Ba al dago bereizketarik adimen maskulino eta femeninoaren artean? - 1868), Englishwoman's Review of Social and Industrial Questions aldizkarian
  • "On the Study of Science by Women" (Emakumeek eginiko zientzia ikerketari buruz - 1869), The Contemporary Review aldizkarian
  • "The Political Disabilities of Women"(Emakumeen gaitasun ezak politikan - 1872), The Westminster Review aldizkarian

Artxiboak aldatu

Lydia Beckerren artxiboak London School of Economics and Political Science-ren liburutegiko Emakumeen Liburutegian gordetzen dira, 7LEB erreferentzia-zenbakiarekin.[24]

Iruditegia aldatu

  •  
    Lidia Beccker, sufragio britainiarraren mugimenduan buru
  •  
    Lydia Beccker, biologian eta astronomian interesa zuen zientzialari amateurra
  •  
    Lydia Becker, Women's Suffrage Journalen sortzailea
  •  
    Lydia Beckerren gutuna Barbara Bodichonentzat
  •  
    Lydia Becker kalexka, Paris
  •  
    Lydia Becker kalexkaren plaka, Paris
  •  
    Lydia Becker
  •  
    Lydia Ernestine Becker
  •  
    Emakumezkoen sufragioaren bilera, St. James's Hall-en (London) 1884. Elizabeth Garrett Anderson bilera-buru, Lydia Becker eta Alice Scatcherd hizlari


Erreferentziak aldatu

  • Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, gaztelaniazko wikipediako «Lydia Becker» artikulutik itzulia izan da, 2022-04-03 data duen 142686292 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2022-04-03 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.
  1. ↑ Holton, 22. or.
  2. ↑ Harvey, J.. (2009). «Darwin's 'Angels': The Women Correspondents of Charles Darwin» Intellectual History Review 19 (2): 197–210.  doi:10.1080/17496970902981686..
  3. ↑ (Ingelesez) «From L. E. Becker 28 December [1866»] Darwin Correspondence Project (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  4. ↑ (Ingelesez) «From L. E. Becker 28 May [1863»] Darwin Correspondence Project (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  5. ↑ (Ingelesez) «From Lydia Ernestine Becker 18 May 1863» Darwin Correspondence Project (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  6. ↑ (Ingelesez) «From Lydia Ernestine Becker 30 March 1864» Darwin Correspondence Project (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  7. ↑ (Ingelesez) «The Darwin and Gender Project» Darwin Correspondence Project 2015-10-02 (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  8. ↑ Bernstein, S. D., '‘Supposed Differences': Lydia Becker and Victorian Women's Participation in the BAAS' in Clifford, D., Wadge, E., Warwick, A., & Willis, M. (eds.
  9. ↑ Liddington and Norris, 70. or.; Fulford, 54–55. or.
  10. ↑ (Ingelesez) Pugh, Martin; Pugh, Research Professor in History Martin. (2000). The March of the Women: A Revisionist Analysis of the Campaign for Women's Suffrage, 1866-1914. Oxford University Press ISBN 978-0-19-820775-7. (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  11. ↑ Liddington and Norris, 71. or.; Phillips, 103. or.; Fulford, 63–64. or.
  12. ↑ (Ingelesez) «The Long Road to Women's Suffrage | Historic England» historicengland.org.uk (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  13. ↑ Herbet, 37–38. or.
  14. ↑ (Ingelesez) Walker, Linda. (2004-09-23). Becker, Lydia Ernestine (1827–1890), suffragist leader.. Oxford Dictionary of National Biography (Beharrezkoa du harpidetza) (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  15. ↑ Phillips, 132. or.
  16. ↑ Bartley, Paula.
  17. ↑ Fulford, 78. or.
  18. ↑ Fulford, 77–78. or.
  19. ↑ Herbet, 39. or.
  20. ↑ a b (Ingelesez) «LYDIA BECKER - THE LIFE AND TIMES. 1827 - 1890» chadderton-historical-society.org.uk (CHADDERTON HISTORICAL SOCIETY) (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  21. ↑ Liddington and Norris. 74. or.
  22. ↑ (Ingelesez) «Humanist Heritage: Kensal Green Cemetery» Humanist Heritage (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  23. ↑ «Immunology | The Lydia Becker Institute | The University of Manchester» www.bmh.manchester.ac.uk (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  24. ↑ (Ingelesez) «Search Results: 7LEB» archives.lse.ac.uk (LSE Library) (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).

Bibliografia aldatu

  • Blackburn, Helen. Women's suffrage: a record of the women's suffrage movement in the British Isles, with biographical sketches of Miss Becker. Charleston: Nabu Press, 2013. (originally published 1902 by Williams & Norgate.) {{ISBN|978-1295309993}}
  • Fulford, Roger.' Votes for Women: The Story of a Struggle. Londres: Faber and Faber Ltd, 1957. OCLC 191255.
  • Herbet, Michael.' Up Then Brave Women: Manchester's Radical Women 1819 – 1918. North West Labour History Society, 2012. ISBN λ0-9523410-1-7
  • Holton, Sandra Stanley.' Suffrage Days: Stories from the Women's Suffrage Movement. Londres: Routledge, 1996. ISBN 0-415-10942-6.
  • Liddington, Jill eta Jill Norris. One Hand Tied Behind Us: The Rise of the Women's Suffrage Movement. Londres: Virago Limited, 1978. ISBN 0-86068-007-X.
  • Phillips, Melanie.' The Ascent of Woman: A History of the Suffragette Movement and the Ideas Behind It. Londres: Abacus, 2004. ISBN 0-349-11660-1.
  • Sutton, Charles William (1901). "Becker, Lydia Ernestine". In Sidney Lee. Dictionary of National Biography, 1901 supplement. Londres: Smith, Elder & Co.

Bibliografia osagarria aldatu

  • J E Parker (2021-01-01). "Lydia Becker's "School for Science": a challenge to domesticity". Women's History Review. 10 (4): 629-650.
  • Janis Antonovics; Mary Gibby; Michael E. Hood (2021eko apirila). "John Leigh, Lydia Becker and Their shared botanical interests". Archives of Natural History. 48 (1): 62-67.

Kanpo estekak aldatu

  • Juan Ignacio Pérez (@Uhandrea), Fisiologiako katedraduna eta UPV/EHUko Kultura Zientifikoko Katedraren koordinatzailea (2016/05/23) - Lydia Becker (I): científica aficionada; Lydia Becker (II): actividad asociativa científica; Lydia Becker (III): el Manchester School Board; Lydia Becker (y IV): militante sufragista. Ciencia y más- mujeresconciencia.com.
  • Joan Parker, "Lydia Becker: Pioneer Orator of the Women's Movement" Manchester Region History Review, 5. lib., 2. zk.: 1991/1992ko udazkena/negua.
    Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Lydia Becker  
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lydia_Becker&oldid=9258556"(e)tik eskuratuta